Staat van verwarring.

Het verschil tussen 10.000 en 20.000 is kleiner dan dat tussen één en twee. Hoe kan ik mij in vredesnaam voorstellen hoe erg 10.000 doden zijn. Het verschil tussen één appel en twee appels kan ik bevatten, maar tienduizend appels, dat kan ik niet eens voor me zien. Ik weet niet hoeveel kratten dat zijn. Ik weet niet hoe dat er uit ziet. Hoe moet ik mij dan voelen als er tienduizend mensen het leven laten?
Bij Enschede kwam het uiteindelijke aantal neer op 22. Dat was afgrijselijk, maar als aantal nog te bevatten. Misschien niet de indruk die het maakte, het aantal familieleden en vrienden dat nooit meer hetzelfde zou zijn, maar het aantal op zich was in ieder geval te bevatten. Nu is dat zelfs niet mogelijk. Als er zoveel mensen zijn overleden, waar begin je dan? Hoeveel mensen zijn er dan zo betrokken bij deze ramp dat het over een jaar nog niet mogelijk is er aan terug te denken? Waar begin je als het aantal gewonden niet tien keer zo groot is als het aantal doden, omdat er zoveel doden zijn. En waar begin je als een mens zoveel haat heeft dat hij trots is om dit op zijn geweten te hebben. Waar begin je als mensen dansen in de straat?

Vier dagen geleden stierven tienduizend mensen en het leven gaat nu alweer door. Het leven heeft nooit stilgestaan. Er kwamen geen tranen. Ik werd niet misselijk. Ik voelde een leegte. Een verwarring. Zoiets is nieuw. Ik weet niet hoe ik mij nu moet voelen. Ik zie een boeing 767 achter een flatgebouw verdwijnen en met de snelheid waarmee het vliegtuig weer achter de toren vandaan had moeten komen ontwikkelt zich een vuurbal. Ik weet dat in die paar seconden duizenden mensen doodgingen, maar ik kan het niet anders zien dan een actiefilm met spectaculaire special-effects. En ik moet hard m’n best doen om het een fractie realistischer te laten worden. Want zoveel mensen, daar kan ik met mijn geest niet omheen. Ook de haat die achter de actie zat kan ik in mijn hoofd moeilijk geloofwaardig maken. Zelfs het geluk van die paar Palestijnen kan ik makkelijker bevatten. Als je iedere dag weer een vriend of familielid verliest, dan zul je wel zo worden. Mooi is het niet, maar ik moet van mezelf accepteren dat ik en iedereen waarschijnlijk hetzelfde gereageerd zou hebben. Ik kan die mensen niet haten om hun geluk. Ik kan geen haat voelen als ik net op CNN steeds weer zie waar haat toe leidt.

Ik kan niet denken aan terugslaan. Ik kan niet denken aan het vermoorden of langzaam martelen van de verantwoordelijken zoals ik zovelen hoor roepen. Deze aanslag is slechts een schakel in een vicieuze cirkel van haat. Ik zie liever dat Amerika haar trots opzij zet en tracht de cirkel te doorbreken. Dit is geen aanval op die vrije wereld waar wij allemaal zo trots op zijn. Dit is een aanval op een land dat verantwoordelijk wordt gehouden voor doden. Mensen zien Amerika verantwoordelijk voor de dood van hun pasgeboren kinderen, broers, zussen, vaders en moeders en zweren wraak. Nu zweert Amerika op haar beurt wraak. Dat is geen oplossing.

Maar als je niet kunt haten, wat moet je dan doen?