Universeel verschillend
"Kunt u even kijken of ik wel heb ingecheckt?", vraag ik aan de blonde conductrice. 'Bliep' "Jawel hoor", zegt ze met een vriendelijke lach. Het zit inmiddels zo in mijn systeem dat ik in de trein niet eens meer weet of ik mijn kaart daarnet wel langs de paal heb gehouden.
"Het volgende station is Amersfoort. U kunt hier in-uit-of-overchecken." Ja, ze bestaan echt. 'Overcheckzuilen' noem ik ze. In Amsterdam staan ze op het perron als je overstapt van metro naar trein bijvoorbeeld. Maar check daar niet uit als je het station nog wilt verlaten, want anders blijf je bij de uitgang voor een dicht poortje staan.
Het systeem is gewoon niet handig opgezet. Het systeem is 'universeel verschillend'. Iemand moet bij het bedenken de verkeerde koffie hebben gedronken.
Hoe krijgt iemand het in zijn hoofd om het in- en uitchecken (wat de basis is van het hele systeem) in ieder vervoermiddel verschillend te maken?
Neem bijvoorbeeld de trein. Niet zo moeilijk, toch? Jawel. Je kunt daar inchecken door middel van poortjes, maar ook met palen op het perron. Blauwe palen, gele palen, vierkante palen, rechthoekige palen. Want als je van de ene trein in de andere stapt, kan het zomaar zo zijn dat je bij een andere vervoerder zit. Vergeten uit te checken bij NS? Of je neemt het opstarttarief van twintig euro dat je nu voor je reis kwijt bent voor lief, of je gaat een halfuurtje zitten voor een formulier waarmee je je geld weer hoopt terug te krijgen. Dat doet lang niet iedereen, dus ergens in Nederland rijdt iemand rond in een heel dure auto. Iemand die nu nog verschrikkelijk slechte koffie zit te drinken.
In de metro zijn er vaak van die poortjes bij de ingang. Op zich niet zo'n probleem, maar als je bijvoorbeeld in Amstelveen overstapt van de (bovengrondse) metro op de tram (nota bene op hetzelfde spoor), dan moet je eerst op het perron uitchecken om vervolgens in de tram weer in te checken. En in Utrecht rijden trams waar je juist weer op het perron in had moeten checken.
Snapt u het nog? Ik ook niet.
In de bus is het in- en uitchecken het best geregeld. Instappen - inchecken, uitstappen - uitchecken. Dat kan iedereen onthouden, nietwaar?
Dus hoe zou het dan wel moeten?
Die busgedachte houden we even vast. Bij het instappen van een vervoermiddel check je in en bij het uitstappen check je weer uit. Trein, tram, metro, bus, overal! En die poortjes gaan dan vanzelf open als je het laatste uur ergens 'gecheckt' hebt.
Nog een idee. Bij inchecken in de trein betaal je standaard voor een staanplaats. Die kost - zeg - vijftig procent van de normale prijs. Lijkt mij ook niet meer dan normaal. Als je moet staan, betaal je minder. En wil je voordeliger reizen? Dan blijf je staan.
Vertraging. Ook zoiets. Is je trein meer dan tien minuten later op bestemming? Waarom wordt er dan bij uitchecken niet gewoon minder van je kaart afgeschreven? Dat is toch niet minder dan redelijk? Het systeem kijkt of de aankomsttijd afwijkt van de dienstregeling en hopla, de reis kost je een aantal euro's minder.
Dat zal de NS vast geen goed idee vinden, want dan moeten ze straks nog op tijd gaan rijden om genoeg geld binnen te krijgen. Maar ook aan de NS heb ik gedacht. Niet getreurd. Want als je vandaag in de trein moet staan, terwijl er in de eerste klas nog plek zat is, waarom dan niet met je chipkaart in de trein upgraden naar eerste klas? Nu moet je daarvoor naar de automaat, maar daar heb je in een rijdende trein niks aan.
In elke stoel een 'checkgleuf'. Ga zitten, stop je kaart in de gleuf en vervolgens betaal je voor de reis het 'zittarief', net zo veel als nu. Ga je eerste klas zitten, dan betaal je het eerste klastarief. Ik zou er wel vijf of tien euro voor over hebben om alsnog een halfuur eerste klas te kunnen zitten in plaats van een halfuur te moeten blijven staan in de tweede klas.
Wat te denken van sensoren in de stoelen, die bij meer dan vijfentwintig kilo registreren of er iemand op zit. De conducteur kan dan op zijn telefoon meteen zien waar iemand zit die niet is ingecheckt.
"U had even moeten omchecken", hoor ik een reiziger tegenover mij uitleggen aan een ouder echtpaar.
Ik ben toe aan koffie. Het maakt zelfs niet uit of dat een verschrikkelijk slechte bak is. Ik vind alles goed op dit moment.
