FOK!toen: U2 - The Joshua Tree

Het is vandaag op de kop af dertig jaar geleden dat het album The Joshua Tree van de band U2 in de platenwinkels verscheen. The Joshua Tree was het vijfde studioalbum van de Ierse band waarop we een duidelijke muzikale koerswijziging konden waarnemen. Zo waren er op deze plaat voor het eerst de nodige invloeden te horen uit onder meer de Amerikaanse blues, folk en gospelmuziek. The Joshua Tree was ook de plaat waardoor de band U2 uit zou groeien tot een echte wereldact die vanaf dat moment alleen nog maar op de grootste podia ter wereld te zien en horen zou zijn. Een mooi moment om eens terug te kijken op de totstandkoming van deze baanbrekende plaat.

De voorgaande tijd
In de jaren voorafgaande aan de release van The Joshua Tree was U2 een band die sinds 1980 een viertal erg fijne platen had uitgebracht en vooral naam had gemaakt als een indrukwekkende liveband. Fans van het eerste uur zullen zich de concerten op het Pinkpop Festival van 1981, het No Nukes Festival van 1982 en 't Heem in Hattem zeker weten te herinneren. Van dat laatstgenoemde concert werd een opname gemaakt, waarvan een single met de track 'I Will Follow' met het nodige succes zou worden uitgebracht.

Met de elpee War stond U2 in 1983 voor het eerst op de hoogste positie van de Britse albumcharts. In 1984 nam de groep afscheid van hun vaste producer Steve Lillywhite en ging in zee met het producersduo Brian Eno en Daniel Lanois. Vooral gitarist The Edge was een groot bewonderaar van de ambient muziek van Eno en zijn werk met de band Talking Heads. Het resulteerde in het album The Unforgettable Fire waarmee U2 transformeerde van het post-rockbandje in een ware wereldact met een imponerende promotietournee van 112 concerten waarbij de groep ook op 30 en 31 oktober 1984 te zien was in Ahoy in Rotterdam. Ook gaf de groep in 1985 een zeer indrukwekkend optreden op het legendarische eerste Live Aid Festival en bracht met 'Pride (In The Name Of Love)' hun meest succesvolle single tot op dat moment uit.

Een nieuwe koers
Na de the Unforgettable Fire Tour begon de band in het midden van 1985 te werken aan de opvolger van die plaat. Volgens U2's manager Paul McGuinness zou de groep zich laten inspireren door de ervaringen die de groep had opgedaan tijdens hun tournees door Noord-Amerika. Vooral zanger Bono was gefascineerd door de Amerikaanse cultuur en las boeken van beroemde Amerikaanse schrijvers als Norman Mailer, Flannery O'Connor en Raymond Carver.

Datzelfde jaar werkte Bono mee aan Steven Van Zandt's anti-apartheid project Sun City en kwam daarbij in contact met zijn muziekhelden Keith Richards en Mick Jagger. Toen Richards en Jagger een bluesnummer aan de U2 zanger lieten horen moest deze tot zijn schande bekennen dat hij weinig tot niks van het genre wist. U2 was tenslotte een band van de late zeventiger jaren die zich voornamelijk had laten inspireren door de powerpop- en punkmuziek van die tijd. Bono realiseerde zich dat U2 'een bandje zonder tradities' was en voelde zich alsof hij van een andere planeet was gekomen. Bono liet zich evenwel door de ervaren Rolling Stones inspireren en schreef vervolgens het liedje 'Silver And Gold', dat hij samen met Keith Richards en Ron Wood op zou nemen voor de Sun City elpee.

Uit Het Vrije Volk van 14 maart 1987

Tot die tijd hadden de muzikanten van U2 weinig tot niets met rootsmuziek, maar daar kwam verandering in toen de bandleden bevriend raakten met muzikale collega's zoals The Hothouse Flowers en The Waterboys, die op onnavolgbare wijze traditionele Ierse volksmuziek wisten te combineren met Amerikaanse folkmuziek. Bono: "Ik had voorheen het idee dat het schrijven van teksten ouderwets was, dus ik schetste. Ik schreef woorden die goed klonken in de microfoon. Voor The Joshua Tree voelde ik dat de tijd was gekomen om teksten te gaan schrijven die betekenis hadden, teksten die voortkwamen uit mijn eigen ervaringen."

Bono raakte in diezelfde tijd ook bevriend met artiesten als Van Morrison en Bob Dylan. Laatstgenoemde zou aan Bono bekennen dat hij in zijn begintijd ook veel inspiratie had opgedaan uit de Ierse volksmuziek. Dat ook Bono wel oren had voor dit genre bleek toen hij samen met de band Clannad het liedje 'In A Lifetime' op zou nemen. In tegenstelling tot zanger Bono had gitarist The Edge meer interesse voor het synthetische Europese geluid dat eerder ook al te horen was op The Unforgetable Fire. Waar de bandleden het wel allemaal over eens waren was dat U2 geen connectie had met de in die tijd dominerende synthpop en new wave muziek en daar moest verandering in komen.

Eind 1985 verkasten de mannen van U2 naar het gloednieuwe huis van drummer Larry Mullen om daar te gaan werken aan het materiaal dat al tijdens de the Unforgettable Fire Tour was geschreven. Daarbij werden demo's opgenomen van tracks die uit zouden groeien tot de liedjes 'With or Without You', 'Red Hill Mining Town' en 'Trip Through Your Wires'. Ook werd een nummer getiteld 'Womanfish' opgenomen, dat later door The Edge zou worden omschreven als de slechtste compositie die ooit door U2 werd opgenomen.

De studio in
Na hun immense succes met de producers Brian Eno en Daniel Lanois en hun werk voor The Unforgettable Fire wou de band dolgraag weer met dit duo samenwerken. U2 wou eind 1986 hun nieuwe album klaar hebben en bouwde een eigen studio in een eeuwenoud Engels landhuis genaamd Danesmoate House in Rathfarnham. Volgens de mannen van U2 had het oude huis een erg fijne atmosfeer en had een nog betere akoestiek dan Slane Castle waar The Unforgetable Fire was opgenomen. Bij de opnames in Danesmoate House werd dan ook gebruik gemaakt van een nieuwe opnametechniek. Zo werden alle tracks van The Joshua Tree, op een tweetal nummers na, in één keer live opgenomen.

Halverwege 1986 werden de opnamesessies voor de nieuwe plaat onderbroken voor een reeks benefietconcerten onder de noemer A Conspiracy of Hope tour die werd georganiseerd door Amnesty International. In juli van dat jaar kreeg U2 te maken met een persoonlijke tragedie toen Bono's assistent en roadie Greg Carroll om het leven kwam bij een motorongeluk in Dublin. De bandleden van U2 reisden naar Nieuw Zeeland waar ze met een traditionele Maori-begrafenis afscheid namen van hun 26-jarige vriend. Deze gebeurtenis zou de mannen van U2 inspireren tot het schrijven van het nummer 'One Tree Hill'.

Bono vertrok met zijn vrouw Ali naar Nicaragua en El Salvador en zag daar wat de ellendige gevolgen waren voor de burgers van politieke conflicten en de Amerikaanse militaire inmenging in dergelijke landen. Deze ervaringen zouden Bono de inspiratie geven voor de liedjes 'Bullet the Blue Sky' en 'Mothers of the Disappeared'. Op 1 augustus 1986 kwamen de mannen weer bijeen om in de Windmill Lane Studios in Dublin verder te werken aan hun aanstaande album. Ook werden er nog de nodige opnames gemaakt in Danesmoate House en in het nieuwe huis van gitarist The Edge, genaamd Melbeach. Lanois: "Het leeuwendeel van The Joshua Tree zou worden opgenomen in het huis van The Edge. De opnames in Danesmoate vormden evenwel de basis van deze plaat. Zo werden bijna alle drumpartijen daar op de gevoelige band vastgelegd."

In oktober zou nog een creatieve uitspatting volgen waarbij een aantal tracks werden opgenomen maar deze werden op aanraden van Brian Eno achteruit gelegd zodat de voltooiing van de nieuwe plaat niet in gevaar zou komen. Tenslotte kwam de door de band gekozen deadline steeds dichterbij. In december van dat jaar zou U2 producer Steve Lillywhite alsnog inhuren om een aantal tracks af te mixen zodat deze op single konden worden uitgebracht. Terwijl de band en crew bezig waren met het afmixproces mocht zangeres Kirsty MacColl, de vrouw van Lillywhite, zich bezighouden met de volgorde van de tracks op de plaat. U2 liet haar weten dat ze de vrije hand kreeg, zolang de plaat maar zou beginnen met 'Where The Streets Have No Name' en zou eindigen met 'Mothers of the Disappeared'.

Nadat de productie van het nieuwe album was afgerond doken de mannen in januari 1987 opnieuw de studio in om de tracks af te maken waaraan ze in oktober al hadden gewerkt. Zo werden liedjes opgenomen zoals 'Walk to the Water', 'Luminous Times (Hold on to Love)' en 'Spanish Eyes', die zouden worden gebruikt als B-kanten voor de geplande singles. In eerste instantie had Bono graag een dubbelalbum gemaakt van The Joshua Tree, maar zowel de platenmaatschappij als de rest van de band had daar geen oren naar. Ook het nummer 'Birdland' zou niet worden gebruikt als B-kant van een single maar zou worden bewaard voor een latere uitgave. Pas in 2007 zou het liedje 'Wave of Sorrow (Birdland)' verschijnen op een her-uitgave van The Joshua Tree.

Uit de Telegraaf van 25 februari 1987

De hoes van The Joshua Tree
Nadat de opnames voor de nieuwe plaat, die in eerste instantie nog werktitels had als Two Americas en The Desert Songs, afgerond waren kon de band zich focussen op het ontwerp van de platenhoes. Hierbij zat de band te denken aan een afbeelding van een desolaat Amerikaans landschap. Samen met fotograaf Anton Corbijn gingen de mannen in december 1986 op zoek naar geschikte locaties voor de hoesfoto's. Van 14 tot 16 december reisden de mannen door de Mojave woestijn in Californië waarbij onder meer Zabriskie Point en andere locaties in Death Valley werden aangedaan.

Op de avond van de eerste dag van de fotoshoot vertelde Corbijn aan de band over de yucca bomen en hoe deze het ongenadige woestijnklimaat konden doorstaan. Een dag later kwam Bono met het idee om de plaat The Joshua Tree te gaan noemen. Diezelfde dag kwam de band vlakbij het plaatsje Darwin een eenzame Yucca boom tegen in de woestijn en besloot om deze te gaan gebruiken voor de platenhoes. Bij de daaropvolgende fotoshoot werden in slechts 20 minuten alle foto's gemaakt die later op de hoes zouden worden gebruikt. Ondanks dat de boom in een woestijn stond was het die dag behoorlijk koud in de woestijn, wat ook goed te zien is aan de grimmige uitstraling van de muzikanten op de foto's. De derde en tevens laatste dag van de fotoshoot werd gebruikt om nog wat plaatjes te schieten in door sneeuw bedekte spookstadjes in de omgeving.

Uit de Telegraaf van 18 maart 1987

De ontvangst
Op 9 maart 1987 verscheen het album The Joshua Tree op zowel vinyl, audio cassette als het in die tijd nog gloednieuwe compact disc formaat. Ter promotie van de plaat liet Island records voor 100.000 dollar aan displays voor de platenwinkels maken en dat had duidelijk een goede uitwerking. Zo openden platenwinkels in Ierland en het Verenigd Koninkrijk al in de nachtelijke uren hun deuren om de massaal toegestroomde fans te kunnen voorzien van een exemplaar van The Joshua Tree. Zo gingen er in slechts 2 dagen meer dan 300.000 exemplaren over de toonbank, waarmee The Joshua Tree het snelst verkopende album in de Britse geschiedenis tot op dat moment was.

Op 21 maart kwam het album op de eerste plaats binnen in de Britse albumcharts, bleef daar nog een tweetal weken staan en zou uiteindelijk onafgebroken 191 weken in de lijst blijven staan. In de Verenigde Staten deed de plaat het ook bijzonder goed. Binnen drie weken stond de plaat daar ook op de hoogste plaats in de Billboard albumcharts, bleef daar vervolgens 9 weken staan en was in totaal zo'n 110 weken in de lijst te vinden. Ook in Nederland deed The Joshua Tree het goed. De plaat stond 70 weken in de album top 100 en zou net als in 18 andere landen de hoogste positie in weten te nemen.

The Joshua Tree zou het bestverkochte album van U2 worden, waarvan wereldwijd meer dan 25 miljoen exemplaren werden verkocht. Zo ontving de band voor dit album in Amerika een diamanten plaat voor de verkoop van 10 miljoen exemplaren, kreeg de band 14 platina albums voor de verkopen van The Joshua Tree in Australië en lagen er in het Verenigd Koninkrijk ook nog een achttal platina platen op de band te wachten. Ook door journalisten en andere muziekcritici werd The Joshua Tree als het beste werk van U2 gezien. Zo wist de plaat in 2012 de 27e plaats in te nemen in The 500 Greatest Albums of All Time van het toonaangevende muziekblad Rolling Stone.

Het album

Kant A:
01. Where the Streets Have No Name 5:38
02. I Still Haven't Found What I'm Looking For 4:38
03. With or Without You 4:56
04. Bullet the Blue Sky 4:32
05. Running to Stand Still 4:18

Kant B:
01. Red Hill Mining Town 4:54
02. In God's Country     2:57
03. Trip Through Your Wires 3:33
04. One Tree Hill 5:23
05. Exit 4:13
06. Mothers of the Disappeared 5:12

Van de plaat verscheen in 2007 ook een 20th Anniversary Edition, waarop we naast bovenstaande tracks ook een bonusschijf met een groot aantal bonustracks aantreffen.

01. Luminous Times (Hold on to Love) 4:35
02. Walk to the Water 4:49
03. Spanish Eyes 3:16
04. Deep in the Heart 4:31
05. Silver and Gold 4:38
06. Sweetest Thing 3:05
07. Race Against Time 4:03
08. Where the Streets Have No Name (single edit) 4:50
09. Silver and Gold (Sun City versie) 4:43
10. Beautiful Ghost/Introduction to Songs of Experience 3:56
11. Wave of Sorrow (Birdland) 4:06
12. Desert of Our Love 4:59
13. Rise Up 4:08
14. Drunk Chicken/America 1:31

Dat The Joshua Tree zelfs na 30 jaar nog steeds niks heeft ingeboet aan kracht blijkt wel uit de huidige tournee van U2. Bij de The Joshua Tree Tour 2017 zal namelijk het gehele album The Joshua Tree worden gespeeld, inclusief het nummer 'Red Hill Mining Town' wat nog nooit eerder live werd uitgevoerd. Zo zal U2 op 29 en 30 juli van dit jaar ook te zien zijn in de uitverkochte Amsterdam Arena in Amsterdam.