Wat doen we met de ouderen?

Maandag heb ik een programma gezien dat ‘Het monitor debat’ heette. Het ging over mantelzorg in Nederland. Er spraken lokale bestuurders, ervaringsdeskundigen en overheidsinstanties over dat onderwerp.

De mensen in Nederland worden steeds ouder en de regering wil dat ze zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Tijdens het debat bleek dat heel veel ouderen dat zelf ook wel willen, maar dat ze er vaak niet de mogelijkheden voor hebben.

Ik ben zelf ook een voorstander van zolang mogelijk thuis wonen. Maar misschien verandert dat nog. Nu ben ik 72 en loop nog halve marathons en fiets in de zomer vaak tussen de vijftig en honderdvijftig kilometer, doe aan duiken en ga iedere winter skiën. Mijn vrouw is 68 en doet ook aan hardlopen, fietsen en skiën, zij het wat minder kilometers. We gaan echter wel samen skiën en op fietsvakanties. We hoeven dus nog niet naar een tehuis, want we zijn nog niet hulpbehoevend.

De meeste mensen die bij het debat als ouderen aanwezig waren, waren echter dik boven de tachtig. Hoe zou het zijn als wij dat ook zijn? Nu was ik net terug van een skivakantie met een groep en daarbij waren ook een paar mensen die dik boven de tachtig waren, dus die hadden ook nog geen zorg nodig, maar ooit komt de tijd dat die hulp wel nodig is.

Ouderen van tegenwoordig zijn anders dan die van vroeger. In 1965 werd het eerste moderne bejaardentehuis van Nederland geopend en daarna volgden er meer. Ik weet nog dat mijn moeder vrijwillig naar zo’n tehuis is gegaan. Ze vond dat ze lang genoeg voor anderen had gezorgd en dat men nu wel voor haar mocht gaan zorgen. Ze mankeerde niets, maar ouderen konden in die tijd toch al gebruik maken van zo’n bejaardentehuis. Ze vond het helemaal niet erg om in een kamer te zitten, als ze maar een tv had en haar natje en droogje kreeg. Ze keek uit over de zee en vermaakte zich prima. Wilde ze gezelschap dan kon dat in de recreatieruimte.

Ik moet er niet aan denken om in zo’n kamer te gaan zitten en op de dood te wachten, maar veel mensen vonden dat in die tijd niet erg. Die waren niet eens ziek, maar als er wel eens wat was, hadden ze de zorg die ze nodig hadden.

Nog vroeger woonden de ouders vaak bij de kinderen in. Toen ik jong was woonden mijn oma en tante bij ons in. Verschrikkelijk was dat. Ze waren niet eens hulpbehoevend en bemoeiden zich overal mee. In landen als Indonesië is het nog altijd gebruikelijk dat de ouders door de kinderen worden verzorgd, maar wij hebben hier een individualistische maatschappij en daarin gebeurt dat niet snel.

Bij het debat waren wel mensen die één van hun ouders verzorgden en dat trok een zware wissel op ze. Die ouders waren natuurlijk wel hulpbehoevend. Ik snap dan wel dat het moeilijk is voor mensen om naast hun baan en misschien hun eigen gezin nog mantelzorg te bieden aan hun hulpbehoevende moeder of vader.

De grote vraag tijdens het debat was natuurlijk: wat is de beste oplossing met betrekking tot de mantelzorg in Nederland? Sommigen wilden het ouderwetse bejaardentehuis terug en de Christen Unie wilde maatschappelijke dienstplicht voor jongeren.

Dat laatste lijkt me helemaal niets. Als het een verplichting wordt dan krijg je ongemotiveerde jongeren die de oudjes moeten verzorgen. Ik zie dat niet goed gaan. Het ouderwetse bejaardentehuis dan? Persoonlijk lijkt het me niets. Ik wil liever in mijn eigen omgeving blijven.

Als je geld hebt, lijkt het me minder moeilijk. Je huurt gewoon iemand in die op bepaalde tijden komt schoonmaken en die jou ook de hulp kan bieden die nodig is. Het wordt dan pas moeilijk als je per dag 24 uur zorg nodig hebt. Daar zouden dan nog wel verzorgingstehuizen voor moeten blijven, waar je dan een eigen bijdrage aan zou moeten geven.

Kun je dat allemaal niet betalen, dan is er volgens mij niet een oplossing die voor iedereen kan gelden. Na het debat zouden een aantal oplossingen worden gegeven en dan zou bepaald worden wat de beste oplossing zou zijn. Maar er kwam geen keuze voor een bepaalde oplossing en dat is logisch, want ik denk dat er niet één oplossing is die voor iedereen zou kunnen gelden. Het is afhankelijk van de situatie. Als je voldoende kinderen hebt die voor je zorgen is het anders dan wanneer je die niet hebt. Als je maar een beetje hulp nodig hebt is het weer anders dan wanneer je erg hulpbehoevend bent. Sommige mensen vereenzamen omdat ze geen netwerk van personen hebben. Dat ligt ook nogal eens aan die mensen zelf. Die hebben geen hobby’s en zijn vrij passief. Het is dus nogal individueel. Als je echter erg veel hulp nodig hebt, dan moet die er wel zijn, vind ik. In wat voor vorm dan ook.  

In ieder geval is het goed dat over het onderwerp is gediscussieerd. Politici moeten heel goed luisteren naar dit soort discussies en de oplossingen die worden gegeven. Het zijn de mensen die ervaring hebben met de praktijk en daar wordt helaas nog vaak te weinig naar geluisterd.