Amorosa Liberté

Vijf belangrijke dromen heb ik tot nu toe in mijn leven gehad. Vier daarvan werden gekenmerkt door glinsterende kleuren, kleuren die ik nog nooit heb gezien in het leven hier. Gaandeweg ben ik ze hierdoor gaan herkennen, dromen die belangrijk zijn. Misschien komt het door mijn antropologische achtergrond, waarbij ik geïnteresseerd ben geraakt in gedachten van de Indianen die geloofden dat de droomwereld de echte werkelijkheid voorstelt en het dagelijkse leven als illusionair moet worden gezien. Of door boeken die ik heb gelezen met betrekking tot lucide dromen, waarbij er wordt beweerd dat je bewust dromen kan creëren en sturen. Dromen. Ze hebben mij altijd al gefascineerd.

Toen ik vijftien was zat ik in de tuin. In de zomer. Ik viel in slaap op zo'n witte ligstoel. Je kent ze wel, van die standaard tuinstoelen. Ik viel in slaap en ervaarde iets nieuws. Een witte achtergrond. Op de voorgrond een oud boek. Een boek van oud bruin leer met gouden dunne lijnen, om de contouren van het boek nog meer karakter te geven. Ikzelf opende het niet, het ging vanzelf. Een groots gevoel kwam over me heen. Niemand die wat tegen me zei maar het boek sprak zonder woorden dat in dit boek iets groots stond. En toen de ontlading. Het boek ging open en in een snelvaart kwam het op me af. Beelden van planten kwamen naar voren en paarsgetinte bomen groeiden uit het boek. Zoals die nieuwe films met een 3D-brilletje op. Ik liet het op me afkomen, maar bleef verrast over de precieze aard van al het groen, het paars en hun bloei. Zo ging het een tijdje door tot ik op een hoogtepunt kwam. Vanuit de verte schoot het naar voren en ik had slechts enkele milliseconden om het te lezen. Maar ik kon het duidelijke zien. Amorosa Liberté. Het boek ging nog sneller dicht dan de ervaring van de openbaring. Ik schrok wakker. De zon fel in mijn gezicht. Ik was overdonderd. Een paar uren lang.

Begrijp me niet verkeerd. Aan dat heel letterlijke idee van een boek waarin grootste woorden staan heb ik nooit zoveel waarde gehecht. Wel heb ik het altijd interessant gevonden waarom die twee woorden naar boven kwamen. Als ik het opzoek op internet is het een Spaans woord dat ‘liefde' of ‘houden van' betekent. Wellicht heb ik onbewust het woord ergens gezien en er bepaalde associaties mee gemaakt. Maar dat zal ik nooit zeker weten.

Toen ik achttien of negentien was bedacht ik het. Het was in de tijd dat ik voor de eerste keer verliefd was. Ik had het idee om een kinderboek te schrijven. Ik heb ooit wel eens één bladzijde geschreven, maar ik had nooit de kracht om verder te schrijven. Misschien is een kinderboek schrijven als je zelf nog een kind bent iets te veel van het goede. Ik weet het niet.

Het thema van het boek zou moeten gaan over dromen. Een weliswaar uitgekauwd thema, maar in mijn gedachten was mijn boodschap weer net iets anders. Cognitieve dissonantie.
Het verhaal draait om een jongen. Een jongen die twee weken na zijn geboorte wordt verlaten door zijn vader. Vanwege kanker in zijn lichaam. Zijn hele jeugd wordt omgeven door zijn moeder en zijn opa. Van jongsaf aan vertelt zijn opa hem verhalen over een land in de wereld waar alles perfect is. Hun kleine geheimpje. In zijn hersenspinsels komt deze wereld in zijn echte werkelijkheid tot leven. Het verhaal toont een verband tussen dit idee en de rechtvaardige persoonlijkheid die de jongen kenmerkt.
Velen jaren later ontdekt hij dat dat land helemaal niet bestaat en zijn leven valt uit elkaar. Zijn leven vergrijst. Zijn persoonlijkheid verandert. Hij wil zijn opa nooit meer spreken. Op zijn achttiende verjaardag krijgt hij een pakketje met de post meegestuurd. ‘Van je vader, voor mijn zoon' staat erop. In dit pakketje zit een boek van oud bruin leer met gouden dunne lijnen. Leeg. Alleen achterin een map met een reisroute. Uitgeblust door het leven besluit de jongen de reis te maken.
Hier begint het avontuur. Hij reist door grote delen van Latijns-Amerika, Afrika en Azië. Hij ontmoet goede mensen, slechte mensen. Mooie ervaringen, gevaarlijke ervaringen. Op het einde van zijn reis maakt hij een wandeltocht in de bergen van Nepal. Gedurende deze trip komen al zijn herinneringen samen. Herinneringen van zijn leven voor de reis en herinneringen gedurende zijn reis. En dan denkt hij aan zijn vader. Op de top van de berg kijkt hij uit over de wereld en ziet het land waar zijn opa altijd over vertelde. Amorosa Liberté.

Wat mij altijd heeft geroerd is de laatste dialoog tussen de jongen, die uiteindelijk terugkeert, en zijn opa. Niet alleen omdat zijn opa wist van de reis die zijn vader wilde uitstippelen om zijn zoon via deze weg de opvoeding te geven die hij verdiende. Maar ook de vernuftige handelingen van zijn opa om deze reactie op causale manier te bewerkstelligen bij zijn kleinzoon. Over hoe dromen in het begin van je jonge leven niets anders zijn dan een sturing van hetgeen dat al in de wereld aan het werken is. Kinderen als het allerkleinste rad, in de allergrootste molen. Mijn gedachte was: je kan niet jong genoeg realiseren dat het mooie dromen, die als ideaalbeeld worden gehanteerd in onze samenleving, pas echte levenswaarde krijgt als je beseft dat het niet de droom is die je najaagt, maar het onvermijdelijke lot dat ermee samenhangt. Het vernomen lijden.

Raar genoeg veranderen de prozaïsche woorden van dit gesprek nog elk jaar. In mijn hoofd worden woorden toegevoegd en bepaalde concepten worden eruit gehaald. Misschien te weinig durf om het op te schrijven, of simpelweg de vele veranderingen in mijn wereldbeeld. Gelukkig is de poëtische vorm van het gevoel van de jongen al jaren hetzelfde. Ze zijn nog precies hetzelfde als toen ik wakker werd en ze opschreef op die ligstoel in de tuin.

Wie blokt
Welke blokkade
Wie ziet
Ieders gezicht
Ik ging
Daar waar de gong zijn einde viert
Ik ervoer
Een vloeibare aarde
Door het allerkleinste rad
In de allergrootste molen
Op zijn kop
Op weg naar God
In trein langs paarse bomen
Niet wetend dat ik droomde
Of over wat ik van het leven heb vernomen
En waarom ik precies
In deze wereld wilde komen