In het pak genaaid
In de rubriek Plat Haags nemen Driek Oplopers, Luc van Lier, Petertjeprik en harry64 het Nederlandse politieke en maatschappelijke landschap onder de loep.
Groot compliment voor het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de top van de Nederlandse Spoorwegen. Op een werkelijk bewonderenswaardige manier hebben ze de Nederlandse reizigersclub ROVER en hun Belgische evenknie BTTB in het pak genaaid. Hoewel ik de gevolgen voor de reiziger diep treurig vind, buig ik diep voor dit heel slimme staaltje stakeholdermanagement van staatssecretaris Wilma Mansveld en NS-kopstuk Merel van Vroonhoven. En ik ben verbijsterd over de enorm stomme beginnersfout die ROVER en BTTB op hun conto hebben geschreven.
De reizigersclubs hebben zich ertoe laten verleiden, akkoord te gaan met stiekem overleg over de toekomstplannen die de NS heeft ontwikkeld nadat het hogesnelheidstreinproject was mislukt. Maar dat overleg moest dus absoluut helemaal volkomen totaal strikt geheim blijven. Nietsvermoedend staken ROVER en BTTB hun hoofd in de strop.
Je maakt je medeplichtig aan de besluiten waar je zogenaamd over mag meepraten. Het overleg is geheim, dus je kunt nooit meer zeggen waar je nu precies wel, en waar je niet mee akkoord bent gegaan. En sterker nog: je hebt je achterban, zoals de leden van je club, wat uit te leggen. Want waarom heb je ze over de beraadslagingen over zo’n belangrijk dossier niet geraadpleegd? Maar erger nog: je bent weerloos, wanneer je gesprekspartners later beweren dat je zo prettig met z’n allen hebt overlegd. Of je het nu wilt of niet: die schijnparticipatie maakt je medeplichtig.
Overigens, reizigersvereniging ROVER heeft in het Fyra-dossier toch al niet zo’n goed trackrecord. Een paar jaar geleden ging ROVER akkoord met het stilhouden van het feit dat abonnementhouders te veel betaalden voor de Fyra. In ruil voor die zwijgzaamheid zouden twee reizigers die zich bij ROVER hadden gemeld, door de NS schadeloos worden gesteld. Dus om twee reizigers te helpen, werd vele honderden anderen deze belangrijke informatie onthouden. Toen dat uitlekte, stond ROVER in zijn hemd. Dat was aanleiding voor ze om te verkondigen dat ze zich nooit meer met dit soort achterkamertjespolitiek zouden inlaten.
Wel dus.
Meteen na het bekend worden van het Kabinetsbesluit over het feit dat van de NS zou worden geaccepteerd dat het spoorbedrijf de reiziger tussen Nederland en België een veel slechtere dienst zou bieden dan in de concessie was afgesproken, verscheen van ROVER een ronkend persbericht. “Overwegend positief over de uitkomsten”, meldde ROVER vol trots. Want ROVER had immers mogen meepraten. Hoera.
De Intercity tussen Amsterdam en Brussel zal er vanaf 2016 een half uur langer over doen dan in 2012 het geval was. Ik had graag die bleekgetrokken, verschrikte gezichten bij ROVER en BTTB gezien, nadat een slimmerik het Kabinetsbesluit even naast het spoorboekje van 2012 had gelegd. Want dát was ze niet verteld, dat die Intercity een belachelijk langzaam vehikel zou zijn. En ze waren ook vergeten, er naar te vragen. Tsja, dát komt er nou van, dat geheime gedoe in vertrouwelijke achterkamertjes. Je wordt gewoon in het pak genaaid. De Ministerraad is “in goed overleg met consumentenorganisaties” (aldus het ministerie van IenM) akkoord gegaan met deze verslechtering. Natuurlijk, formeel zal nog wel een keer advies worden gevraagd, maar dat is natuurlijk een wassen neus. Immers, “in goed overleg met consumentenorganisaties” is de zaak reeds beklonken. Bravo.
In het pak genaaid dus.
En hadden ROVER en de BTTB zich eigenlijk wel gerealiseerd, wie “in goed overleg” uiteindelijk de rekening van het falen van de NS-directie gepresenteerd krijgt? Juist: de door deze clubs vertegenwoordigde reiziger.
Inderdaad: de OV-reiziger betaalt uiteindelijk de rekening van het falen van de NS en het besluit om geen Kip-Met-De-Gouden-Eieren-Hogesnelheidsdienst te organiseren. Het door NS ingediende noodplan voor de HSL-concessie leidt tot een forse winstdaling. Uiteindelijk komt die financiële mokerslag bij de OV-reiziger terecht. Kijk maar.
In het Kabinet is namelijk afgesproken dat de winstderving van de NS op de exploitatie van verbindingen over de HSL (en dus de daaruit voortvloeiende dividendvermindering) door de eigenaar van de NS, die tevens Minister van Financiën is, in mindering zal worden gebracht op de begroting van de formele opdrachtgever, namelijk de Minister van IenM. Het gaat hier om honderden miljoenen.
Vervolgens zal uiteindelijk de OV-gebruiker de dupe zijn van deze gang van zaken. Immers, een kleinere begroting van IenM zal onontkoombaar moeten leiden tot inkrimping van de Rijksbijdrage op zaken als het regionaal OV en de onderhoudsvergoeding die ProRail krijgt. Door dat laatste zal ProRail zijn door de vervoerders te betalen infraheffing moeten verhogen, hetgeen door de NS dan weer wordt doorberekend in de tarieven van de treinkaartjes.
Kortom: de reiziger is de klos. Nog grotere problemen voor het stads- en streekvervoer en duurdere treinkaartjes. “In goed overleg” met reizigersclubs ROVER en BTTB.
In het pak genaaid.
In debat met mij over deze column? 16 uur, Sam Sam, Van Kinsbergenstraat, Apeldoorn.
