Theeblaadjes..
En het hoeft maar van één kant te komen.
De media staan weer bol van de onthutsingen. Het wil maar niet van de grond komen, die wereldverbroedering in de Amsterdamse Diamantbuurt. Gesprekken met mensen op straat leren ons dat er 'nog steeds' veel onvrede en opgekropte frustratie leeft onder de Marokkaanse bevolking in dit stadsdeel. Het heeft nu ook de media gehaald dat de ouders van de treiteraars een duidelijke afkeer van de Nederlandse samenleving hebben. Er wordt vervolgens niet gespeculeerd over de invloed van zo'n houding op de opvoeding van hun kinderen, die conclusie lijkt als vanouds weggelegd voor de racisten onder ons. We moeten immers positief blijven kijken, opties openhouden, anders komt de dialoog stil te liggen en draagt de maatschappij de verantwoordelijkheid voor het ontsporen van deze kwetsbare groep mensen.
Amsterdam kent een mooie historie van tolerantie en verdraagzaamheid. Is niet te beroerd om een oogje toe te knijpen. Een voorbeeld daarvan dat ik waarschijnlijk nooit meer kan vergeten komt van oud-burgemeester Ed van Thijn. Ik zag hem jaren geleden tijdens een uitzending van Netwerk erg boos, erg emotioneel de vers gekozen president van Oostenrijk voor 'antisemiet' uitmaken, ondertussen een aantal keren met zijn vlakke hand op een stapel papieren slaand waaruit die beschuldiging onomstotelijk bewezen zou kunnen worden. Niet dat dat nodig was, uiteraard werd hij door de droevig knikkende presentator van het actualiteitenprogramma op zijn woord geloofd. De man was immers joods, sociaal-democraat en intens verdrietig.
Maar internet bestond toen al. En iemand was na die uitzending zo incorrect geweest om een kort artikeltje boven water te halen waaruit bleek dat diezelfde burgemeester de pers ooit verboden had te melden dat "een moslim zich niet hoeft te houden aan de wetten van een stad waar een jood burgemeester is". Waarschijnlijk een uitspraak van een van de foute imam's die de stad rijk is, in ieder geval had van Thijn een embargo op die uitspraak en haar oorsprong geplaatst. We mochten niet op de hoogte zijn van het antisemitische karakter dat blijkbaar een schouderophalend leven leidde onder de bezoekers van een haattempel in de hoofdstad. Het zou de dialoog immers kunnen schaden.
De woede, de frustratie en het verdriet van van Thijn dat hij liet vieren tijdens die uitzending van Netwerk deed mij concluderen dat hij een bijna onmenselijke beheersing aan de dag heeft moeten brengen om de verspreiding van dat nieuws tegen te houden. Recht onder zijn neus en zijn bestuur wemelde het van de groeiende antisemieten, maar dat kwam even niet goed uit om met naam en toenaam in de media te komen. Of -maar dat is natuurlijk de racist in mij- van Thijn zat tijdens die Netwerkuitzending zijn joodse geschiedenis uit te spelen om zonder enige vorm van kritiek of oppositie een punt te kunnen scoren. Je gaat immers niet tegen een verdrietige jood vragen of hij wel helemaal zuiver in zijn woede is als het om Jorg Haider gaat. En Haider was trouwens openlijk rechts, geen denkende journalist bij de staatsomroep die advocaat voor zo'n duivel gaat spelen als er een tranende joodse krokodil tegenover je zit.
Hoe dan ook, ik vond toen dat er iets fout zat. Dat waren geen goeie bedoelingen meer. Antisemitisme is gewoon verkeerd en verdomd gevaarlijk, of het nou van een staatshoofd vermoedt hoort te worden of daadwerkelijk wordt gepredikt in een gebedshuis. Dat er gekozen werd om dat gebedshuis buiten schot te houden was ontzettend dom durf ik te stellen. Nadien ben ik er op gaan letten en steeds weer gebeurde het: een lid van de Marokkaanse gemeenschap in dit land kwam niet negatief in het nieuws zonder een begrijpend ideologisch kader. Waarbij de eindverantwoordelijkheid van de ontspoorde situatie steevast bij de Nederlandse maatschappij terecht kwam en nog meer geld voor nog meer buurthuizen en interculturele identiteitsprojecten moest genereren, wilden wij het beschaafd houden, wilden wij onze goede wil kunnen blijven tonen.
Maar 'goede wil' kun je niet als politiek beleid aanwenden.
Je kunt immers ook niet iemand verplichten verliefd te zijn, of blij. Goede wil hoort spontaan te groeien en tot uiting te komen. Dat van Thijn die moskee en die imam buiten schot hield was geen uiting van tolerantie, maar van politieke berekendheid. De onderbuik van het gajes mocht niet gevoed worden, blijkbaar was men zelf niet zo zeker van de eigen goede zaak.
Geveinse goede wil is leeg, hypocriet. En net zo gevaarlijk als antisemitisme, omdat het juist van een enorme minachting getuigt om belerend en begrijpend te doen alsof je tolerant en dialogofiel bent terwijl je alleen maar braaf en ijdel een politiek dogma volgt.
Job Cohen heeft er ook al last van. Hij praat over banen, over de boel bijelkaar houden, over 'gedoe' en 'spanningen'. Dat homo's, blonde vrouwen en -verassing!- joodse mensen het in de Diamantbuurt al jaren zwaar moeten ontgelden lijkt voor hem een onaangename verassing. Na dertig jaar verplicht begrip en opgelegde vriendelijkheid lukt het maar niet om resultaten te oogsten, hoe kan dat nou. Nog meer geld, nog meer buurthuizen. Voorrang op de arbeidsmarkt. Alle politieke gemeenplaatsen worden weer tevoorschijn gehaald, maar nog steeds wordt er niet getwijfeld aan dat ophoesten, dat uitbraken van die correcte 'goede wil'.
De enige uitzondering lijkt op dit moment wethouder Achmed Aboutaleb. Hij ergert zich openlijk in een ochtendkrant, vraagt zich af of we niet een 'dood paard' aan het vooruittrekken zijn. Heeft persoonlijk banen geregeld voor de achtergestelde relmarokkanen om er later achter te komen dat die jongens die banen helemaal niet willen; na de eerste afspraak meldt men zich ziek, komt men te laat. Achmed wordt daar boos om, hij gaat daar geen begrip voor opbrengen. Gaat niet zeggen "Tsja, die jongens zijn zo ontmoedigd door racisme en uitsluiting dat ze het niet eens meer aandurven om aansluiting te zoeken op de werkvloer". Achmed wordt er ziek van. Hij werkt hard om een situatie te doorgronden, probeert haar te keren en ervaart botte weigering en tegenwerking uit die hoek waar nou juist de veronderstelde dankbaarheid vandaan zou horen te komen, waar zo hard gevraagd wordt om begrip en erkenning. Achmed wordt nijdig als hij dan iemand via televisie weer hetzelfde verhaaltje ziet afdraaien; dat het een kwestie van banen en begrip is, dan komt het allemaal wel goed. Achmed ziet al bijna dat de weg naar deze hel geplaveid is met theeblaadjes.
Misschien mag van mij de volgende burgemeester van Amsterdam een islamitische arabier zijn. Al was het alleen maar omdat hij als Marokkaan zijnde imuun is, onmogelijk van racisme beschuldigd kan worden als hij bijvoorbeeld kwaad wordt op werkweigerende klaagmarokkanen.
Een homo mag een vriend een flikker noemen, als ik dat doe is dat verdacht. Aboutaleb mag de kastanjes uit het vuur halen voor al zijn collega's die het niet aandurven net zo eerlijk te zijn en liever doorgaan met het veinzen van hun correcte vriendelijkheid waar de walmen onderhand zo groen vanaf slaan dat het niet gek is dat het alleen maar (extra) wantrouwen genereert.
Een typisch geval van een hoogopgeleide gastarbeider die het vuile werk mag opknappen waar de Nederlandse politici te beroerd voor zijn, die het notabene zelf veroorzaakt hebben.
