Schevenings monument voor scheepsramp 1882
Een marineschip dat eigenlijk niet op zee kon varen. Daarmee gebeurde in juli 1882 een grote ramp voor de kust van Scheveningen. De Zijner Majesteits Adder verging en alle 65 mensen aan boord verdronken. Het is de grootste ramp voor de marine in vredestijd. Op de boulevard van de badplaats wordt vrijdagavond een monument onthuld voor de slachtoffers.
De Zr. Ms. Adder was een zogeheten rammonitor, een schip dat de kustwateren moest verdedigen. Het was een erg laag schip, bedoeld om het voor vijandelijke marineschepen erg moeilijk te maken het schip te raken. Bovendien kon het schip zo in ondiep water varen. Maar het betekende ook dat het schip makkelijk water maakte en eenvoudig kon worden opgezwiept door de golven. Tot overmaat van ramp was het schip nauwelijks te besturen. In 1875 en 1876 had de Adder andere marineschepen geramd.
Het ging mis tijdens een tocht van Amsterdam over de Noordzee naar Hellevoetsluis. Voor de kust stak een stevige zuidwestenwind op. Het schip kwam in de problemen. Golven sloegen over het schip heen. Een Schevenings vissersschip zag de noodvuurpijlen. "De schipper zei: 'nu is het fout gegaan, er is een ramp gebeurd', maar hij is er niet naartoe gevaren. Dat heeft voor een scheuring in het dorp gezorgd. De visser kreeg de bijnaam moordenaar", aldus voorzitter Richard Schmüll van de Stichting Gedenkteken Zr. Ms. Adder.
De marine was het schip dagenlang kwijt. Dat er iets mis was, werd pas duidelijk toen stoffelijke overschotten aanspoelden bij Callantsoog en IJmuiden. Nog een paar dagen later zagen Urker vissers boven de Waddeneilanden lichamen drijven. Sommige slachtoffers hadden een zwemgordel aan. Mogelijk hebben ze nog geprobeerd de kust te bereiken, een afstand van een paar kilometer, maar konden ze niet tegen de eb in zwemmen.
De meeste slachtoffers zijn begraven in een massagraf in Huisduinen bij Den Helder. Ruim twintig lichamen liggen nog in het wrak bij Scheveningen.
De herdenking vrijdagavond begint in de Oude Kerk van Scheveningen. Na enkele toespraken lopen mensen naar de boulevard. Daar wordt een plaquette geplaatst. Een Kustwachtschip op de Noordzee steekt een vuurpijl af en een Kustwachtvliegtuig vliegt laag over Scheveningen. Daarna volgen een minuut stilte, het Wilhelmus en een kranslegging.
De vele fouten bij de ramp maakten zo'n indruk in het land, dat een paar jaar later de Kustwacht werd opgericht. "Als er alarm wordt geslagen en niemand iets doet, dan moet er iemand komen om alles aan te sturen. Misschien kun je zeggen dat deze opvarenden niet voor niets zijn gestorven", aldus Schmüll.
