Mannen zijn beter dan vrouwen

Is het een vrouw? Is het een man? Nee het is Foekje Dillema!

We schrijven 1949. Naast Fanny Blankers Koen heeft zich een tweede Nederlandse sneltrein aangediend op de sprintafstanden. Of beter gezegd, een stoomwals. Want Foekje, zoals 'het' heet, komt altijd laat op gang tijdens haar sprints. In een stijl die jaren later zou worden geperfectioneerd door Carl Lewis, snelt ze al haar tegenstanders voorbij op de laatste meters.  'Alsof ze geparkeerd staan', zou Herbert Dijkstra zeggen.
Iedereen in naoorlogs Nederland is het erover eens, Foekje kan een heel grote worden.

In alle wedstrijden die Foekje liep, zagen de concurrentes slechts haar forse en iets te harige kuiten. Maar juist daardoor ontstonden de verdenkingen. Wat was Foekje nou eigenlijk voor iemand? 'Het' was wel erg masculien voor een vrouw. En rap. Haar stem was evenmin een coloratuursopraan. Was Foekje stiekem als Foek ter wereld gekomen? Er zat maar één ding op. Het Friese fenomeen moest een seksetest ondergaan. En deze bleek onverbiddelijk. 'Het' bleek inderdaad 'hij'. Van de één op andere dag was Foekje niet alleen een man en een illusie armer, maar ook een bedrieger en een oplichter. Hij dook twee jaar lang onder is z’n huis, werd daarna gymnastiekleraar, en heeft tot zijn dood in 2007 nooit openheid willen geven over de ware reden voor z’n uitsluiting.

Nu, bijna 60 jaar later, is er door het NPS-programma Andere Tijden postuum DNA onderzoek gedaan naar Foekje. En wat blijkt? 'Hij' was tóch een 'zij'. Zonder er iets voor te hoeven doen, onderging de Kollumer dus na zijn dood alsnog een sekseverandering. En dus is haar ten onrechte een veelbelovende carrière door de neus geboord. Een schande! Volgens de hedendaagse media tenminste. Maar is dat wel zo?

Uit de DNA-test bleek ook dat Foekje geen gewone vrouw was.
Normaal gesproken bestaat het genetisch materiaal van mannen uit XY chromosoomparen, terwijl vrouwen XX chromosoomparen hebben. Maar Foekje had het allebei. Ze was genetisch een zogenaamd 'mozaïek', oftewel ze leed aan het 'androgeen ongevoeligheid syndroom'. In de geschiedenis schijnen slechts 300 gevallen bekend te zijn. Omdat ze meer XX dan XY paren had, kan ze volgens de huidige maatstaven toch worden gezien als vrouw. Maar is daarmee de schorsing onterecht? In een tijd waarin de genetica nog in de kinderschoenen stond, was iemand simpelweg een man als hij Y chromosomen had. En dus was het helemaal niet zo vreemd dat Foekje in 1950 werd aangemerkt als man. Wisten zij veel.

Mosterd na de maaltijd kun je zeggen. Aan één kant is dat ook zo. Maar het werpt wel een interessante vraag op. Want zou een 'hedendaagse Foekje' wel zo gemakkelijk aan dameswedstrijden mee kunnen doen? In een tijd waarin doping als een helse misdaad wordt gezien en bestraft, kan men zich afvragen of een genetisch mozaïek geen competitievervalsing betekent. Immers, als Foekje 2008 een torenhoge testosteronspiegel heeft, voor een vrouw althans, dan zouden concurrentes kunnen aanvoeren dat zij doping mogen gebruiken om de wedstrijden wat eerlijker te maken. Precies tegenovergesteld aan de normale gang van zaken, waarin dopinggebruik juist verboden is omdat men dan een streepje voor heeft op de 'schone' concurrentie. Er kan over gediscussieerd worden. Dit zal ik echter nu niet doen, wegens ruimtegebrek. Wel wil ik nog een andere interessante kwestie aansnijden.

Het duidelijk dat mannen fysiek beter gebouwd zijn voor atletieknummers dan vrouwen. Geen vrouw zou durven te beweren dat vrouwen ooit van mannen kunnen winnen op de loopnummers. Maar hoe zit dat met andere sporten? En dan met name sporten waarin het niet aankomt op fysieke kracht. Neem de schaaksport. Hoewel uithoudingsvermogen een rol speelt bij lange partijen, blijft het schaken toch vooral een kwestie van de geestelijke vermogens. Interessant is daarom de deelname van Colleen Otten aan de Nederlandse kampioenschappen schaken van de afgelopen jaren.

Colleen ging tot een jaar of 15 geleden door het leven als Ben. Hij was een verdienstelijk clubschaker, maar kwam veel te kort voor de Nederlandse top. Na zijn sekse verandering behoorde hij zij echter plotseling tot de beste vrouwelijke schakers van het land, aangezien er nogal een niveauverschil bestaat tussen de seksen. De boomlange Otten plaatste zich de afgelopen jaren telkens voor het Nederlands kampioenschap schaken voor dames. Dit riep gemengde gevoelens op bij haar tegenstrevers. Was haar deelname wel eerlijk?
 
Over het algemeen wordt gedacht dat het mannelijk brein beter is toegerust voor abstract denken, zoals vereist bij denksporten als schaken. Dat zou onder andere blijken uit het feit dat er in de top-100 van de beste mondiale schakers slechts één vrouw staat, de Hongaarse Judith Polgar. Toch beweren vrouwen nogal eens dat dit komt doordat zij van jongs af aan minder geïnteresseerd zijn in schaken. Volgens hen ligt het niet aan de hersencapaciteit van de vrouw, maar aan de voorliefde voor poppen en paarden, of aan de vervroegde puberteit. Volgens deze gedachtegang zou Colleen fysiologisch gezien dus geen voordeel hebben van haar vroegere leven als man.
 
Dat brengt meteen een paradox aan het licht. Volgens de meeste mannen is het niet eerlijk dat Colleen strijdt om de titel Nederlands kampioene schaken. Haar mannelijke hersenen zijn beter geschikt voor de edele denksport dan die van de gemiddelde vrouw. Oneerlijke concurrentie dus, vergelijkbaar met het jaren '50- standpunt omtrent Foekje. Echter, zoals eerder vermeld kunnen vrouwen volgens veel vrouwelijke schakers en feministes in principe net zo goed schaken als mannen. En als je deze gedachtegang volgt, is het meedoen van Colleen dus volledig gerechtvaardigd.

De vrouwelijke schakers zullen dus óf moeten toegeven dat mannen beter kunnen schaken dan vrouwen, óf dat mevrouw Otten gewoon mag meedoen aan het NK voor vrouwen. Ondertussen heeft Colleen al een paar keer meegedaan aan het NK en de discussie is inmiddels enigszins verstomd. Maar hoe zou dat zijn als ze met overmacht kampioene werd, in plaats van de middelmatige klasseringen die ze behaalde? Dan zou de discussie waarschijnlijk weer oplaaien. Dus doet Colleen er goed aan om lekker anoniem in de middenmoot mee te blijven draaien. Ze houdt niet van publiciteit. Sorry Colleen.