Wat gebeurde er in de jaren '80

Algemeen
In 1980 wordt de cent in Nederland officieel afgeschaft, maar blijft tot 1983 in omloop.
In 1980 is de abdicatie van Koningin Juliana ten gunste van haar oudste dochter Beatrix. De inauguratie van Beatrix als Koningin der Nederlanden gaat gepaard met grote krakersrellen.
In 1981 Aanslag op Paus Johannes Paulus II.
In 1981 trouwt Prins Charles met Lady Diana Spencer.
In 1981 gaan het Nederlands Verbond van Vakverenigingen, NVV, en het Nederlands Katholiek Vakverbond, NKV, volledig op in de Federatie Nederlandse Vakbeweging, FNV.
In 1984 worden in de nachtelijke uren de drie Noordelijke provincies, Overijssel en delen van Gelderland getroffen door een grote stroomstoring die tweeëneenhalf uur aanhoudt. Oorzaak van de storing is het ontploffen van een transformator in een koppelstation in Ens. Op diverse plaatsen worden winkels geplunderd.
In 1985 kopen Mohamed Al-Fayed en zijn broer, steenrijke Egyptische zakenmannen, het Londense warenhuis Harrods.
In 1985wordt in de Waal het in beton gegoten lijk gevonden van de kickbokser André Brilleman. Brilleman was lijfwacht van topgangster Klaas Bruinsma, maar diens schuld aan de liquidatie van Brilleman wordt nooit bewezen.
In 1985 bezoekt Paus Johannes Paulus II Nederland.
In 1985 wordt het Nederlandse Greenpeaceschip Rainbow Warrior door Frankrijk tot zinken gebracht, waarbij een opvarende wordt gedood.
In 1986 wordt Flevoland (170.000 inwoners) Nederlands twaalfde provincie.
In 1986 scheidt Aruba zich af van de overige Nederlandse Antillen en wordt een autonoom onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden.
In 1986 introduceert de Nederlandsche Bank een biljet van 250 gulden, bijgenaamd 'de vuurtoren'. Velen vinden dit het mooiste bankbiljet uit de geschiedenis van het Nederlandse papiergeld. Het biljet zou in gebruik blijven tot de overgang naar de euro in 2002.
In 1986 speelt Bram van der Vlugt voor zijn eerste jaar Sinterklaas.
In 1987 is er rond half januari een extreme koudegolf in Nederland. De temperatuur komt op veel plaatsen zelfs overdag niet boven -10° uit en in combinatie met een harde wind is het zo onaangenaam dat het KNMI voor het eerst waarschuwt thuis te blijven.

Media en Muziek
In 1980 begint de NOS met de officiële uitzending van Teletekst.
In 1980 verhangt Ian Curtis, zanger van Joy Division, zichzelf. Joy Division heeft vervolgens een hit met Love Will Tear Us Apart. Na de dood van Curtis gaan de overige leden verder onder de naam New Order.
In 1980 is de oprichting van de Amerikaanse nieuwszender CNN door Ted Turner.
In 1980 wordt muzikant John Lennon in New York vermoord door Mark Chapman
In 1981 bestaat het NOS-journaal 25 jaar. En het jeugdjournaal komt erbij.
In 1982 is de geboorte van de Smiley.
In 1984 wordt Amerikaanse soulzanger Marvin Gaye op de dag vóór zijn verjaardag doodgeschoten door zijn eigen vader na een heftige ruzie
In 1985 wordt in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten het benefietconcert Live Aid gehouden, met een enorme keur aan pop- en rocksterren. Het is georganiseerd door de Ierse popmuzikant Bob Geldof vanwege de hongersnood in Ethiopië en wereldwijd te zien en horen op TV en radio.
In 1986 publiceert het RIOD een tot nog toe niet gepubliceerd deel van het Dagboek van Anne Frank.
In 1986 sterft Cliff Burton, bassist van de Amerikaanse metalband Metallica na een ongeluk tijdens hun tournee in Europa, hun tourbus raakt van de weg, hij wordt uit het raam geslingerd en krijgt de bus over zich heen.
In 1987 wordt voor het eerst in de geschiedenis een Nederlandse speelfilm onderscheiden met een Academy Award. De Aanslag van Fons Rademakers wordt bekroond als de beste niet-Engelstalige film van 1986. Regisseur/producent Rademakers ontvangt de Oscar uit handen van acteur Anthony Quinn.
In 1988 treedt in Nederland de nieuwe Mediawet in werking. In deze Mediawet is onder meer bepaald dat de regionale omroepen die thans nog onderdeel zijn van de NOS zelfstandig verder gaan. Verder is vanaf 1 januari het Facilitair Bedrijf van de NOS verzelfstandigd als Nederlands Omroep Produktiebedrijf NOB. Verder begint ook het Commissariaat voor de Media met haar werkzaamheden.
In 1988 verschijnt van het boek "Satanic verses" (De Duivelsverzen) van Salman Rushdie.
In 1989 wordt de eerste aflevering van de Simpsons in de VS uitgezonden
In 1989 wordt Samson en Gert voor het eerst uitgezonden op televisie.

Politiek
In 1980 wordt er een staatsgreep in Suriname gepleegd door een groep lage officieren onder leiding van sergeant en sportinstructeur Desi Bouterse: de Sergeantencoup
In 1980 wordt in opdracht van de burgemeester van de gemeente Amsterdam de Vondelstraat in de stad Amsterdam heroverd op de kraakbeweging. Tanks van de landmacht ruimen de barricades op.
In 1980 wordt Belgisch-Frans schrijfster Marguerite Yourcenar als eerste vrouw toegelaten tot de Académie française.
In 1981 wordt de pas geïnstalleerde nieuwe Amerikaanse president Ronald Reagan in Washington D.C. door een student John Hinckley neergeschoten en raakt zwaargewond.
In 1981 demonstreren in Amsterdam 300.000 mensen uit het hele land tegen het NAVO-besluit tot plaatsing van atoomraketten voor de middenlange afstand in West-Europa.
In 1982slaat Syrië een opstand van de Moslimbroederschap in het stadje Hama neer, met als gevolg naar schatting 20.000 doden.
In 1982 stellen de Verenigde Staten een olieboycot in tegen Libië.
In 1982 wordt Ruud Lubbers minister-president van Nederland.
In 1982 sluiten in Nederland werkgevers en werknemers het Akkoord van Wassenaar.
In 1982 worden vijftien leden van de Surinaamse bevolking op bevel van Desi Bouterse doodgeschoten. Deze moorden zijn nu bekend als de Decembermoorden.
In 1984 richten na een scheuring in de CPN "horizontale" communisten het Verbond van Communisten in Nederland op.
In 1984 wordt na de moord op zijn moeder Indira Gandhi door Sikh-lijfwachten Rajiv Gandhi gekozen tot premier van India.
In 1984 wordt voormalig filmacteur Ronald Reagan herkozen als president van de Verenigde Staten
In 1985 sluiten Frankrijk, Duitsland en de Beneluxlanden het Verdrag van Schengen. Zij regelen vrij grensverkeer voor hun inwoners door afschaffing van de grenscontroles.
In 1986 Het CDA boekt bij de Tweede-Kamerverkiezingen een forse overwinning, tot verbazing van velen. De CPN verdwijnt na 67 jaar uit de Nederlandse volksvertegenwoordiging.
In 1987 is Paul Rosenmöller als bestuurder van de Vervoersbond FNV de drijvende kracht achter een weken durende havenstaking.
In 1987 pleegt voor het oog van de camera de Amerikaanse minister van Financiën van de staat Pennsylvania Budd Dwyer zelfmoord. Dwyer werd beschuldigd van corruptie.
In 1987 loopt een politieke grap van de Nederlands-Duitse showmaster Rudi Carrell uit de hand als de Iraanse regering aanstoot neemt aan het zogenaamd werpen van damesslips en BH's naar de Iraanse geestelijk leider Khomeini.
In 1987 landt de 19-jarige West-Duitser Matthias Rust met een sportvliegtuigje op het Rode Plein in Moskou. Het lek in de verdediging van het luchtruim van de Sovjet-Unie dat hierdoor aan het licht komt, leidt tot het ontslag van een aantal hooggeplaatste Russische militairen. Rust wordt tot vier jaar werkkamp veroordeeld.
In 1989 begint het Oostblok uiteen te vallen. In Polen worden in augustus vrije senaatsverkiezingen gehouden, na succesvolle onderhandelingen die in februari begonnen waren, waar de arbeiderspartij Solidarność (Solidariteit) als grote overwinnaar uit naar voren komt. Tadeusz Mazowiecki wordt daarop op 25 augustus namens Solidarność premier. Historisch, want de Sovjet-Unie (onder Gorbatsjov) grijpt voor het eerst niet in. In andere communistische landen in Centraal- en Oost-Europa (de DDR, Tsjechoslowakije, Hongarije, Bulgarije) staan de communistische regimes vervolgens - al dan niet vrijwillig - hun voorrechten af. Symbolisch is de val van de Berlijnse Muur. Vanaf 6 oktober laat de DDR zijn burgers vrijelijk naar West-Duitsland reizen en op 9 november worden 's avonds onder luid gejuich de poorten in de muur opengezet, met direct een grote toestroom naar West-Berlijn als gevolg. Inmiddels waren 120.000 DDR-burgers al naar het westen gevlucht.
Alleen in Roemenië is de machtsovername gewelddadig. Demonstraties worden bloedig neergeslagen, maar uiteindelijk weet men het totalitaire regime van Nicolae Ceauşescu ten val te brengen. Op 25 december worden Ceauşescu en zijn vrouw geëxecuteerd.
In 1989 vindt in Peking, China, op het Plein van de Hemelse Vrede een studentenopstand plaats, die door het regime hard wordt neergeslagen.
In 1989 valt de Berlijnse Muur.

Oorlog
In 1981 komt de Egyptische president Anwar al-Sadat om bij een aanslag door tegenstanders van zijn verzoeningspolitiek met Israël.
Israël valt Libanon binnen.
In 1982 landen 3500 Britse militairen op de door Argentinië bezette Falklandeilanden, in de buurt van de hoofdstad Port Stanley. Het opgevorderde passagiersschip Queen Elizabeth II heeft ze gebracht. Deze oorlog zal twee en een halve maand duren en het leven kosten aan 250 Britten en 700 Argentijnen. De Falklandeilanden zijn het decor voor een oorlog tussen Engeland en Argentinië (Falklandoorlog). De oorlog speelt eigenlijk al 150 jaar, maar op 2 april 1982 vallen de Argentijnen de hoofdstad aan.
In 1985 trekt Israël zich terug uit Libanon.
In 1987 is het begin van de Palestijnse intifada op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever en Gazastrook.
In 1989 breekt de Liberiaanse Burgeroorlog uit.

Rampen
In 1980 botsen op het enkelspoorstraject tussen Winsum en Sauwerd twee stoptreinen op elkaar. Gevolg: grote ravage, 9 doden en 21 gewonden. Vanwege dichte mist komt de hulpverlening moeizaam op gang. Een echte oorzaak werd nooit geheel duidelijk. Vermoed wordt dat de machinist van de volle forensentrein komend uit Winsum en gaand richting Groningen -die had moeten wachten op de trein uit de andere richting, die echter verlaat was- meende dat hij nog een station eerder (Baflo) was waar hij niet hoefde wachten. 25 jaar later werd in het weiland een gedenkteken opgericht.
In 1980 wordt Bologna opgeschrikt door een terroristische aanslag : 85 doden
In 1981 is een scheepsramp met een passagiersschip in de Javazee eist 443 doden. Op 27 januari breekt brand uit in het ruim waarin auto's stonden, waarna het schip zinkt.
In 1981 wordt de stad Golbaf in Iran met de grond gelijk gemaakt door een aardbeving met kracht van 6,8. Er vallen meer dan duizend doden.
In 1984 zorgt een groot vuur en een serie explosies in een LPG opslagplaats nabij Mexico City voor 500 doden en ruim 2500 gewonden.
In 1984 komen bij een giframp Bhopal, India ongeveer 8.000 mensen om het leven. Later zal het dodental oplopen tot 20.000.
In 1985 verliest een Boeing 747SR-46 van Japan Airlines zijn staart en botst 30 minuten later tegen Mount Osutaka in Japan. 520 van 524 mensen komen om in de grootste single-aircraft ramp ooit.
In 1986 ontploft een van de vier reactors van de kerncentrale van het Oekraïnse Tsjernobyl . Meer dan vierduizend mensen komen om het leven bij de reddingsoperatie, en waarschijnlijk miljoenen anderen komen om of dragen de gevolgen van de vrijgekomen straling. De gevolgen voor Nederland en België zijn gering. Alleen het verbouwen van rode kool is in Nederland gedurende een zekere periode verboden als gevolg van stralingsgevaar.
In 1988 wordt in de Noordzee het olieproductieplatform Piper Alpha getroffen door een reeks explosies, die een zware brand veroorzaken. Als een rode fakkel rijst het platform uit zee op met daarboven dikke rookwolken. Van de 232 mensen, die op het platform aanwezig zijn, worden er slechts 73 gered. Er zijn veel doden en zwaar gewonden. Een Amerikaans specialist wordt ingehuurd om deze brand te blussen. Het lukt Red Adair pas na ruim drie weken.
In 1988 kost een vliegtuig-ongeluk op Ramstein Air Base tijdens een luchtshow aan 67 mensen het leven.
In 1988 komen 270 mensen om als een vliegtuig tijdens Pan Am vlucht 103 explodeert en neerstort op Lockerbie (Schotland)

Sport
In 1980 wint na vijf keer tweede te zijn geworden Joop Zoetemelk, als tweede Nederlander in de geschiedenis, de Ronde van Frankrijk.
In 1981 wint in Karachi de Nederlandse hockeyploeg voor het eerst de Champions Trophy.
In 1981 speelt FC Utrecht de laatste voetbalwedstrijd in het oude stadion Galgenwaard. Supporters nemen 'souvenirs' mee naar huis en slopen daarvoor het halve stadion.
In 1981 wordt in Nijmegen voetbalclub NEC opgericht, als afsplitsing van SC NEC.
In 1982 behaalt de Nederlandse tafeltennisster Bettine Vriesekoop in Boedapest de wereldtitel in het enkel- en het gemengddubbelspel.
In 1982 komt Formule 1-coureur Gilles Villeneuve uit Canada, vader van Formule 1-coureur Jacques Villeneuve, om het leven tijdens kwalificatie voor de Grote Prijs van België na aanraking met de auto van Jochen Mass.
In 1982 wordt voetbalclub Ajax voor de twintigste keer kampioen van Nederland.
In 1982 wint in het Wagener-stadion in Amstelveen de Nederlandse hockeyploeg voor de tweede keer de Champions Trophy.
In 1984 verongelukt sportverslaggever Theo Koomen met zijn auto op de terugweg van de wedstrijd FC Twente-MVV.
In 1984 winnen in Rijsel de Nederlandse hockeysters de Europese titel door de Sovjet-Unie in de finale met 2-0 te verslaan.
In 1984 claimt Bart Vos als eerste Nederlander de Mount Everest te hebben beklommen.
In 1985 wordt voor het eerst sinds 1963 er weer een Elfstedentocht gereden. Dit gebeurt na weken winterweer. De dooi valt echter net in als de tocht wordt verreden. Evert van Benthem wint de wedstrijdtocht.
In 1985 vinden bij een voetbalwedstrijd tussen Bradford City en Lincoln City vinden 56 mensen de dood door brand op de tribunes.
In 1985 wordt Joop Zoetemelk (38) in Italië wereldkampioen wielrennen.
In 1986 is er opnieuw een koude winter met opnieuw een Elfstedentocht met Evert van Benthem als winnaar.
In 1988 wint bij de Olympische Winterspelen te Calgary (Canada) schaatsster Yvonne van Gennip goud op de 5000 meter. Daarmee komt haar totaal op drie gouden medailles tijdens deze spelen.
In 1988 wint PSV in Stuttgart de Europa Cup voor Landskampioenen door het Portugese Benfica te verslaan na strafschoppen.
In 1988 wint Nederland in München het EK voetbal door in de finale de Sovjet-Unie met 2-0 te verslaan. Doelpuntenmakers zijn aanvoerder Ruud Gullit en topscorer Marco van Basten.
In 1989 wordt de administratie van FC Groningen door de FIOD in beslag genomen. Dit is het begin van een zwartgeldaffaire, waardoor de club in een zware financiële crisis raakt. De FIOD doet invallen bij voorzitter Renze de Vries en bestuursleden Wubbo de Boer en Siebe van der Pruik. Het blijkt dat er is gesjoemeld met transfergelden van Jacques Storm, Jurrie Koolhof, John de Wolf, René Eykelkamp, Hennie Meijer en de broers Erwin en Ronald Koeman. Renze de Vries treedt af als voorzitter van FC Groningen.
1989 wint Nederland het wereldkampioenschap ijshockey voor C-landen in Sydney en promoveert naar de B-poule.

Wetenschap en Techniek
In 1980 bereikt de Voyager 1 ruimtesonde de planeet Saturnus en stuurt spectalulaire foto's van Saturnus, zijn ringen en zijn manen terug naar de aarde.
In 1982 introduceren Philips en Sony de compact disc (cd).
In 1985 is Wubbo Ockels de eerste Nederlander in de ruimte.
In 1986 duikt het "Brain-virus op, het eerste computervirus in de geschiedenis.Het verspreidt zich door diskettes.
In 1986 explodeert de space shuttle Challenger 73 seconden na de lancering
In 1986 vindt de ontmoeting van de eeuw" plaats: de Europese sonde Giotto nadert de komeet van Halley, die voor het eerst sinds 1910 weer in de buurt van de aarde komt. Het ruimtetuig zendt unieke beelden van de kern van de komeet terug naar de aarde
In 1987 is de lancering van de eerste reeks IBM PS/2 personal computers.
In 1987 publiceert de Amsterdamse kinderarts Guus de Jonge een baanbrekend artikel over het verschijnsel wiegendood. Hij adviseert rugligging voor zuigelingen.