Buslijn 11
Als je denkt dat het erg gesteld is in de Amsterdamse tramlijn 8, neem dan voor de aardigheid eens plaats in buslijn 11 in Utrecht.
Overvol vertrekken we 'op transport' vanaf Busstation Noord van Utrecht Centraal met als eindbestemming 'De Uithof WKZ'. Hoewel de bus een dubbele harmonica heeft, staan we schouder aan schouder op elkaar gepakt. De meeste reizigers zijn studenten op weg naar de universiteit. Gelukkig mag ik iets eerder dit blik sardientjes verlaten. In mijn geval is dat halte 'Wittevrouwen'.
Bij de eerste halte 'Neude' stapt een aantal mensen uit. Ik kan weer vrij ademhalen. Er stappen echter ook vier mannen in uniform de bus in, zonder in te checken. Controleurs van het GVU. Ze wurmen zich door de bus op zoek naar reizigers zonder geldig vervoersbewijs. De meeste mensen tonen vlot hun kaart. Hier en daar klinkt een zucht. De dame op leeftijd naast mij van - ik schat - een jaar of tachtig neemt de term 'NSBers' in haar mond. Ik begrijp haar wel. Ik ervaar ze namelijk zelf ook niet als de meest vriendelijke mensen. Ze kennen geen pardon en tonen geen mededogen. Geen geldig vervoersbewijs betekent een boete van € 35.
"Uw vervoersbewijs", klinkt het luid in mijn gezicht. Twee ogen kijken mij streng aan. En ja, dat moet je bij mij niet doen. Dat stuit bij mij op weerstand. Mijn opmerking: "Dat ik hier sta, is toch bewijs genoeg?", lijkt de sfeer niet ten goede te komen. De ogen kijken mij nog indringender aan. Voor mij het teken om de beste man eens om zíjn legitimatiebewijs te vragen. Hij kan er dan nog zo fraai geüniformeerd uitzien, dat maakt op mij nog geen indruk. Elke gek kan tegenwoordig een uniform aanschaffen. Toch voelt deze man zich duidelijk verheven boven het 'reizigersvolk', dat merk je. Het liefst was hij politieagent geworden. Alleen een pistool ontbreekt nog.
Anders dan treinconducteurs vind ik dit soort mensen allerminst vriendelijk en behulpzaam. Een donkere dame stapt uit met haar driekoppige kroost. Maar even helpen om de buggy naar buiten te tillen, is er niet bij. Nee, eerst nog de vervoersbewijzen controleren. De bus kan wel even wachten.
Deze medewerkers doen volgens de website van het GVU hun werk ten behoeve van de veiligheid, informatie en controle. Maar als je vriendelijk vraagt of zij weten op welke bus je over moet stappen naar Zeist, kijk dan niet gek op als je een schouderophalende reactie krijgt: "Dan moet je maar op het bord kijken of vragen bij de balie van de klantenservice op het station." Want nee, dáár zijn zij niet voor. Ik heb het zelf meegemaakt. Zij zijn er enkel om de rotte appels te scheiden van de rest van de samenleving, ongeacht ras, geloof, huidskleur en afkomst. Dat moet je ze dan wel weer nageven. Niet alleen Joden of Zigeuners, nee de controleurs van het GVU gaan 'gründlich' te werk en controleren ie-der-een.
De irritatie is duidelijk merkbaar wanneer meneer al morrend zijn ID-kaart te voorschijn haalt. "Schmidt", lees ik hardop van zijn kaartje. "Dat verbaast me niks", hou ik voor mezelf. Omdat ik niet kinderachtig wil zijn, pak ik de mijne er ook bij. "7sloten, aangenaam", zeg ik met de grootste glimlach op mijn gezicht terwijl ik mijn kaart op twintig centimeter van zijn gezicht houd. De sfeer is inmiddels onhoudbaar geworden. "Uw vervoersbewijs!", klinkt het opeens dwingend. "Laat ik nu maar meewerken, anders is straks mijn eindbestemming nog het politiebureau", denk ik. Dus stop ik mijn ID-kaart weer terug in mijn portemonnee en verruil hem voor mijn OV-chipkaart. De controleur grist het document ongeduldig uit mijn handen en scant het meteen. 'Bliep'
De beste man zwijgt verder. Ik weet natuurlijk dat het wel goed zit, check uit en knik 'übervriendelijk' naar de man: "Fijne dag nog!"
