Once Upon A Time In The West (C'era una volta il West)

Once Upon a Time in the West is een van die films die je gezien moet hebben. Ook al heb je niets met het genre. De film heeft namelijk een belangrijke trend gezet. Want - zoals we nu weten - is het westerngenre rigoureus veranderd door de film. Sommige kenners zijn echter van mening dat Leone een parallelcreatie van het genre heeft geïntroduceerd. Volgens hen zou Leone de ?uitvinder? zijn van de spaghettiwestern. Het doet er eigenlijk niet toe. Feit is dat we kunnen spreken van de periode vóór Once Upon a Time in the West en van die erna.

Even kort het scenario ? dit is eigenlijk van ondergeschikt belang aan de audiovisuele aspecten van deze film. Man wordt vermoord. Vrouw komt thuis en vindt haar man dood. Ze besluit, in haar eentje en zonder één cent, zijn bedrijf voort te zetten. Ze komt oog in oog met de man die haar man heeft vermoord. Dat is een echte schurk, en hij heeft wel meer vijanden gemaakt. Twee daarvan zijn wat je noemt revolverhelden. Deze Echte Mannen besluiten met de Vrouw samen te werken en de kille moordenaar aan te pakken. Uiteindelijk maken ze gedrieën het levenswerk van haar wijlen man af. Deze samenvatting is te kort door de bocht, maar verdere uitweiding zou een hoop mooie plotwendingen weggeven, wat zonde zou zijn.

De kille moordenaar, Frank, wordt gespeeld door niemand minder dan Henry Fonda. Dat is uitermate opmerkelijk, aangezien hij tot dan toe altijd de helden, en niet de schurken, in Westerns (en al zijn andere films) had gespeeld. Dit was opzettelijk, want Leone wilde het publiek bewust op het verkeerde been zetten. De verhalen gaan dat Fonda op het vliegveld in Italië verscheen en zich al helemaal had uitgedost zoals een standaard film-slechterik er meestal uitzag: bruine contactlenzen, een gebruinde kop, een onverzorgd ogende halfbaard, en een lange snor tot aan zijn kin. Bij het zien hiervan zij Leone meteen dat daar geen sprake van zou zijn: hij wilde juist een blanke, blauwogige, geschoren man, eentje die normaliter de heldenrol zou spelen. Zeker in combinatie met Fonda?s reputatie zou dat de ultieme anti-boef zijn! Maar juist daardoor kwam zijn personage des te killer, meedogenlozer, en dus effectiever over. De hele film zit vol met dit soort bewuste afwijkingen van de toen heersende standaard, waar hele documentaires aan gewijd zijn ? in elk geval teveel om hier allemaal op te noemen.

De muziekscore van Ennio Morricone is een belangrijk onderdeel van het succes van de film. Zijn geheel eigen muziekstijl is inmiddels welhaast synoniem met de 'sound' van de spaghettiwestern, of 'Italian Western', zoals Morricone het genre zelf liever noemt. Geen enkele OST (vakjargon voor Original Soundtrack, oftewel de plaat of cd met alle muzieknummers uit de film) is zo populair als die van Once Upon a Time in the West. Door dit werk wordt van Morricone vaak gedacht dat hij DE componist bij uitstek van western filmmuziek is. In werkelijkheid is maar acht procent van zijn oeuvre - dat maar liefst uit vierhonderd OST?s bestaat - voor het westerngenre.

Op het eerste gezicht is het bijna banaal te noemen om de muziek van haar film te scheiden. Beiden zijn immers niet los van elkaar te zien. Morricone deelt die visie niet. Volgens hem moet filmmuziek zo sterk zijn dat het op zichzelf moet kunnen staan. Geen verwonderlijke mening, want geen enkele creator zal zijn eigen werk bagatelliseren. Wel is hij van mening dat je als filmcomponist in dienst van de film staat. Dankzij de goede verstandhouding met regisseur Leone had hij een methode ontwikkeld die uitzonderlijk was: eerst componeren, daarna filmen. Tijdens de filmopnamen werd de muziek afgespeeld, wat volgens Leone het spel van de acteurs tot grote hoogte bracht. Met die wetenschap in het achterhoofd, ga je de film heel anders bekijken.

Wat ook aan de score opvalt, is het onorthodoxe gebruik van instrumenten. Beroemd is het verhaal van de sleutelscène, waarvoor Morricone persoonlijk de keel van de mondharmonicaspeler heeft dichtgeknepen om een snerpend en intens geluid te krijgen! Tevens gebruikte hij de menselijke stem als instrument, niet zoals gebruikelijk door middel van woorden, maar alleen met klanken. Vaak werd hem in interviews gevraagd hoe hij op het idee kwam. Hij antwoord dan altijd stoïcijns dat vooral de vrouwelijke stem een geweldig instrument is en hij zichzelf regelmatig afvraagt waarom de andere componisten die niet gebruiken.

Er is veel veranderd in de laatste decennia. Filmmuziek heeft niet meer die status die het had en componisten hebben niet meer die bekendheid. Als er dan een naam genoemd moet worden van een filmcomponist, is dat vaak John Williams. Zijn opmerkelijkste werk is zijn score voor Star Wars. Deze was zo uitzonderlijk omdat hij elk karakter in de film een eigen thema gaf. Dat staat vermeld op de dubbel LP uit die tijd. Ennio Morricone deed dat in 1968 al, bij deze beroemde film.

Releasejaar	1968
Kijkwijzer
User-waardering	Onbekend.
Aantal stemmen	0