De eerste van de 213 F-16’s die Nederland kocht, arriveerde 6 juni 1979 op Vliegbasis Leeuwarden. Meer dan 45 jaar bewees het jachtvliegtuig van Amerikaanse makelij zijn meerwaarde in binnen- en buitenland. In 1979 volgde de F-16 Fighting Falcon de F-104 Starfighter op, en later ook de NF-5. Inmiddels vervangt de F-35 de F-16. Vrijdag nam Defensie officieel afscheid van het legendarische toestel. Dat gebeurde onder meer met een formatievlucht van 8 toestellen boven Nederland.

Vandaag de dag huisvesten alleen vliegbases Leeuwarden en Volkel gevechtsvliegtuigen. Dat is nu de F-35, maar vóór deze toestellen hun intrede deden, ook F-16’s. Die waren overigens ook gestationeerd op de vliegbases Eindhoven, Gilze-Rijen en Twenthe

Luchtruimbewaking

De F-16 heeft zijn meerwaarde bewezen in binnen- en buitenland. In Nederland stonden 2 van deze toestellen bijvoorbeeld talloze keren paraat voor de bewaking van het luchtruim van België, Nederland en Luxemburg. De zogenoemde Quick Reaction Alert moest ook herhaaldelijk in actie komen omdat Russische bommenwerpers het Nederlands luchtruim naderden of binnenvlogen. Ander voorbeeld is de inzet voor dijkbewaking. Hierbij brachten F-16’s met infrarood-apparatuur in kaart of dijken met water waren verzadigd en daardoor verzwakt. 

 Ongelukken

Het ging niet altijd goed. Op 10 maart 1980 stort de eerste F-16 neer. Daarna volgen er nog 44 ongelukken met dit type jachtvliegtuig. Sommige machines waren nog op te knappen, maar 36 bleken total loss. In totaal verloor de luchtmacht bij de 45 ongelukken en crashes 15 F-16-vliegers.

Het laatste toestel schreef de luchtmacht 21 september 2006 af. Sindsdien ging het op dat gebied goed. Vliegers keerden veilig van hun oefenvluchten en missies terug.

 Missies

Die missies beginnen voor de F-16 overigens al in april 1993, kort nadat de Koude Oorlog in 1991 officieel ten einde is. In voormalig Joegoslavië lopen de spanningen op tussen verschillende bevolkingsgroepen. Het leidt tot de NAVO-operaties Deny Flight en Deliberatie Force. 

Nederlandse F-16’s nemen vanuit Villafranca deel aan in eerste instantie het afdwingen van een vliegverbod en aansluitend bombardementsvluchten. Vanuit het Italiaanse Amendola levert Nederland vervolgens een bijdrage met onder meer F-16’s aan operatie Allied Force. 

Na inzet boven de Balkan opereren F-16’s in de periode 2002 – 2014 in Afghanistan. Eerst voor operatie Enduring Freedom, daarna voor de International Security Assistance Force (ISAF). 

Ook zet Nederland vanaf Sardinië F-16’s in voor Unified Protector in 2011 in Libië. 

Uiteindelijk doen F-16’s van Nederland ook nog enkele jaren dienst vanuit Jordanië voor Inherent Resolve. Deze operatie richt zich op het bestrijden van terreurorganisatie ISIS in Irak en Syrië. F-16’s nemen deel in de periode 2014 – 2018.

Tweede leven voor F-16’s

Voor de luchtmacht zit het F-16-tijdperk er nu op, voor de F-16’s niet. Van de toestellen die in de loop der jaren niet zijn verkocht of afgeschreven zijn er nu 14 van de toegezegde 18 in Roemenië. Hiermee worden jachtvliegers opgeleid, niet alleen Roemeense maar ook Oekraïense. 

En de laatste F-16’s schenkt Nederland aan Oekraïne om in te zetten in de strijd tegen de Russen. 

Een gedenkwaardig moment: de laatste afscheidsvlucht van de iconische F-16.

Na 45 jaar trouwe dienst en vele missies krijgt het toestel een nieuw leven in Oekraïne en Roemenië.

Aan iedereen die de F-16 heeft gevlogen of onderhouden: bedankt!! pic.twitter.com/cyyjBxXAQp

— Ruben Brekelmans (@DefensieMin) September 27, 2024

In Zweden herdachten overlevenden en nabestaanden het zinken van de Oostzeeveerboot ‘Estland’, waarbij ruim 850 mensen dertig jaar geleden omkwamen.

Ook het Zweedse koningspaar, premier Kristersson en de ambassadeurs van verschillende landen namen deel aan de herdenkingsceremonie. Bij het ongeval op 28 september 1994 zonk de Estland voor de zuidkust van Finland op weg van Tallinn naar Stockholm. Bijna 140 mensen overleefden de ramp.

In het officiële onderzoeksrapport worden defecten aan de afgescheurde boegflap als oorzaak van het zinken genoemd. Hierover werden echter herhaaldelijk twijfels geuit, die tot op de dag van vandaag niet volledig zijn weggenomen.

Een animatie van de ramp:

Rusland heeft de dodelijke Israëlische aanval op Hezbollah-leider Nasrallah in Libanon veroordeeld. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zei in Moskou dat Israël de volledige verantwoordelijkheid draagt voor de dramatische gevolgen die de dood van Nasrallah in de regio tot gevolg zou kunnen hebben.

Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov omschreef de moord in de Algemene Vergadering van de VN als een ‘politieke moord’. "Het is alarmerend dat dergelijke methoden bijna routine zijn geworden." Rusland is een bondgenoot van het Iraanse regime, dat de militante islamistische Hezbollah al vele jaren steunt en medefinanciert.

De Iraanse president Peseschkian gaf de VS de schuld van de moord op Nasrallah. De geestelijk leider, ayatollah Khamenei, heeft in Iran vijf dagen van nationale rouw afgekondigd. Hij riep moslims op om Hezbollah met alle mogelijke middelen te steunen. De “zionistische criminelen” zijn “veel te onbeduidend om ernstige schade te kunnen toebrengen aan de sterke structuur van Hezbollah in Libanon.”

De Palestijnse president Abbas sprak van “brute agressie”. Syrië veroordeelde ook de Israëlische acties

Het Israëlische leger had eerder gezegd dat het de 64-jarige Hezbollah-chef had gedood bij een luchtaanval in het zuiden van Beiroet. Er werd ook gezegd dat er represailles verwacht werden. De militie bevestigde de dood van Nasrallah enkele uren later. 

De Israëlische premier Netanyahu heeft Iran gewaarschuwd geen wraak te nemen na de moord op Hezbollah-leider Nasrallah. Netanyahu zei 's avonds dat er geen plaats in Iran en de hele regio was waar de lange arm van Israël niet kon komen.

De VS steunen Israël

De Israëlische militaire woordvoerder Hagari zei dat Israël ‘spannende dagen’ verwacht. Minister van Defensie Galant zei dat de luchtaanval van vrijdag in Beiroet, waarbij Nasrallah om het leven kwam, een van "de belangrijkste gerichte aanvallen sinds de oprichting van de staat Israël" was.

De Amerikaanse president Biden omschreef de moord op Nasrallah als een ‘maatstaf voor gerechtigheid’. Volgens het Witte Huis zei Biden dat Nasrallah en zijn Hezbollah-organisatie al veertig jaar een schrikbewind voerden. Onder de slachtoffers bevonden zich duizenden mensen, waaronder Israëliërs en Libanezen, maar ook honderden Amerikanen. De Amerikaanse president benadrukte dat de Verenigde Staten het recht van Israël steunt lm zichzelf te verdedigen tegen Hezbollah, Hamas, de Houthi's en andere door Iran gesponsorde terroristische groeperingen.

Frankrijk doet oproep tot stoppen luchtaanvallen op Libanon 

Frankrijk riep daarentegen Israël op om de luchtaanvallen in Libanon onmiddellijk te stoppen. Na een telefoongesprek met de Libanese premier Mikati zei minister van Buitenlandse Zaken Barrot dat zij ook tegen een Israëlisch grondoffensief in Libanon waren. Barrot riep Hezbollah en Iran, haar aanhangers, ook op om zich te onthouden van acties die tot een escalatie in de regio zouden kunnen leiden.

Zie ook:

Hezbollah bevestigt dood leider Nasrallah 

Iraanse ayatollah Khamenei:'Hezbollah is nog steeds onoverwinnelijk'