Intuïtie

Intuïtie is een onderwerp dat steeds minder lijkt te worden aangesneden in onze maatschappij. Uitspraken zoals ‘het op je klompen aanvoelen’ worden nog wel gebezigd maar zijn in de loop van de tijd veranderd van betekenis. Vroeger, tijdens het ontstaan van dit gezegde, betekende het meer dat de boer voelde dat er iets mis was met de koe, zonder enige aanwijzing. Nu gebruik je het als een extrapolatie van gebeurtenissen, een soort één plus één is twee, als je een koekje steelt krijg je straf.

Ik zeg niet dat mensen geen intuïtie meer hebben, wel dat ze er minder naar durven luisteren, met name op grote schaal. Toch erkennen we allemaal dat leiderschap niet is aan te leren en bepaalde talenten simpelweg zijn aangeboren. Iedereen is ergens voor in de wieg gelegd, en als je erachter komt wat dat is, is succes met name in deze maatschappij een koekkie. Met miljoenen mensen die leren wat goed voor hen is, zal degene die zelf voelt wat goed voor hem is, zijn persoonlijkheid altijd aanwenden voor het juiste. Hij zal op de juiste plaats zijn, op de juiste tijd. Hij is de eenoog, in het land der blinden. Hij is persoonlijk succesvol, maar niet altijd naar de staven van de maatschappij. Dit zijn de mensen die wij allen zo bewonderenswaardig aanschouwen op onze televisie. Ik weet dat al diezelfde mensen die bewondering nooit zullen begrijpen, zij doen namelijk alles op gevoel en daar ben je over het algemeen niet trots op, maar simpelweg blij mee. Overigens weten ze wel altijd te melden dat je in jezelf moet blijven geloven; bedoelen ze soms intuïtie?

‘Kan het niet worden gedefinieerd, dan wordt het niet geaccepteerd.’ Dikke boeken en databases hebben het ongesproken woord vervangen. Waar iedereen weet wat goed en slecht is, hebben wij met zijn allen besloten dit zoveel mogelijk vast te leggen, zodat elk gevoel van juistheid is vervangen door een woord. Ik denk dat we in onze huidige maatschappij er al wel een beetje achter zijn, dat dit niet werkt. Soms zijn bepaalde besluiten niet te beschrijven, en moet men dat ook niet willen. Soms moet men gewoon doen wat de grote teen voorspelt, en daar gewoon op vertrouwen. Niet alles is te berekenen, niet alles te statistiekeren.

Ik heb veel vertrouwen in de intuïtie van de mensheid. Ik kan niet anders. Als ik vertrouwen in mijzelf heb, moet ik dat toch ook in jullie hebben? We zijn immers van hetzelfde materiaal, de één net een beetje anders, maar we hebben dezelfde bouwstenen. Wat ik kan, kunnen jullie, en wat jullie kunnen, kan ik ook. Toch kan ik kan mijn gevoel van rechtvaardigheid, mijn intuïtie, dat diep van binnen huist, niet aan jullie beschrijven, omdat hij keer op keer anders is. Niet voorspelbaar, anders zou het wel statuïtie heten.

Is dat de reden dat niemand het er meer over heeft? Is dat de reden dat het niet meer wordt geaccepteerd als simpele waarheid? Is intuïtie teveel een willekeur omdat het statistisch niet kan worden aangetoond? En de reden dat we dat niet kunnen aantonen, is dat omdat we misschien de verkeerde vragen stellen? Het kan niet zo zijn dat we het niet vertrouwen, want we gebruiken de intuïtie nog allemaal in het dagelijks leven. Hoe anders weten we dat er iets mis is met onze kinderen, hoe anders voelen we dat onze partner iets op de lever heeft, hoe anders voelen we dat die deal geen zuivere koffie is en wat anders is een knagend schuldgevoel? (een intuïtief weten dat dat wat volgens de wet een gaatje was, maar volgens jezelf gewoon niet eerlijk?)

Ik wil wel een klein beetje intuïtie van mij proberen uit te leggen, mijn gevoel geven over onze maatschappij. Dat gaat als volgt: Ik voel op mijn klompen aan dat een perfecte maatschappij nooit gecreëerd kan worden door een regering die intuïtie en gevoel heeft uitgebannen, de peilers van ons menszijn. Vroeger las je nog wel eens over beschavingen die florisseerden onder één enkele koning. Vroeger had je nog Salomons wiens wijsheid en oordelen tot ver over zijn eigen landsgrenzen bekend waren. Mensen vertrouwden op goden, en op hun gevoel. Iets wat wij ons nooit meer kunnen voorstellen, omdat wij ons vertrouwen stellen in generalisatie. Wij willen minder willekeur, minder geval apart, maar komen we er niet langzaam achter dat standaardisatie elk uniek geval (lees; de mens) apart maakt?

Nog steeds worden veel persoonlijke beslissingen gemaakt op intuïtie, waarvan men hem niet moet verwarren met emotie. Deze persoonlijke intuïtie wordt echter steeds meer onmogelijk gemaakt in een maatschappij waar onvoldoende onderzoek wordt bestraft met inefficiëntie. Donkere wolken pakken zich samen boven een wereld die denkt dat er uiteindelijk één standaard oplossing is voor problemen die verre van identiek zijn. Er is geen roadmap naar intuïtie, niet naar recht, en ook niet naar vrede, die wegen wijzen zichzelf.

Heb je dit gelezen en vind je dat ik loop te zeveren, of niet concreet genoeg ben? Dan heb je groot gelijk. Ik schrijf dit namelijk uit opwelling en gevoel. De woorden stromen eruit zonder dat ik erbij nadenk. Misschien wel het mooiste schrijven dat er is. Niet volledig verantwoord en dus meteen onderwerp van kritiek, want als jullie stukjes lezen, moet er wel wat aan over worden gehouden. Er moeten hapklare brokjes worden toegediend, om het mee eens te zijn, of oneens. Mocht ik het ooit zo gaan brengen, dan val ik in mijn eigen kuil.

Laten we het erop houden, dat ik op mijn manier dingen wil aanreiken, en dat de ogen die toevallig voor mijn manier openstaan, mij wel zullen aanvoelen. Voor alle anderen kan ik op beide klompjes aanvoelen, dat ik niet de juiste persoon op de juiste plaats ben.