Gevangenisstraffen, schadeclaims, imagoschade: de geklapte NFT-droom

De hype rond NFT’s was groot tijdens Corona. Toen barstte de cryptobubbel. Nu komt het juridische proces in een stroomversnelling en werd een eerste gevangenisstraf opgelegd. De ooit gevierde 'Bored Ape Yacht Club' zou veilinghuis Sotheby's en verschillende beroemdheden zoals Paris Hilton of Justin Bieber duur kunnen komen te staan.

Nadat de cryptozeepbel barstte, heeft het juridische onderzoek in de VS nu geleid tot de eerste gevangenisstraf voor handel met voorkennis met NFT’s. Een manager, Nathaniel Chastain, is veroordeeld tot drie maanden huisarrest door een districtsrechter in New York. Daarnaast moet hij een taakstraf van 200 uur vervullen en een boete van 50.000 dollar betalen. De 33-jarige werd in mei schuldig bevonden. Hij had voor Open Sea gewerkt, 's werelds grootste marktplaats voor NFT's die met cryptocurrencies betaalden. Chastain kocht goedkope NFT's voordat ze op de site van zijn werkgever werden geadverteerd en verkocht ze vervolgens met winst.

De rechter zei dat het "moeilijk" was om tot een vonnis te komen. Hij betwijfelde of de zaak voor de rechter zou zijn gekomen als er niet sprake was geweest van de ‘enigszins sexy’ nieuwe cryptocurrency-arena. Volgens berichten in de media is het de eerste straf van deze aard.

Wat zijn NFT's?
NFT zijn digitale identificatiegegevens. Ze zijn stuk voor stuk uniek, niet vervangbaar en niet kopieerbaar. Men kan het gebruiken om bestanden zoals afbeeldingen, ruilkaarten, muziek, tweets of iets anders te taggen. Door de aanschaf van een NFT, uiteindelijk een soort eigendomsbewijs en certificaat van echtheid, kan men men de exclusiviteit van elk digitaal werk verkrijgen. NFT’s zijn daarom aantrekkelijk voor bijvoorbeeld verzamelaars. Prijzen zijn afhankelijk van de vraag. NFT staat voor Engels non-fungible-token, oftewel: non-exchangeable object.

De eerste gevangenisstraf die rechtstreeks verband hield met cryptocurrencies was in mei al opgelegd wegens soortgelijke overtredingen als de NFT-handel van Chastain. Een medewerker van de beurs 'Coinbase' moet zelfs twee jaar de gevangenis in wegens handel met voorkennis. Hij profiteerde van het feit dat hij van tevoren wist welke ‘munten’ er binnenkort op de lijst zouden verschijnen. Noteringen trekken de aandacht en zorgen voor meer liquiditeit, wat doorgaans de prijzen opdrijft.

Rechtszaken tegen Sotheby's, Paris Hilton en anderen
Het kunstverkoophuis Sotheby's en beroemdheden als Paris Hilton en Justin Bieber worden momenteel geconfronteerd met class action-rechtszaken in Californië. De achtergrond is de ooit spectaculaire drukte in de cryptowereld rond de zogenaamde ‘Bored Ape Yacht Club’ – kortweg BAYC. Dit is een losse, virtuele associatie. Je kunt lid worden door een van de in totaal 10.000 NFT's te kopen, elk gekoppeld aan afbeeldingen van steeds veranderende verveelde apen. Er ontstond een verzamelaarshype. Rijke mensen wilden het eigendomsrecht van deze digitale werken kopen en hun vraag dreef de prijzen omhoog. Intussen zijn ze opgelopen tot enkele honderdduizenden dollars per foto.

Het idee van de aap-NFT’s ontstond in de VS tijdens de coronacrisis. Er werd een bedrijf opgericht genaamd 'Yuga Labs', dat binnen korte tijd een marktwaarde van vijf miljard dollar bereikte. Talloze beroemdheden zoals Paris Hilton en Justin Bieber maar ook Madonna, Tom Brady, Snoop Dogg, Eminem, Jimmy Fallon en anderen hebben hieraan bijgedragen. Vanaf de tweede helft van 2021 kochten ze allemaal de apenfoto’s – soms met publiciteit – en groeide de belangstelling voor de BAYC.

Ook Sotheby's en andere spelers uit de kunstscene deden mee. In september 2021 bemiddelde Sotheby's in een collectie van 101 Bored Monkeys voor meer dan $ 24 miljoen. Inmiddels zijn de prijzen snel gedaald – ook vanwege rechts-extremistische beschuldigingen aan het adres van de BAYC, maar waarschijnlijk vooral vanwege het gebrek aan inhoud in de NFT-producten. Talloze mensen hebben grote verliezen geleden. Yuga Labs en andere beklaagden worden beschuldigd van het "misleidend promoten" van de BAYC NFT's en het kunstmatig genereren van de prijsstijgingen.

Sotheby's wijst de beschuldigingen af als ongegrond. Het bedrijf vertelde de FAZ dat het klaar was om “zich krachtig te verdedigen”. Volgens de krant is de afdeling NFT qua personeel de laatste tijd echter fors ingekrompen.