Net sloot zich om machtigste drugsbaas ter wereld

Gedurende dertien jaar zag Joaquin 'El Chapo' Guzman vanuit de ruige bergen in het westen van Mexico hoe leiders van elke groep die de strijd aanging met zijn machtige Sinaloa-drugskartel werden gevangengenomen of gedood.

Ongedeerd en met een imago dat tot mythische proporties was gegroeid, bemachtigde de gezette zoon van een boer een plek op de miljardairslijst van Forbes en de status van een capo die te machtig was om op te pakken. Maar vanaf vorig jaar begonnen de Mexicaanse en Amerikaanse autoriteiten het net om de machtigste drugsbaas ter wereld te sluiten.

De zoon van een van zijn belangrijkste handlangers, Ismael 'Mayo' Zambada, werd in november bij de grens met de Verenigde Staten gearresteerd na een lang onderzoek waarbij zeker honderd telefoontaps werden geplaatst. Een maand later werd een van de belangrijkste luitenanten van het Sinaloa-kartel neergeschoten door het Mexicaanse leger en twee weken daarna arresteerde de politie op Schiphol een van de belangrijkste huurmoordenaars van het kartel, die ook verantwoordelijk was voor transport en logistiek voor Guzman.

Deze maand werd het net verder gesloten toen federale agenten Culiacan, hoofdstad van de deelstaat Sinaloa, schoonveegden. Straten werden afgezet, huizen binnengevallen en automatische wapens, drugs en geld in beslag genomen. Belangrijke handlangers van Zambada werden opgepakt. Maar het werkelijke doelwit was groter.

Op 13 februari werd een man bekend als '19' samen met twee anderen in westelijke stad Mazatlan opgepakt. Hij zou de nieuwe hoogste huurmoordenaar van Zambada zijn. Vier dagen later werd een hoog lid van het Sinaloa-kartel opgepakt met vierduizend uitgeholde komkommers en bananen bij zich, volgestopt met cocaïne. Halverwege vorige week werd een 43-jarige man bekend onder de bijnaam '20' opgepakt met meer cocaïne. Hij zou Zambada's veiligheidschef zijn. Tegen de tijd waren inmiddels zeker tien belangrijke leden van het Sinaloa-kartel gearresteerd.

Uit informatie van de arrestanten bleek dat de 56-jarige Guzman vanuit zijn geïsoleerde schuilplaatsen in de bergen naar Culiacan en Mazatlan was gekomen. "Dat was een fatale fout", aldus een bron bij de Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst DEA.

Het huis van Guzmans ex-vrouw werd omsingeld, maar de militairen hadden moeite met het openbreken van de gepantserde deur en Guzman wist te ontsnappen via een geheime deur onder een badkuip die leidde naar het tunnel- en rioleringsstelstel dat het huis met zes andere in Culiacan verbond. Guzman vluchtte naar Mazatlan met Amerikaanse en Mexicaanse militairen op zijn hielen.

Zaterdagochtend vroeg kwam er een einde aan zijn vlucht. El Chapo werd, zonder dat er een schot werd gelost, aangehouden in een tien verdiepingen tellend gebouw met appartementen die over de Stille Oceaan uitkijken. Volgens een buurman werd het appartement pas twee dagen bewoond. Zaterdagmiddag werd Guzman geboeid aan de pers getoond, terwijl een gemaskerde militair zijn hoofd naar de beneden duwde. Hij sprak niet.

In 2013 werd Guzman door de Verenigde Staten uitgeroepen tot staatsvijand nummer 1, na Al Capone de tweede man die de dubieuze titel mocht voeren. Guzman werd in de VS gezocht voor drugshandel. Zijn drugsimperium strekt zich uit van Noord-Amerika tot Europa en Australië. Zijn Sinaloa-kartel is verwikkeld in een bloedige drugsoorlog die delen van Mexico al jaren in zijn greep heeft en waarbij al zeventigduizend mensen om het leven kwamen. Het kartel streed de afgelopen jaren onder meer om de belangrijke smokkelroutes naar de VS in Tijuana en Ciudad Juarez, met extreem geweld tot gevolg.

Ondanks het symbolische belang van de arrestatie van Guzman denken velen dat het geweld noch de drugshandel naar de VS zal afnemen. Er zouden opvolgers klaarstaan om Guzman op te volgen.