Vredeskoers niet van start vandaag
 | Het was 20 december 2006 een klein berichtje in de krant. De Vredeskoers zou niet verreden worden in 2007. Gebrek aan sponsoring deden de van huis uit communistische wielerkoers besluiten te stoppen. Hiermee is voorlopig een einde gekomen aan een legendarische wedstrijd in het Oostblok waar de staatsamateurs uit het Oostblok de strijd aanbonden met elkaar maar ook met amateurs uit het westen. |
Vandaag, 19 mei, zou de Vredeskoers, eigenlijk van start gaan. Niet als Pro Tourwedstrijd maar als wedstrijd in het Europese continentale circuit.
De Vredeskoers werd in 1948 voor het eerst verreden tussen Praag en Warschau. Net als veel andere wielerronden (Tour de France, Dauphiné Libéré, Omloop Het Volk) kwam het initiatief vanuit de media. De Vredeskoers was een idee van twee sportjournalisten, die vroeger ook op de fiets hadden gezeten. Het waren Karel Tocl, van het vooraanstaande Praagse blad Rude Pravo en Vlodzimier Golembiowski van Glos Ludu uit Warschau. Vanaf 1952 werd het Oost-Duitse partijorgaan Neues Deutschland bij de organisatie betrokken. En dat leverde tevens een nieuwe halteplaats op: Berlijn.
De hoofdorganisatie van het evenement rouleerde jaarlijks. Ieder seizoen werd de route Warschau-Berlijn-Praag in willekeurige volgorde gevolgd. De Vredeskoers werd in 1948 min of meer opgericht als een reactie op het fascisme. De Oost-Duitse president Erich Honecker herinnerde na een finish in Berlijn in 1982 nog eens aan de oorspronkelijke doelstelling. "De renners kunnen met hun sportieve prestaties een aandeel leveren in de strijd tegen ultrarechtse stromingen, die de wereldvrede bedreigen," orakelde Honecker in zijn toespraak voor de duizenden belangstellenden aan de streep.
Ook het wedstrijdreglement maakte een knipoogje naar de politiek. In artikel één stond bijvoorbeeld te lezen: het doel van de Vredeskoers is het gemeenschappelijke streven der volkeren naar een definitieve wereldvrede en daarbij moeten vriendschappelijke betrekkingen tussen staten met verschillende maatschappijvormen worden doorgevoerd. Wat de renners daarmee aanmoesten is niet helemaal duidelijk.
Zelf hadden de renners daar ook geen boodschap aan. Vaak werd de Vredeskoers juist een sportief podium om de sterke communistische landen als de Sovjet Unie en Oost-Duitsland aan te vallen. En dat ging er dan niet altijd zacht aan toe. Onoorbare middelen zoals duwen en afsnijden werden daarbij niet geschuwd.
De Oostbloklanden maakten er een ware propagandawedstrijd van. De wegen werden gemarkeerd door dolenthousiaste mensen die gedwongen of ongedwongen hun favorieten bejubelden. Ze stonden drie, vier rijen dik langs de kant van de weg, maar ook op de balkons en op daken van torenhoge flatgebouwen. Tussen de menigten prijkten zelf gefabriceerde vredesduiven (naar het model van Pablo Picasso), vlaggetjes, serpentines, spandoeken met vredesuitingen en complete fanfarekorpsen. Het leek wel of de Vredeskoers het enige verzetje vormde van het jaar.
Politiek was dus sterk verweven met sport in de vredeskoers. Maar vooral in de jaren’80 toen het communisme langzaam aan populariteit aan het minderen was, kwamen de tegenstellingen tussen de Sovjet Unie en andere landen sterk naar boven. Oud-wielrenner Adrie van der Poel kan zich nog wel een incident herinneren. Als de Nederlander in 1982 tijdens een etappe in Polen wegspringt, krijgt hij onmiddellijk de Sovjet-rijder Mitsjenko in het wiel. Het publiek zorgt ervoor dat de Oranjecoureur van zijn belager tijdelijk wordt verlost. Van der Poel: "Iemand gooide wat in het gezicht van Mitsjenko. Een prop papier of zoiets"
Het communisme verdwijnt eind jaren ’80, maar de Vredeskoers blijft. Bij het publiek neemt de populariteit van de koers af. Men was blij dat men eindelijk van het verplicht toekijken naar wielrennen af was. Bij de renners blijft de koers wel in trek.
Voor “Die Wende” winnen erkende namen als Olaf Ludwig, Lech Piasecki, Falk Boden en Uwe Ampler de wedstrijd. Westerse amateurs staan te popelen om het tegen de staatsamateurs op te nemen. Nederlanders als Eric Breukink en Maarten Ducrot beleefden er hun vuurdoop. Overigens won er ooit één Nederlander; Piet Damen in 1957.
Ook in de jaren ’90 blijven erkende namen de wedstrijd winnen. Jens Voigt, Pavel Padrnos en opnieuw Uwe Ampler mogen worden bijgeschreven op het palmares. Oud-Ossie Steffen Wesemann wint de wedstrijd zelfs vijfmaal. Hij is daarmee recordhouder.
