De problemen voor zorgminister Fleur Agema stapelen zich in rap tempo op. De onverwachte bezuinigingen op de zorg, bedoeld om tekorten in de onderwijsbegroting te dichten en mogelijk gemaakt door de christelijke partijen en JA21, zorgen voor felle weerstand bij zorgorganisaties en zetten de al kwetsbare sector verder onder druk. Vijf belangrijke zorgorganisaties hebben hun vertrouwen in het kabinet opgezegd en de onderhandelingen over een aanvullend zorgakkoord gestaakt. Daarmee lijkt een zorgcrisis onafwendbaar, terwijl de personeelskrapte in de sector zorg en welzijn steeds nijpender wordt.

De coalitiepartijen kwamen vorige week tot een akkoord met oppositiepartijen CDA, ChristenUnie, SGP en JA21, waarmee een deel van de bezuinigingen op het onderwijs werd teruggedraaid. Dit compromis werd echter bereikt ten koste van de zorg. In totaal wordt er 315 miljoen euro gekort op de zorgbegroting, waarvan 150 miljoen euro op de beloningen van vrijgevestigde medisch specialisten en 165 miljoen euro op de na- en bijscholing van zorgpersoneel. De bezuiniging op scholing kwam voor velen als een verrassing, ook voor Agema zelf, die liet weten overvallen te zijn en niet te zijn betrokken bij de onderhandelingen. “Onze zorg staat op klappen, onze arbeidsmarkt in de zorg staat op klappen. Nog meer bezuinigingen op opleidingen… hoe hebben we straks onze mensen aan het bed staan?” vroeg Agema zich af.

De weerstand vanuit de zorgsector is fel. De Federatie Medisch Specialisten (FMS), de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) trokken zich maandag gezamenlijk terug uit de gesprekken over een aanvullend zorg- en welzijnsakkoord. In een gezamenlijke verklaring stelden zij: “De zorgsector deze extra bezuinigingen niet kan dragen. De zorg staat voor gigantische uitdagingen, met oplopende arbeidsmarkttekorten en een toenemende zorgvraag.” Piet-Hein Buiting, voorzitter van de Federatie Medisch Specialisten, benadrukte het belang van investeringen: “Het is cruciaal dat wij de komende jaren kunnen blijven investeren in onze dokters en alle andere zorgprofessionals die het hart vormen van de zorg. Het is dan ook onbegrijpelijk dat juist deze medewerkers nu de dupe worden.”

Het besluit van de organisaties heeft grote gevolgen voor Agema’s poging om afspraken te maken over de toekomst van de zorg. Een aanvullend zorgakkoord voor de jaren 2027 en 2028 lijkt voorlopig van tafel. De minister erkent het probleem, maar probeert hoopvol te blijven. “Dat vind ik erg jammer. Want we zien allemaal de grote uitdagingen voor de zorg zoals bijvoorbeeld de forse personeelstekorten.” Tegelijkertijd blijft ze gebonden aan de bezuinigingsopdracht van 315 miljoen euro: “De komende periode ga ik op zoek naar een praktische invulling van de door de Tweede Kamer gewenste extra bezuiniging van 315 miljoen euro op het kader medisch-specialistische zorg.”

De zorgen over de bezuinigingen zijn terecht, gezien de groeiende uitdagingen in de zorgsector. Minister Agema stuurde recent nieuwe ramingen naar de Tweede Kamer waarin het verwachte personeelstekort over tien jaar op 266.000 werknemers wordt geschat, nog eens tienduizenden meer dan in eerdere berekeningen werd geschat. Vooral de verpleeg- en verzorgingshuizen worden hard getroffen en de grootste tekorten worden verwacht bij mbo- en hbo-opgeleide verpleegkundigen, helpenden en verzorgenden.

Ook ondersteunende functies, zoals ICT en HR, kampen met een toenemende vraag. Agema benadrukte dat het aanpakken van deze tekorten haar ‘hoogste prioriteit’ heeft en stelde dat kunstmatige intelligentie en medisch-technische innovaties de werkdruk kunnen verlichten, net als het aantrekkelijker maken van het werk en de opleidingen. Toch dreigen de extra bezuinigingen ook deze plannen te frustreren.

Dat zorgorganisaties nu uit het overleg stappen, vergroot de chaos rond het Integraal Zorgakkoord (IZA). Dit akkoord, dat in 2022 werd gesloten, is bedoeld om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden. Gemeenten stapten onlangs al uit het akkoord omdat ze vonden dat ze te weinig budget kregen voor hun taken. De nieuwe bezuinigingen dreigen nu ook de zorgsector verder uit te putten. Kamerlid Wieke Paulusma (D66) sprak de zorgen op sociale media uit: “Fleur Agema slaagt er niet in om zorgpartners aan tafel te houden, waarmee het zorgakkoord op klappen staat. De chaos wordt steeds groter.”

Premier Dick Schoof verdedigde de pijnlijke keuzes die het kabinet heeft moeten maken. “Er zijn altijd pijnlijke keuzes, die zijn onvermijdelijk,” verklaarde hij vrijdag. Schoof benadrukte dat over de bezuinigingen ‘natuurlijk nagedacht’ was, maar gaf geen directe oplossing voor de onrust in de zorgsector. Agema blijft intussen met lege handen achter en wordt gedwongen het probleem zelfstandig op te lossen, zonder directe steun vanuit haar partijleider Geert Wilders.

De zorgpartijen hebben inmiddels een dringende oproep gedaan aan de Eerste Kamer om de stemmingen over de zorg- en onderwijsbegroting uit te stellen. Zij vragen de senatoren om eerst nog eens met Agema in gesprek te gaan voordat er definitieve besluiten worden genomen. De Eerste Kamer besloot dinsdag de stemmingen inderdaad uit te stellen tot februari, waarmee de extra bezuinigingen nog niet definitief zijn. Toch biedt dit uitstel weinig geruststelling aan de sector. Justine Feitsma, bestuurslid Zorg en Welzijn bij CNV, vatte de zorgen kernachtig samen: “De zorgsector hangt van ellende aan elkaar, verdere bezuinigingen gaan de samenleving ongetwijfeld raken.”

Het wordt voor Agema steeds duidelijker dat de zorgsector deze bezuinigingen niet kan dragen. Met oplopende personeelstekorten, langere wachttijden en een groeiende zorgvraag staat de minister voor een onmogelijke opgave. “Iedere Nederlander krijgt vroeg of laat te maken met zorg. Ik snap niet dat deze sector ontbreekt op het netvlies van Den Haag,” zei Michel van Erp van belangenvereniging Nu’91. Agema staat met de rug tegen de muur: ze moet de opgelegde bezuinigingen doorvoeren, terwijl de zorgpartijen zich massaal van haar afkeren en de crisis dreigt te escaleren.

Het Openbaar Ministerie in Rotterdam heeft zes maanden celstraf geëist tegen twee mannen die tijdens de jaarwisseling van 2022 naar 2023 vermeend 'racistische leuzen' op de Erasmusbrug projecteerden. De verdachten, de 26-jarige John A. uit Zwijndrecht en de 36-jarige Daniil S. uit Landgraaf, bleven dinsdag weg bij de rechtszaak. Hun advocaten voerden hun verdediging.

De rechtbank liet haar ongenoegen blijken over hun afwezigheid. John A. verklaarde via zijn advocaat dat hij de media-aandacht niet aankon, terwijl Daniil S. naar eigen zeggen niet vrij kon krijgen van zijn werk. Beide mannen werden in februari 2023 gearresteerd en zaten korte tijd vast. Hoewel zij eerder hadden beloofd in de rechtbank een verklaring af te leggen, hielden ze tijdens politieverhoren hun mond.

Het OM beschuldigt het duo ook van vergelijkbare projecties op stadhuizen in Alkmaar en Eindhoven, begin 2023. Op de Erasmusbrug verschenen leuzen zoals "White lives matter", wat in tegenstelling tot de wereldwijd gebezigde leus "Black lives matter" als strafbaar en racistisch wordt gezien door het OM. Daarnaast was er een leus te zien die pleit om de toekomst ook voor blanke kinderen veilig te stellen en ook dat is natuurlijk - indien het gaat om het woordje 'blank' - racistisch genoeg om een half jaar de cel in te moeten, volgens het OM.

De rechter doet binnenkort uitspraak in deze zaak. De projecties leidden destijds tot grote verontwaardiging op met name X en het journaal.

Klimaatverandering laat zijn sporen na op de gezondheid van Nederlanders. Dat blijkt uit een rapport van het RIVM dat dinsdag verscheen. De risico's variëren van meer hitte-gerelateerde sterfgevallen en hooikoorts tot een stijging van huidkanker en psychische klachten. "De gevolgen zijn nu al zichtbaar en nemen naar verwachting toe", waarschuwen de onderzoekers.

De meest opvallende cijfers betreffen het aantal extra sterfgevallen door hitte. In de afgelopen dertig jaar stierven gemiddeld 250 mensen per jaar meer door warme temperaturen. De opwarming van de aarde zorgt voor langere, intensere hittegolven, wat vooral kwetsbare groepen raakt. "Meer warme dagen leiden tot meer sterfte", stelt het rapport.

Niet alleen directe hitte-effecten vormen een risico. Klimaatverandering heeft ook indirecte gevolgen. De legionellabacterie verspreidt zich bijvoorbeeld sneller door warmer water, wat leidt tot meer ziektegevallen. Daarnaast zijn teken – dragers van de Lymebacterie – langer actief, wat het risico op een infectie vergroot.

Ook op mentaal vlak laat klimaatverandering sporen na. De dreiging van extreem weer en de gevolgen ervan zorgen bij veel mensen voor stress en angstgevoelens. Het RIVM benadrukt dat de impact op de geestelijke gezondheid een groeiend probleem is.

Ter Illustratie (Afbeelding: Dall-E / FOK.nl)

De meeste Nederlanders bewegen te weinig, maar volgens het RIVM kan dit probleem relatief makkelijk opgelost worden. Een kleine groep hoeft maar nét iets meer te bewegen om gezonder te leven. Bijna de helft van de volwassenen (44 procent) voldoet nu aan de beweegnorm, terwijl dit met minimale aanpassingen op kan lopen naar 56 procent.

De Gezondheidsraad adviseert 150 minuten per week matige tot intensieve beweging, zoals fietsen, sporten of stevig huishoudelijk werk. Belangrijk daarbij is dat deze beweging over de week verspreid plaatsvindt. Eén keer een hele dag flink zweten is dus niet voldoende. Veel volwassenen die voldoende minuten bewegen, doen dit niet vaak genoeg over verschillende dagen.

Het RIVM ziet eenvoudige oplossingen om de norm wél te halen: pak de fiets wat vaker, neem de trap in plaats van de lift of wandel een extra rondje. Deze kleine aanpassingen zouden voor een flinke gezondheidswinst zorgen en daarmee ook zorgkosten besparen.

Het doel van de overheid is dat in 2040 driekwart van de bevolking voldoende beweegt. Om dat te bereiken, zal er echter nog meer actie nodig zijn. Meer beweging verkleint niet alleen de kans op ziekten, maar zorgt ook voor een vitalere samenleving.

PVV-leider Geert Wilders heeft de druk op het kabinet sterk opgevoerd. Wilders benadrukt dat zijn geduld op het gebied van asielmaatregelen op is en hij verwacht dat de coalitie nu snel levert. Hij waarschuwt dat als er geen concrete resultaten komen, het kabinet niet langer op zijn partij hoeft te rekenen. Volgens Wilders is er geen enkele ruimte meer voor verdere concessies. “Voor asiel is het wel klaar zo. Dat is iets waar ik niet meer op ga bewegen,” aldus de PVV-leider.

De opmerkingen komen in de aanloop naar de bespreking van de langverwachte asielplannen van PVV-minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber. Faber probeert deze week haar plannen, waaronder de asielnoodmaatregelenwet en een tweestatusstelsel, door de ministerraad te loodsen. De voorstellen staan echter al op voorhand onder grote druk. Ze zijn niet alleen onderwerp van kritiek binnen de coalitie, maar ook van instanties als de Raad van State, de Nederlandse Orde van Advocaten en de Raad voor de Rechtspraak. Deze partijen vrezen dat de inperking van asielzoekersrechten een stortvloed aan rechtszaken zal uitlokken en leggen vraagtekens bij de capaciteit van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) om de extra werklast op te vangen.

Wilders stelt dat de PVV al genoeg concessies heeft gedaan door af te zien van een noodwetprocedure, waarmee het parlement tijdelijk buitenspel zou zijn gezet. “We hebben als PVV laten zien dat we die verantwoordelijkheid hebben,” zei hij, verwijzend naar het compromis dat na heronderhandelingen werd bereikt met de andere coalitiepartijen VVD, NSC en BBB. Dit compromis leidde tot de asielnoodmaatregelenwet, een reguliere wetsprocedure die aanzienlijk meer tijd in beslag neemt. Wilders waarschuwt nu dat hij geen verdere wijzigingen aan de voorstellen accepteert. “Als mensen daar een millimeter aan willen veranderen, dan moeten ze maar verder zonder ons.”

De druk binnen de coalitie was onder andere al eerder toegenomen nadat NSC eerder dit najaar terugkwam op de gemaakte afspraken over het invoeren van asielmaatregelen via een noodwet. De partij krabbelde terug na kritiek op de bypass van de Tweede en Eerste Kamer. Dit leidde tot een vertraging in het proces en zette de coalitie weer aan de onderhandelingstafel. Afgelopen vrijdag kwam NSC opnieuw onder vuur te liggen toen NSC-Kamerlid Diederik Boomsma suggereerde niet zonder meer voor de asielnoodmaatregelenwet te zullen stemmen. Wilders reageerde daarop met een oproep op X waarin hij haast eiste. Nu scherpt hij zijn toon verder aan door openlijk te zeggen dat de mogelijkheid van nieuwe verkiezingen op tafel ligt. “Er hebben 2,5 miljoen kiezers op de PVV gestemd, met name om de asielinstroom terug te dringen. Als wij op wat voor manier dan ook niet kunnen leveren, dan moeten we terug naar de kiezer.”

Wilders benadrukt dat zijn uitlatingen geen dreigement zijn en hij hoopt dat de plannen zonder verdere tegenstand zullen worden aangenomen. Toch maakt hij duidelijk dat hij niet veel geduld meer heeft en niet bereid is verdere obstakels te accepteren, zowel binnen als buiten de coalitie. “Mijn geduld is wel op. Ik duld niet heel veel tegenwicht meer, omdat ik dan geen zin meer heb om in het kabinet te zitten.”

Apotheken in het hele land sluiten volgende week drie dagen door een landelijke staking van medewerkers. Vakbonden FNV en CNV hebben aangekondigd dat het werk wordt neergelegd op maandag 23, dinsdag 24 en vrijdag 27 december. Door Kerstmis op woensdag en donderdag betekent dit dat veel openbare apotheken de hele week dicht zullen zijn.

De actie komt na een eerdere landelijke staking op 12 november, waarbij 10.000 medewerkers samenkwamen op het Malieveld. Het was destijds de eerste landelijke staking in de geschiedenis van apotheken. FNV en CNV erkennen dat de staking voor patiënten vervelend is, maar stellen dat de verzekeraars en werkgevers dit hebben laten gebeuren. "Dit is bittere noodzaak," aldus de bonden.

Eisen en tegenbod
De apotheekmedewerkers eisen een loonsverhoging van minimaal 6 procent met terugwerkende kracht vanaf 1 juli. Ze willen ook een minimumloon van 16 euro per uur en maatregelen om de werkdruk te verlichten. Verder willen de bonden dat medewerkers worden betaald voor de tijd die ze besteden aan voorbereidingen op hun werkdag.

De werkgevers hebben tot nu toe 2 procent loonsverhoging vanaf juli aangeboden en 5 procent per juli volgend jaar. Volgens hen is er door het overheidsbeleid en de druk van zorgverzekeraars simpelweg geen ruimte om meer te bieden.

Patiëntenzorgen
De staking veroorzaakt zorgen bij Patiëntenfederatie Nederland, die spreekt van "onacceptabele risico’s" voor patiënten die afhankelijk zijn van medicijnen. Kwetsbare patiënten zouden geen alternatieven hebben, wat kan leiden tot directe gezondheidsproblemen of verergering van klachten. De federatie dringt aan op een snelle oplossing zodat patiënten niet de dupe worden.

Vakbonden beloven dat noodgevallen altijd geholpen worden, maar dat patiënten mogelijk naar een andere apotheek moeten uitwijken voor spoedmedicatie.

De terroristische dreiging in Nederland is volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) nog altijd hoog. Sinds kort noemt de NCTV voor het eerst in vier jaar tijd de kans op een aanslag reëel. De belangrijkste drijfveren hiervoor zijn de oorlog in Gaza en de toenemende snelheid waarmee jongeren online radicaliseren, zowel in jihadistische als rechts-extremistische kringen. Daarnaast wijst de NCTV op de dreiging van anti-institutioneel extremisme, zoals bij de zogenoemde soevereinen en de zorgwekkende vrijlating van veroordeelde terroristen met een hoog dreigingsprofiel.

Toenemende jihadistische dreiging
De oorlog in Gaza is een belangrijke aanjagende factor voor jihadistische radicalisering in Nederland en Europa. Groepen zoals ISIS en Al-Qaida benutten het conflict om via propaganda hun aanhangers op te roepen tot geweld in het Westen. De NCTV constateert dat jongeren die sympathiseren met jihadistische denkbeelden ‘relatief eenvoudig in contact komen met leden van IS’, die hen aanzetten tot uitreizen of het plegen van aanslagen.

Dit risico is niet louter theoretisch, stelt de NCTV en de dreiging manifesteert zich in concrete gebeurtenissen. Zo werd in juli een 22-jarige man in Rotterdam opgepakt, nadat hij op de Erasmusbrug mensen met een mes aanviel, met dodelijke afloop. De verdachte wordt beschuldigd van moord met een terroristisch motief. Ook werden in Noord-Brabant twee mensen gearresteerd wegens plannen om een aanslag te plegen en lidmaatschap van IS. Deze incidenten illustreren de dreiging van geradicaliseerde eenlingen die zich laten inspireren door actuele gebeurtenissen en extremistische netwerken.

Daarnaast wijst de NCTV op de sterke toename van jihadistische aanslagen en arrestaties elders in Europa. Hoewel er in Nederland geen directe signalen zijn voor een dreigende aanslag, zorgt de combinatie van incidenten in buurlanden en de aanhoudende online radicalisering voor een substantiële dreiging.

Online radicalisering van jongeren
Een van de meest zorgwekkende trends volgens de NCTV is de snelheid waarmee jongeren tegenwoordig online radicaliseren. Zowel jihadistische als rechts-extremistische bewegingen maken gebruik van het internet om jongeren aan zich te binden. De coördinator spreekt van een ‘reële kans’ dat jongeren die actief zijn in extremistische online kringen ‘de daad bij het woord voegen en een geweldsdaad plegen’.

Volgens de NCTV zijn er enkele honderden jongeren in Nederland actief in deze milieus. Sommigen zijn niet ouder dan 12 jaar. Bij de politie en het Openbaar Ministerie kwamen tientallen kinderen en jongeren in beeld wegens het verspreiden van terroristische propaganda of zelfs het voorbereiden van aanslagen. De NCTV waarschuwt specifiek voor jihadistische jongeren, die relatief makkelijk in contact komen met jihadistische netwerken in het Midden-Oosten en Afrika.

Deskundigen zoals Martijn de Koning, onderzoeker van salafisme en radicalisering onder moslims, plaatsen echter kanttekeningen bij deze waarschuwingen. Hij stelt dat jihadistische organisaties zoals Al-Qaida en ISIS al jarenlang Palestina gebruiken als inspiratiebron voor aanslagen. "Dat is er niet ineens sinds 7 oktober," zegt De Koning, verwijzend naar het begin van de Gaza-oorlog. Hij waarschuwt dat de focus op jihadistisch geweld het bredere structurele probleem van onderdrukking en ontmenselijking uit het oog dreigt te verliezen.

Rechts-extremisme en geweld
Naast jihadistische dreiging ziet de NCTV ook een zorgwekkende toename van rechts-extremistische activiteiten. Jonge mannen en tieners vormen een groeiende groep die zich online organiseert rond extremistisch gedachtegoed, waaronder de verheerlijken van nazisme en het aanzetten tot een rassenoorlog. De NCTV waarschuwt dat dit gedachtegoed de democratische rechtsorde "ondermijnt" en dat er steeds meer sprake is van ‘racistisch gemotiveerd geweld’.

Een ander zorgwekkend punt volgens de NCTV is dat rechts-extremistische jongeren tegenwoordig ‘meer actiebereid’ zijn. Ze beperken zich niet tot het delen van gewelddadige ideologieën via internet, maar zoeken elkaar in persoon op en ondernemen concrete activiteiten. De radicalisering binnen deze groeperingen leidt tot een lagere drempel voor geweld en terreur, aldus de NCTV.

De winst van radicaal-rechtse partijen zoals de PVV wordt in het Dreigingsbeeld niet expliciet benoemd. Dit is opmerkelijk, volgens De Koning: "Een partij die de grondwet ondermijnt en daadwerkelijk bijdraagt aan de normalisering van extreemrechts." Het feit dat de NCTV dit onderwerp schuwt, maakt het volgens hem een politiek rapport.

Anti-institutioneel extremisme: soevereinen
Een andere dreiging die de NCTV signaleert, komt van anti-institutionele complotextremisten, zoals de zogenoemde soevereinen. Deze groep burgers heeft zich afgekeerd van de overheid en de democratische rechtsorde. Zij erkennen de overheid niet als legitieme autoriteit en stellen dat ze zelf mogen bepalen aan welke wetten en regels ze zich houden. Hoewel het overgrote deel van de soevereinen vreedzaam blijft, ziet de NCTV een radicale minderheid die geweld niet schuwt.

Voor het eerst worden in Nederland acht soevereinen vervolgd voor deelname aan een terroristische organisatie. Drie van hen zouden concrete plannen hebben gehad om gewelddadige confrontaties aan te gaan met lokale gezagsdragers. Bij meerdere verdachten werden wapens aangetroffen, waaronder munitie en een kruisboog.

De AIVD schat dat ongeveer tienduizend mensen in Nederland zichzelf als soeverein beschouwen. Een radicale kern van enkele tientallen personen bereidt zich voor op een "onvermijdelijke strijd" tegen de overheid. De dreiging van geweld blijft volgens de NCTV aanwezig, zelfs na de recente arrestaties.

Dreiging door vrijgelaten terroristen
Een ander punt van zorg is de vrijlating van veroordeelde terroristen in Nederland. De komende periode komen diverse personen vrij die eerder zijn veroordeeld voor deelname aan jihadistische organisaties, waaronder Syriëgangers. De NCTV waarschuwt dat deze veroordeelden een hoger dreigingsprofiel hebben dan eerdere generaties. Dit verhoogt de kans op terugval in terroristische activiteiten.

De vrijlating van terroristen is een fenomeen dat in heel Europa speelt. Volgens de NCTV zijn er in de afgelopen periode twaalf aanslagen gepleegd en twintig terroristische complotten verijdeld in West-Europa. De gebeurtenissen tonen de blijvende dreiging die uitgaat van voormalige extremisten, zelfs na jaren van detentie.

D66 wil dat jongeren pas vanaf hun 15e zelfstandig op social media mogen. De partij roept het kabinet op om dit Europees te regelen. Nederland zou daarmee niet alleen staan; Frankrijk en Denemarken pleiten al langer voor een EU-brede leeftijdsgrens.

Volgens D66-Kamerlid Hanneke van der Werf zijn jongeren niet bestand tegen "verslavende algoritmes" van apps zoals TikTok, YouTube, Snapchat en Instagram. "Eindeloos scrollen verstoort hun zelfbeeld, slokt tijd op en gaat ten koste van schoolprestaties. Ouders merken dit ook en vragen om hulp," beweert Van der Werf.

Op dit moment mogen jongeren onder de 16 alleen met toestemming van hun ouders een socialmedia-account aanmaken. De verantwoordelijkheid ligt nu vooral bij techbedrijven, maar dat moet anders, vindt Van der Werf. "We laten sigarettenfabrikanten toch ook niet zelf hun leeftijdsgrens bepalen?"

D66 wil dat de leeftijdsgrens specifiek geldt voor apps die algoritmes gebruiken om gebruikers eindeloos te laten scrollen door gepersonaliseerde content. Apps zoals WhatsApp, die deze functies niet hebben, vallen daar wat de partij betreft buiten.

Daarmee lijkt het erop dat het simpelweg verwijderen van de 'oneindig scrollen' functionaliteit voor jongeren onder 15 jaar het verbod simpel zou kunnen omzeilen.

Ter Illustratie (Afbeelding: Dall-E / FOK.nl)

Twee medewerkers van de politie krijgen een straf opgelegd omdat ze volgens de politieleiding 'ongepaste uitspraken' hebben gedaan op sociaal medium X. Naar twee anderen werd ook onderzoek gedaan. De online uitspraken worden "voor een groot deel als onprofessioneel en/of discriminerend en/of racistisch beschouwd" door de leiding.

De politieleiding ziet een en ander als "ernstig plichtsverzuim". Een van de medewerkers die uitlatingen deed op X krijgt voorwaardelijk strafontslag. Bij een tweede, die ongepaste en grensoverschrijdende uitspraken deed, wordt een gedeelte van het salaris ingehouden.

Een andere politiemedewerker krijgt geen straf voor berichten op X omdat onderzoek heeft aangetoond "dat zijn gedragingen hem niet kunnen worden aangerekend", aldus de politie. De toerekenbaarheid van een vierde medewerker is onderzocht en "binnenkort" wordt er een oordeel over geveld en een eventuele straf bepaald.

De daadwerkelijke inhoud van de berichten waarop de straffen zijn uitgedeeld is door de politieleiding niet bekendgemaakt. 

In het Oostenrijkse Hochfilzen is het tweede World Cup-evenement van het biatlonseizoen afgewerkt. Dat leverde bij de mannen vooral Noors en Frans succes op, bij de vrouwen was Duitsland ijzersterk en deed de estafetteploeg oude tijden herleven.

Sprint vrouwen
De al haar hele carrière door blessures en ander onfortuin getekende Franziska Preuss had al zeventien World Cup-podiums op haar naam, maar het bleef nog altijd bij één zege, zes jaar geleden. Daar kwam in Hochfilzen éindelijk een tweede bij: de Duitse schoot één keer mis, maar was alsnog 7,7 seconden sneller dan de foutloze Française Sophie Chauveau, met de eveneens foutloze Noorse Karoline Offigstad Knotten op 10,1 seconden op plek drie. De Française Lou Jeanmonnot schoot één keer mis en werd daardoor vier de op 22,3 seconden.

Sprint mannen
Er stond alvast weer geen maat op Johannes Thingnes Bø. De Noor liet één van de tien schijven staan, maar was toch weer 4,2 seconden sneller dan zijn foutloze landgenoot Sturla Holm Lægreid. Fabien Claude mengde zich in het Noorse geweld: met tien treffers werd de Fransman op 6,8 seconden derde, voor de Noren Endre Strømsheim en Vebjørn Sørum.

Achtervolging vrouwen
Preuss was lange tijd goed op weg met tien treffers bij het liggend schieten, bij de eerste staande schietbeurt liet ze twee schijven overeind staan. Jeanmonnot ging er voorbij en bleef volledig foutloos, wat haar een ruime zege opleverde. Ook de Duitse Vanessa Voigt trof alle twintig schijven, waarmee ze van de dertiende plek voorbij Preuss naar plek twee ging - Preuss behield nog wel het podium met in totaal drie missers.

Achtervolging mannen
Bø opende met tien liggende treffers en schoot daarna twee keer een misser bij het staand schieten. Daardoor kon Emilien Jacquelin, gestart als veertiende, hem bijhalen, maar in de slotronde raakten de twee elkaar. Jacquelin ging even naar de grond en de Fransman leek er plots een paar tellen mee te stoppen, waardoor Bø gezien was. Hij won opnieuw, Jacquelin pakte nog wel plek twee na een sprint met Lægreid.

Estafette vrouwen
Met Julia Simon, Justine Braisaz-Bouchet en Chauveau begon Frankrijk uitstekend, ze lagen constant op kop. Jeanmonnot gooide het in de laatste schietbeurt echter volledig weg en moest zelfs een strafronde afwerken, waardoor Preuss er ruimschoots voorbij kwam. Met Voigt, de jonge supertalenten Julia Tannheimer en Selina Grotian en slotloopster Preuss pakte Duitsland zo de winst, ver voor Frankrijk en met Anna Magnusson, Anna-Karin Heijdenberg, Ella Halvarsson en Elvira Öberg op gepaste afstand op plek drie voor Zweden - Slovenië werd knap en zeldzaam vierde.

Estafette mannen
Niet verrassend werd het een Frans-Noorse strijd, die gelijk op ging na Claude, Quentin Fillon Maillet en Eric Perrot voor Frankrijk en Lægreid, Tarjei Bø en Johannes Thingnes Bø voor de Noren. Slotloper Sørum ging echter flink de mist in en zo kon Jacquelin de Fransen naar de overwinning helpen. Zweden werd met Viktor Brandt, Jesper Nelin, Martin Ponsiluoma en Sebastian Samuelsson op bijna twee minuten ook hier derde, ook bij de mannen met Slovenië op plek vier - zeven seconden verwijderd van hun eerste podiumplek in 26 jaar.

Minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp legt de rem op de volgende stap richting EU-lidmaatschap van Servië. Dinsdag tijdens de vergadering van EU-ministers in Brussel zal Nederland dwarsliggen, omdat het land volgens Veldkamp onvoldoende voortgang boekt op cruciale punten zoals rechtsstatelijkheid en de relatie met Kosovo. “Servië moet zijn buitenlandbeleid meer in lijn brengen met dat van de EU,” benadrukte hij maandag.

Nederland stelt dat Servië nog te weinig doet aan het versterken van de rechtsstaat. Daarnaast blijft de relatie tussen Belgrado en Pristina problematisch. Servië weigert nog altijd de onafhankelijkheid van Kosovo te erkennen, wat een struikelblok blijft. Veldkamp wijst erop dat andere Balkanlanden wel stappen zetten om hun buitenlandbeleid af te stemmen op dat van de EU, iets waar Servië volgens hem achterblijft.

Veldkamp hoopt dinsdag steun te krijgen van andere EU-lidstaten om meer druk op Servië uit te oefenen. Hij wil vermijden dat Nederland geïsoleerd raakt in zijn standpunt. “We willen nu echt de druk op de ketel zetten,” aldus de minister. Volgens hem is dit geen veto uit principe, maar een noodzakelijk signaal om de EU sterk te houden.

Met verwijzingen naar zorgelijke ontwikkelingen in Hongarije en delen van Slowakije, vindt Veldkamp dat de EU niet mag inboeten aan kracht. “We moeten eisen stellen aan kandidaat-lidstaten, vooral op het gebied van rechtsstaatontwikkeling,” waarschuwde hij. Het doel is om de Europese Unie te versterken, niet te verzwakken.

Ter Illustratie (Afbeelding: Dall-E / FOK.nl)

De val van het Syrische regime van Bashar al-Assad is volgens Donald Trump een "onvriendelijke overname door Turkije." De aanstaande Amerikaanse president deed deze opmerkelijke uitspraak maandag tijdens een persconferentie op zijn landgoed Mar-a-Lago.

Trump prees de Turkse strategie. "Ik denk dat Turkije heel slim is," zei hij. "Ze hebben een onvriendelijke overname uitgevoerd, zonder dat veel levens verloren zijn gegaan." Tegelijkertijd spaarde hij Assad niet. "Een slager, voor wat hij kinderen heeft aangedaan."

Volgens Trump is de toekomst van Syrië nu in handen van Turkije, een bondgenoot van de Verenigde Staten. Turkije heeft eerder al rebellenbewegingen gesteund die in opstand kwamen tegen Assad. Het land heeft militaire operaties in Syrië uitgevoerd en verklaard bereid te zijn de nieuwe leiders gewapend te ondersteunen.

Ankara ziet vooral het verslaan van Koerdische milities als prioriteit. Trump suggereerde dat de nieuwe Syrische machthebbers deze visie delen. Dit kan betekenen dat de Koerdische regio's onder druk komen te staan nu Turkije meer invloed heeft in het land.

De opmerkingen van Trump zetten de verhoudingen in het Midden-Oosten opnieuw op scherp en roepen vragen op over de toekomst van Amerikaanse betrokkenheid in Syrië.

Jongeren, oftewel generatie Z, betalen steeds vaker met een betaalverzoek. Volgens Rabobank ging dit jaar ruim 7 procent van hun betalingen via een betaalverzoek. Dat is meer dan het dubbele vergeleken met millennials, die tussen 1981 en 1996 zijn geboren. Ouderen uit de babyboomgeneratie gebruiken deze methode nauwelijks: slechts 0,7 procent van hun betalingen gebeurt via een betaalverzoek.

Rabobank analyseerde anonieme betaaldata van ruim 8,3 miljoen klanten. Daaruit blijkt ook dat gen Z het grootste deel van hun uitgaven aan sociale ervaringen besteedt. Zo gaat bijna 10 procent van hun budget op aan eten, drinken en uitjes. Millennials spenderen in verhouding minder, maar geven in absolute bedragen meer uit. De helft van de millennials tikt maandelijks meer dan 90 euro af in de horeca.

De oudere generatie, geboren tussen 1946 en 1964, geeft juist het meeste uit aan goede doelen. Gemiddeld gaat 1,7 procent van hun uitgaven naar liefdadigheid. Daarnaast sparen ouderen aanzienlijk meer dan jongeren: bijna 30 procent van hun uitgaven wordt naar spaar- of beleggingsrekeningen overgeboekt. Millennials leggen het meest opzij in absolute bedragen, maar gen Z blijft hierin nog achter. 

De interesse in elektrische auto’s groeit gestaag, maar het aantal mensen dat er daadwerkelijk een wil kopen, blijft fors achter. Dat blijkt uit een ANWB-onderzoek onder 2000 Nederlanders. De belangrijkste boosdoener? Onzekerheid over de kosten, met name de motorrijtuigenbelasting (MRB). Volgens de ANWB is het cruciaal dat de overheid ingrijpt om elektrisch rijden aantrekkelijker en betaalbaar te houden.

Een grote zorg is dat de MRB voor elektrische auto’s flink zal stijgen door het extra gewicht van de accu’s. Dit zou de maandlasten hoger maken dan die van vergelijkbare benzineauto's. De ANWB vreest dat deze kostenstijging de overstap naar elektrisch rijden zal vertragen. "Het tempo waarmee kortingen worden afgebouwd, is te hoog," stelt de organisatie. Naast wegenbelasting spelen ook de aanschafprijs, het rijbereik en de laadmogelijkheden een rol bij de keuze voor een elektrische auto.

Toch zijn er ook lichtpuntjes. De gemiddelde aanschafprijs van een elektrische auto is weliswaar gestegen naar ruim 46.000 euro, maar kopers zijn nu bereid gemiddeld 34.436 euro uit te geven. Het financiële gat tussen wat kopers willen betalen en de werkelijke prijs krimpt dus langzaam. De ANWB verwacht bovendien een toename van betaalbare tweedehands modellen en meer goedkopere, nieuwe auto’s op de markt.

Wat bereik betreft, blijkt dat de meerderheid van de ondervraagden een actieradius tot 500 kilometer wil, terwijl vier op de tien zelfs meer dan 500 kilometer verlangen. Momenteel ligt het gemiddelde bereik van een elektrische auto in Nederland op 418 kilometer. Ondertussen blijft Nederland koploper in Europa met een indrukwekkende laadpaaldichtheid: één laadpunt per drie elektrische auto’s.

Met inmiddels 522.000 elektrische voertuigen op de weg, goed voor 5,5 procent van het wagenpark, groeit het aandeel van elektrisch rijden gestaag. Maar volgens de ANWB moet er nog veel gebeuren om deze trend vast te houden en te versnellen.

Ter Illustratie (Afbeelding: Dall-E / FOK.nl)

In het Georgische skioord Gudauri zijn zeker twaalf mensen overleden door een vermoedelijke koolmonoxidevergiftiging. Volgens de lokale politie gaat het om elf buitenlandse slachtoffers en één Georgiër. Hun lichamen werden aangetroffen in een slaapruimte boven een restaurant.

De politie meldde dat de slachtoffers geen tekenen van geweld vertoonden, wat wijst op een tragisch ongeval. Er wordt daarom niet uitgegaan van opzet. De oorzaak van de vergiftiging lijkt te liggen bij een defecte verwarmingsinstallatie of slechte ventilatie, maar dit wordt nog onderzocht.

Gudauri, een populair skigebied in het noorden van Georgië, trekt jaarlijks veel toeristen vanwege de goede wintersportmogelijkheden in de Kaukasus. Het ongeluk werpt nu een schaduw over het seizoen, dat normaal gesproken in volle gang zou zijn.

Hulpdiensten en politie zijn ter plaatse en werken samen met forensische experts om de precieze oorzaak vast te stellen. Lokale autoriteiten hebben hun medeleven betuigd en kondigden extra inspecties aan voor andere accommodaties in het gebied.

Goedemorgen!

Vanochtend is er in het noordwesten en noorden eerst nog zon, elders is het bewolkt. Het blijft op de meeste plaatsen droog. De zuidwestenwind is matig.

Vanmiddag is het op de meeste plaatsen bewolkt. Het blijft vrijwel overal droog. De maximumtemperatuur ligt rond 9°C. De zuidwestenwind is matig, op de Wadden soms vrij krachtig.

Vanavond is het half tot zwaar bewolkt en blijft het droog. De wind komt uit het zuiden en is matig, in het Waddengebied vrij krachtig.

Komende nacht valt plaatselijk lichte regen. De minimumtemperatuur ligt rond 7°C. De wind komt uit het zuiden en is matig, aan de kust vrij krachtig of krachtig, windkracht 5 of 6. (Bron: KNMI)

Bewolkt in Houten ((Archief)foto: bondage)

Geld of een foto doneren? Dat kan hier! 
Jouw foto of filmpje bij het weerbericht? Deze is te mailen via weer@fok.nl of up te loaden via ons fotoforum. Vermeld bij de foto waar deze ongeveer is gemaakt.

Meepraten over het weer? Dat kan op ons weerforum waar de atmosfeer op ontploffen staat:
WKN - De atmosfeer staat op ontploffen.
Of uiteraard in de reacties onder het weerbericht.

In het Londense Alexandra Palace is maandag de tweede dag van het wereldkampioenschap darts afgewerkt. Er stonden acht wedstrijden op het programma, met in beide sessies telkens eerst drie eersterondepartijen en daarna één tweederondewedstrijd.

Middag
Wesley Plaisier had het bijzonder zwaar tegen de Japanner Ryusei Azemoto, die hem stevig partij bood. Met de nodige moeite - en wat geluk - trok Plaisier er een beslissende vijfde set uit, waarin hij opende met een 98-finish. Hij maakte het daarna netjes af en klopte de Japanner met 3-2.

Luke Woodhouse trad aan tegen de Filipijn Lourence Ilagan en dat was een ander verhaal: Ilagan had hier en daar wel wat goede momenten, maar Woodhouse was simpelweg een flink niveau beter en won met 3-0.

De Schotse brandweerman Alan Soutar kreeg vervolgens Kai Gotthardt uit Duitsland met zich het podium op, en dat leverde na drie legs een forse vertraging op: één van Gotthardt's darts was doormidden gebroken en de Duitser moest achter de schermen een nieuwe pijl regelen, terwijl Soutar zich op het podium vermaakte met het publiek. Het deerde zijn spel niet, de eerste twee sets werden netjes verdeeld en daarna leek Gotthardt weg te lopen. Een 111-finish van Soutar hield hem in het spel, maar met een opmerkelijke 11-finish maakte Gotthardt het met 3-1 af.

De middag werd afgesloten door Jermaine Wattimena en James Wade en het was de Nederlander die uit de startblokken schoot: in no-time had hij de eerste twee sets naar zich toe getrokken. Met een gemiddelde van dik 99 punten per beurt en een finishpercentage van 50 procent maakte Wattimena het vervolgens op indrukwekkende wijze af met een 3-0 overwinning.

Avond
Niels Zonneveld opende zijn WK tegen de Welshman Robert Owen en won de eerste set soepel, maar leverde set twee in en verloor ook de derde set. Zonneveld trok er in set vier een beslissende leg uit, maar daarin maakte Owen het met een 121-finish af voor een 3-1 zege.

Connor Scutt en Ben Robb waren aan de beurt, een wedstrijd die nooit echt spannend werd: Scutt gooide gemiddeld 101 punten per beurt, trof ruim 56 procent van zijn dubbels en stond welgeteld één leg af tegen de Nieuw-Zeelander.

Cameron Menzies kreeg de Amerikaan Leonard Gates tegenover zich, waarbij Gates de wedstrijd opende met drie heerlijke finishes op rij: 138, 120 en 85 voor de set. Menzies sloeg terug in set twee, maar Gates domineerde set drie. De Schot hield zichzelf in set vier in leven, maar met een 122-finish maakte Gates het alsnog met 3-1 af.

Gerwyn Price sloot de avond af tegen Keane Barry en pakte set één met een 112-finish. De Welshman won ook set twee met onder meer een 106-finish en héél veel gemiste kansen van zijn opponent, die wel 144 uitgooide in set drie. Dat mocht niet baten en in set drie maakte Price het keurig af: 3-0.

's Werelds beste langlaufers hebben alweer hun derde World Cup-evenement van de winter achter de rug. Op grote hoogte werd in het Zwitserse Davos gestreden op zowel de sprint als juist de lange individuele afstand, wat voor een aantal mooie wedstrijden zorgde.

Teamsprint vrije stijl, vrouwen
Met Emma Ribom en Jonna Sundling was het Zweedse topteam favoriet en dat maakten ze volledig waar. Ribom bracht Sundling in stelling en de supersprinter maakte het in de slotronde ruimschoots af. Op gepaste afstand was plek twee voor Astrid Øyre Slind en Kristin Austgulen Fosnæs uit Noorwegen, terwijl Nadine Fähndrich zichzelf en teamgenote Anja Weber tot genoegen van het thuispubliek naar het podium sprintte.

Teamsprint vrije stijl, mannen
Pål Golberg en Johannes Høsflot Klæbo voerden het veld bijna de hele wedstrijd aan en in de laatste van twaalf ronden was afmaker Klæbo weer eens een flinke maat te groot voor de rest. De thuisfans konden juichen, want Janik Riebli en Valerio Grond pakten een uitstekende tweede plek, terwijl Edvin Anger zichzelf en Johan Häggström namens Zweden nét naar plek drie sprintte, voor Elia Barp en Federico Pellegrino uit Italië.

Sprint vrije stijl, vrouwen
In de finale namen Mathilde Myhrvold, Julie Myhre en Lotta Udnes Weng het namens Noorwegen op tegen de Zweedse favoriete Jonna Sundling, de Amerikaanse World Cup-leidster Jessie Diggins en de Finse Jasmi Joensuu. Op Sundling stond geen maat: de Zweedse knalde er op het korte klimmetje vandoor en was gezien. Achter haar werd het vooral een Noorse sprint om plek twee, gewonnen door Myhrvold en met Myhre op de derde plek.

Sprint vrije stijl, mannen
De Amerikaan Ben Ogden en de Fransman Lucas Chanavat stonden in de finale met vier Noren: Johannes Høsflot Klæbo, Erik Valnes, Matz William Jenssen en World Cup-leider Harald Østberg Amundsen. Klæbo was niet te verslaan, ook de mannenfinale werd dus niet al te spannend. Chanavat werd op gepaste afstand tweede, plek drie ging naar Valnes.

20km klassieke stijl, mannen
Het werd zowaar een wat internationale strijd aan de top, waar Iivo Niskanen aanvankelijk als snelste onderweg was. De Finse specialist werd uitgedaagd door de verrassende Fransman Hugo Lapalus en de Noor Martin Løwstrøm Nyenget, die zijn wedstrijd beter ingedeeld had. In de tweede helft was Nyenget een stuk sneller en aan de finish klopte hij Niskanen met 13,1 seconden - plek drie ging op 35,1 seconden naar Lapalus.

20km klassieke stijl, vrouwen
Grootverdiener Therese Johaug was weer eens als snelste onderweg, maar dit keer kon ze haar voorsprong niet echt uitbreiden. Sterker nog, de al eerder neergezette tijden van landgenote Slind en de Finse Kerttu Niskanen moest Johaug in de laatste drie kilometer aan zich voorbij laten gaan: Slind pakte op haar 36e eindelijk haar eerste World Cup-zege, Niskanen werd op 10,1 seconden tweede en Johaug moest het op 13,5 seconden doen met plek drie.

Marjolein Faber, minister van Asiel en Migratie voor de PVV, staat al sinds haar aantreden flink in de aandacht. Haar beleid en werkwijze roepen niet alleen in de Tweede Kamer, maar ook binnen haar ministerie en bij uitvoeringsorganisaties groeiende frustratie en verbazing op. Een beeld van een minister die solistisch opereert, adviezen negeert en gaandeweg steeds meer geïsoleerd is geraakt, tekent zich af. Desondanks doet Faber zelfverzekerd en stelt ze dat alles ‘heel goed’ gaat.

Faber kwam al vroeg in botsing met zowel de oppositie als coalitiepartijen. In het debat over de begroting van Asiel en Migratie op 7 november wezen Kamerleden van SP, CDA, ChristenUnie en D66 haar op een gebrek aan antwoorden en kennis van zaken. Toen Faber zich enkel op Ter Apel en asielzoekers die een aanvraag indienen richtte, terwijl VN-vluchtelingen direct woonruimte krijgen, reageerde SP-Kamerlid Van Nispen onthutst. “Dit is superpijnlijk”, oordeelde CDA-fractievoorzitter Henri Bontenbal. “Dit maakt duidelijk dat de minister niet weet hoe dit werkt.” Hij en anderen vroegen zich hardop af wat de zin van het debat nog was en drongen al snel aan op een schorsing zodat Faber zich in ieder geval even zou kunnen inlezen.

Faber keerde na de lunchpauze terug met een verklaring: er zijn simpelweg niet genoeg huizen beschikbaar. “We kunnen die mensen niet bieden wat ze willen.”

Ondertussen blijven de wachtlijsten bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) groeien, terwijl Faber voor de komende jaren forse bezuinigingen in de asielketen heeft ingeboekt. Zelfs coalitiepartners uitten zorgen over de uitvoerbaarheid van Fabers beleid. VVD-Kamerlid Rajkowski vatte het samen als: “Zo stuur je keihard op een chaos aan.”

Fabers solistische stijl en gebrekkige communicatie vormen inmiddels een rode draad in haar ministerschap. In december 2024 werd bekend dat Faber zonder woordvoerders zat. Een van hen had zich ziekgemeld, terwijl de ander was overgeplaatst. Sinds haar aantreden heeft Faber al drie woordvoerders verloren en pogingen om vervangers aan te stellen mislukten vaak op het laatste moment. Zo werd een kandidaat afgewezen omdat ze eerder voor burgemeester Femke Halsema werkte: een onaanvaardbaar gegeven voor Wilders, die toevallig op dezelfde dag in de Kamer het ontslag van Halsema eiste.

Ook een politiek assistent die Faber moest ondersteunen, raakte betrokken in een opmerkelijke situatie. Hij kon door een negatieve veiligheidscheck van de AIVD zijn werk niet voortzetten. Ambtenaren kregen het nieuws pas laat te horen en de assistent bleef ondertussen toegang houden tot interne WhatsApp-groepen, tot grote ergernis van betrokkenen.

De minister opereert hierdoor grotendeels zonder directe ondersteuning, een ongebruikelijke situatie die haar bereikbaarheid voor de buitenwereld verder beperkt. Journalisten kunnen vragen enkel per e-mail stellen, een systeem dat door insiders als inefficiënt en chaotisch wordt bestempeld. Fabers gebrek aan team versterkt het beeld van isolatie, zowel binnen als buiten haar ministerie.

Ambtenaren en betrokken uitvoeringsorganisaties melden dat Faber adviezen en expertise regelmatig naast zich neerlegt. Ze wordt door haar eigen mensen omschreven als ‘onadviseerbaar’. Adviezen die ambtelijke werkgroepen haar geven, worden genegeerd of geschrapt. Zo wilde Faber borden bij asielzoekerscentra plaatsen met de mededeling dat er ‘aan terugkeer wordt gewerkt’. Ambtenaren waarschuwden dat dit in strijd zou zijn met de waarheid, aangezien veel asielzoekers rechtmatig in Nederland verblijven. Toch zette Faber door, tot de Tweede Kamer een motie aannam die haar plan blokkeerde.

Ook op het ministerie zelf jaagt Fabers aanpak ambtenaren tegen zich in het harnas. Ze jaagt op deadlines, eist versnelde uitvoering van haar plannen en verzandt in kleine details, zoals het stopzetten van kickbokstrainingen voor asielzoekers of het leeftijdsonderzoek van minderjarige alleenstaande vluchtelingen. Ambtenaren vragen zich af of de tijd niet beter besteed zou kunnen worden aan structureel beleid, maar daar lijkt Faber niet in geïnteresseerd te zijn.

Veel bronnen wijzen op de directe invloed van Geert Wilders, die Faber wekelijks spreekt op woensdagochtend bij de PVV-fractie. Na deze ontmoetingen keert Faber vaak gespannen terug op het ministerie, waar ze haar ambtenaren vervolgens onder druk zet. Wilders speelt daarnaast een grote rol in haar publieke imago. Hij prijst haar regelmatig op sociale media en ondersteunt haar met bemoedigende tweets. Faber is de enige PVV-minister die geen kritiek krijgt vanuit haar eigen partij. Kamerlid René Claassen, bekend als een scherp criticus binnen het zorgdossier, gaf aan: “Faber is een PVV-minister die PVV-beleid mag uitvoeren. Applaus is dan logisch.”

Het contrast met andere PVV-bewindspersonen, zoals Fleur Agema (Volksgezondheid), is groot. Agema krijgt vanuit haar eigen Kamerfractie juist forse kritiek vanwege bezuinigingsopgaven en plannen die haaks staan op PVV-principes. De PVV benadert dossiers zoals zorg en infrastructuur ‘extraparlementair’ en schuwt niet om de eigen ministers onder druk te zetten. Voor Faber geldt dit niet: zij blijft onder de vleugels van Wilders gevrijwaard van publiekelijke PVV-kritiek.

Fabers relatie met lokale en regionale overheden is minstens zo gespannen. Gemeenten klaagden herhaaldelijk over een gebrek aan communicatie en ondersteuning. Een woordvoerder van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) verklaarde dat hun brieven met praktische vragen over asielopvang onbeantwoord blijven. “Dat is volstrekt ongebruikelijk.” Ook bij het COA, dat verantwoordelijk is voor de opvang, zijn de frustraties groot. Het COA vroeg vergeefs om een uitvoeringstoets op Fabers wetsvoorstellen, terwijl het merendeel van haar beleid juist bij hen terechtkomt.

De minister streeft ernaar het aantal asielzoekers terug te dringen, maar weigert gemeenten financiële steun voor zogenoemde doorstroomlocaties. Zo wilde Apeldoorn tien woningen voor statushouders beschikbaar stellen, maar Faber blokkeerde het plan omdat het volgens haar niet ‘sober genoeg’ was. Wat dan wel als sober wordt beschouwd, blijft onduidelijk. Dat dergelijke bestuurlijk ingrijpen de doorstroom nog verder vertraagt, is wél evident.

Ook grote adviesorganen als de Raad van State, de Raad voor de Rechtspraak en de Orde van Advocaten bekritiseren Faber openlijk. Zij klagen dat ze slechts een week kregen om advies te geven over haar recente wetsvoorstel over het zogeheten tweestatussenstelsel, terwijl een goede uitvoerbaarheidstoetsing onmogelijk is in zo’n kort tijdsbestek. Het COA kreeg zelfs helemaal geen tijd. Tegelijkertijd verklaarde Faber op 2 december in een Kamerbrief dat haar beleid binnen drie jaar zal leiden tot ‘een sterke daling van de instroomcijfers’. Ambtenaren, die dit cijfermatig noch wetenschappelijk konden onderbouwen, hadden hun bezwaren al eerder kenbaar gemaakt. Toch zette Faber door.

Marjolein Faber zelf lijkt zich weinig aan te trekken van de toenemende kritiek. Toen Mark Rutte haar tijdens een VVD-congres in november een ‘zwakke minister’ noemde en de zaal in lachen uitbarstte, reageerde Faber: “Dat doet mij helemaal niks. Dat laat ik van me afglijden.” Ze blijft, naar eigen zeggen, onverminderd overtuigd van haar aanpak en van haar samenwerking met het ministerie.

Het beeld dat naar voren komt van Fabers ministerschap is dat van chaos, incompetentie, gebrek aan samenwerking en solistisch optreden. De minister is onbereikbaar voor Kamerleden, ambtenaren, gemeenten en de pers en haar plannen roepen grote weerstand op bij betrokken organisaties en adviesorganen. Terwijl Faber overtuigd blijft van haar eigen koers, groeit van bijna alle kanten de twijfel of haar asielbeleid überhaupt nog van de grond zal komen, of dat Fabers ministerschap vooral dient om het beeld van een migrantenverjagende PVV in stand te houden.