Prinsjesdag

Wat is Prinsjesdag?
Elke derde dinsdag van september vindt er een apart ritueel plaats in Den Haag. Politiek Nederland is dan altijd in rep en roer en als je in Den Haag werkt of studeert, ben je op die dag vrij. Op de derde dinsdag van september is het namelijk Prinsjesdag. Waarom dit zo heet is niet bekend. Men denkt dat het te maken heeft met de verjaardag van Koning Willem van Oranje, maar zeker weten doet niemand het. Op prinsjesdag rijdt de Koning(in) in zijn/haar Gouden Koets naar het Binnenhof en leest vervolgens in de Ridderzaal de Troonrede voor. Hierin staan de plannen van de regering voor het aankomende jaar en ook hoe het afgelopen jaar is verlopen. De Troonrede wordt niet, in tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, door de Koningin geschreven. De ministers schrijven deze en de Minister-president en de Minister van Economische Zaken keuren hem vervolgens goed. Of de Koning(in) invloed heeft op de Troonrede, wordt angstvallig geheim gehouden. De Koning(in) moet namelijk altijd objectief blijven en mag dan ook haar mening niet uiten over beleidszaken, omdat de Minister-president verantwoordelijk is voor hem/haar. Nadat de Koning(in) de Troonrede heeft voorgelezen staat iedereen op en roept na "leve de Koning(in) driemaal "hoera". Dit is ooit spontaan ontstaan, omdat de opa van minister Donner, blijkbaar erg enthousiast was over de Troonrede van dat jaar.

Op diezelfde dag, maar dan wat later, gaat de Minister van Financiën naar de Tweede Kamer om de Miljoenennota en de Rijksbegroting voor volgend jaar aan de voorzitter van de Tweede Kamer te geven. Deze Miljoenennota en Rijksbegroting zitten in het bekende koffertje. Op het koffertje staat aan één kant de tekst 'derde dinsdag in september', op de andere kant staat 'Je maintiendrai' (Frans voor 'ik zal handhaven') de lijfspreuk van Nederland. In het koffertje zitten overigens niet alle beleidsstukken, want dat past namelijk niet. In de Miljoenennota en de Rijksbegroting staan welke plannen hoe uitgevoerd gaan worden en wat het gaat kosten. Vervolgens debatteert het kabinet twee dagen, tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen, met de Minister-president over de belangrijkste onderwerpen. In dit debat kan iedereen zijn zegje doen en andere voorstellen naar voren brengen.

Geschiedenis van Prinsjesdag
Prinsjesdag is eigenlijk nog niet zo'n lange tijd traditie. Pas in 1814 (het jaar waarin Nederland weer een eigen Koning kreeg, namelijk Willem I, vond de eerste Prinsjesdag plaats in de Treveszaal in Den Haag. Dit is maar een keer voorgekomen omdat Nederland in 1815 samenvoegde met België en er simpel weg niet genoeg plek was voor alle Tweede Kamerleden.

Prinsjesdag is niet altijd op de derde dinsdag in september geweest. In het begin was het de eerste maandag van november en tussen 1815 en 1848 werd dit de derde maandag in oktober. In 1848 veranderde Prinsjesdag vanwege de grondwet, die op dat moment zo werd, zoals wij hem nu grotendeels kennen. De Tweede Kamer kreeg het recht van amendement, wat inhoudt dat ze het recht kreeg om een wetsvoorstel te wijzigen en dus moest de begroting dieper besproken worden. Omdat het nu langer duurde en de begroting voor 1 januari af moest zijn, werd Prinsjesdag een maand vervroegd, maar dinsdag werd nog niet de vaste dag. Het bleef tot 1887 op een maandag en toen besloot men dat een dinsdag beter zou zijn, zodat de Kamerleden niet op een zondag (de rustdag) hoefden te reizen, sindsdien is het de derde dinsdag van september. Volgens de grondwet staat deze dag niet vast, het kan ook op een eerdere dag zijn.

Prinsjesdag is ook niet altijd in Den Haag geweest. Het wisselde af tussen Den Haag en Brussel tot de opstand van België in 1830 en België niet meer van Nederland was. Sinds 1904 vindt de lezing van de Troonrede in de Ridderzaal plaats. De Troonrede wordt altijd voorgelezen door de Koning of de Koningin, behalve als hij of zij verhinderd is, dan leest de Minister-president haar voor.

Bijzondere Prinsjesdagen
Er zijn twee bijzondere prinsjesdagen geweest. De eerste was in 1974. Vanwege een gijzeling door Japanse terroristen in de Franse ambassade in Den Haag, werd alle pracht en praal achter wegen gelaten. De laatste bijzondere prinsjesdag ligt iedereen nog vers in het geheugen. Vanwege de aanslagen van 11 september op het World Trade Centre, werd een sobere Prinsjesdag gevierd. De Gouden Koets stopte tevens even voor de Amerikaanse ambassade, om respect te betuigen.

Prinsjesdag 2005
Op 20 september 2005 is vanaf ca. 13:00 uur hier de tekst van de troonrede beschikbaar. Vanaf ca. 15:15 uur staat daar ook een samenvatting van de Miljoenennota.

Ook kun je terecht op de Frontpage van FOK! voor het allerlaatste nieuws. Tevens zijn er twee speciale Prinsjesdagtopics op FOK!. Wil je discussiëren over de inhoud van de Troonrede en de Miljoenennota, dan kun je in het topic in POLitiek terecht. Wil je het hebben over de geschiedenis en de gewoonten tijdens Prinsjesdag, dan kun je terecht in het topic in Cultuur en Historie.