Wereldkampioen snelwandelen beantwoordt jullie vragen
2. Het begin, dubieuze superslomo's en geen Afrikanen?
Om te beginnen bij het begin: hoe kom je op het idee om te gaan snelwandelen en je op zo'n manier voort te bewegen? Het is lastig voor te stellen dat de lokale jeugd elkaar uitdaagt om alsmaar sneller te lopen zonder te rennen..
Matej: Ik begon op mijn dertiende in mijn thuisstad Nitra, waar ik op school met atletiek te maken kreeg. We probeerden alles uit en ik was goed op de 1000 meter, de 60 meter horden en ook bij het snelwandelen. Nadat ik aan wat kleine wedstrijden mee had gedaan ging ik mij er meer serieus mee bezighouden en toen ik 2,5 jaar later achtste werd op het WK voor de jeugd wist ik dat ik het professioneel wilde gaan doen.
Evan: Ik begon al op mijn tiende met snelwandelen, met dank aan mijn oudere broer. We zaten op een atletiekclub en zijn blindedarm moest eruit gehaald worden. De coach dacht dat tijdens het genezen van de wonden snelwandelen een betere optie zou zijn dan hardlopen, maar zo kon mijn broer wel fit blijven. Het ging zelfs best goed en, zoals het een jongere broer betaamt, daardoor dacht ik "als hij het kan, kan ik het beter." Op onze oprit liet mijn broer me de techniek zien voor mijn eerste race, die over 800 meter ging. Bij de start vroeg iemand wat voor tijd ik wilde lopen en vijf minuten leek me wel een mooi rond getal. "Dat lukt je nooit in de eerste keer!", kreeg ik te horen. Ik versloeg hem in 4:57 of 4:58 minuten en sindsdien heb ik niet meer omgekeken. Tot in mijn eerste jaar op de universiteit combineerde ik hardlopen met snelwandelen en veldlopen. Daarna ben ik me volledig op snelwandelen gaan richten. Dat het een 'onnatuurlijke' manier is om je voort te bewegen is iets wat je niks kan schelen als je zo jong bent, voor mij is het altijd gewoon een atletiekonderdeel geweest.
Toth wint de 50 kilometer tijdens de World Cup in het Mexicaanse Chihuahua (Foto: Getty)
In de zogenaamde superslomo's zien we duidelijk dat nagenoeg elke snelwandelaar met vrijwel elke stap de regels doorbreekt. Ben je je hiervan bewust en is het niet iets dat volledig tegen de regels van de sport in druist?
Matej: Dat is niet waar. Het is wel waar dat we in wedstrijden bij bijna elke stap het contact met de grond verliezen, maar dat betekent niet dat we de regels breken. Daarin staat namelijk dat het verliezen van het contact met het blote oog door juryleden gezien moet worden en niet in slow-motionbeelden. Het menselijk oog kan het breken van het contact slechts zien als het een bepaalde tijd duurt en dat is meestal niet lang genoeg voor een straf. Ik weet dat snelwandelen vaak subjectief overkomt en dat soms ook is, maar de juryleden in de grote wedstrijden hebben zo veel ervaring dat ze gewoon correct jureren.
Evan: Technisch gezien breken we de regels niet, want daarvoor moet het met het blote oog te zien zijn. Of de regels verouderd zijn of misschien zelfs fouten bevatten? Dat kan, maar het is onze taak om binnen de regels te sporten en dat is wat we doen. Als de regels zouden veranderen, moeten en zullen we ons aanpassen. Suggereren dat het tegen de regels van de sport in druist is wat mij betreft redelijk achterlijk. Aan de andere kant, sommige snelwandelaars vinden het geen probleem om even te joggen in plaats van wandelen rondom scherpe bochten of bij de drinktafels...wat mij betreft gaat dát tegen de geest van de sport in. Dat onze beide voeten gedurende minder dan 0,04 seconden van de grond afkomen baart mij ethisch gezien echter geen zorgen.
Snelwandelen wordt vaak belachelijk gemaakt vanwege de voor velen rare manier van bewegen en het ogenschijnlijk willekeurig uitdelen van straffen. Wat vindt jij van dit algemene gevoel rondom snelwandelen, zit je er echt mee of laat je het gewoon langs je heen gaan?
Matej: Zoals ik eerder al ongeveer zei, ik weet dat snelwandelen altijd te maken zal hebben met subjectieve beslissingen. Het hoort echter bij onze sport en ik probeer het te negeren, maar dat neemt niet weg dat het deprimerend is als je gediskwalificeerd wordt terwijl je je geweldig goed voelt en weet dat je zelfs zou kunnen winnen.
Evan: Mensen maken de beweging makkelijk belachelijk als ze het nog nooit geprobeerd hebben. Ik vraag mensen vaak om zo'n 50 meter te snelwandelen - gelijk aan 0,1% van een 50km-race - om te zien hoe moeilijk het eigenlijk is, dat draait hun mening doorgaans vrij snel om. Het algemene gevoel rondom de regels is een moeilijke kwestie. In 99% van de gevallen ben ik blij met de manier waarop een wedstrijd gejureerd wordt, maar toch is er die ene procent waarbij je het gevoel hebt dat iemand gewoon weg is gekomen met een ontzettend slechte en dus onjuiste techniek. Ik laat dat wel gewoon langs me heen vallen, want ik kan er toch niks aan doen. Het is dan ook niet uniek voor het snelwandelen, want bij elke gejureerde sport heb je zulk soort dingen. Over het algemeen ben ik gewoon blij met het niveau van de jurering in internationale races - in lokale wedstrijden is het vaak wat anders - en gelukkig kun je je tegenwoordig alleen voor grote kampioenschappen plaatsen in wedstrijden met een goede jury.
Superslomo's van de Olympische Spelen van 2012, waar de NOS-commentator overigens wel laat blijken de regels niet volledig te kennen. Een straf is immers pas terecht als de overtreding met het blote oog gezien wordt door een jurylid. (Bron: NOS)
Welke delen van het lichaam zijn het meest blessuregevoelig in het snelwandelen?
Matej: Ik heb het geluk gehad dat ik slechts een paar kleine blessures heb gehad, maar ik doe wel al vanaf het begin van mijn carrière alles om blessures te voorkomen. Heel erg veel herstellen, na een lang seizoen een goede vakantie nemen, vele uren aan hersteltrainingen en ga zo maar door. Nu ik ouder ben en mijn lichaam sneller vermoeid raakt is herstellen alsmaar belangrijker geworden. En om specifieke lichaamsdelen te noemen: in de laatste jaren heb ik drie keer problemen met mijn hamstrings gehad.
Hoe kan het dat de lange afstanden bij het hardlopen volledig gedomineerd worden door Oost-Afrikanen, terwijl er dit jaar in de mondiale top-100 op de 20 kilometer snelwandelen slechts één Oost-Afrikaan te vinden is?
Matej: De techniek voor snelwandelen is erg specifiek en de lichaams- en spieropbouw van Afrikanen is niet perfect geschikt voor het snelwandelen, zoals het wel voor hardlopen het geval is. Daarnaast zijn de omstandigheden daar totaal anders, zoals de wegen en vooral de traditie en cultuur, de coaches, de kennis over snelwandelen...er zijn veel factoren die hier een rol bij spelen.
