Bestaansminimum schuldenaar beter beschermd
Minister Dekker (voor Rechtsbescherming) wil voorkomen dat mensen met schulden in een uitzichtloze situatie belanden. Ook als er beslag wordt gelegd op een bankrekening moet iemand geld overhouden om eten te kopen en de huur te betalen. Dekker: ‘Als iemand zijn schulden niet betaalt, mag een schuldeiser maatregelen nemen om zijn geld terug te krijgen. Maar dat moet niet zover gaan dat mensen geen kant meer op kunnen en onder het bestaansminimum terechtkomen.’ Met het oog hierop heeft de minister een wetsvoorstel opgesteld, dat voor advies naar verschillende instanties is gestuurd. Het voorstel sluit aan bij de inzet van het kabinet om het aantal problematische schulden terug te dringen en mensen met schulden effectiever te helpen.
De bewindsman stelt voor om ook bij beslag op een bankrekening een deel van het tegoed hiervan te vrijwaren, zodat de schuldenaar in zijn levensonderhoud kan blijven voorzien. Deze zogeheten beslagvrije voet geldt al voor beslag op het loon of de uitkering van de schuldenaar, maar nog niet voor bankrekeningen. En dat laatste is onwenselijk, aldus Dekker. Iemand kan dan al snel in de problemen komen. Bijvoorbeeld als er alleen beslag wordt gelegd op de bankrekening van de schuldenaar, terwijl diens loon of uitkering net is gestort. Dan blijft er niets over om van te leven.
Een schuldeiser kan er ook voor kiezen beslag te leggen op roerende zaken, zoals een auto of waardevolle spullen uit de inboedel van een schuldenaar. Dat gebeurt aan de hand van een lijst waarop staat wat wel en niet in beslag mag worden genomen. Ook hier mag het beslag niet tot onaanvaardbare gevolgen leiden. Dat betekent dat niet alles in beslag mag worden genomen. De huidige lijst van zaken die buiten het beslag blijven, is verouderd. Zo zou naar de letter van de wet een pak melk niet in beslag mogen worden genomen maar de koelkast waarin de melk wordt bewaard of het glas van waaruit de melk wordt gedronken wel. Daarom zijn de regels aangepast en bij de tijd gebracht.
Mocht het zover komen dat de in beslag genomen spullen van iemand moeten worden verkocht, dan moet dat wel efficiënt gebeuren. Daarom wil de minister verkoop via internet mogelijk maken. Bij verkoop via internet kan een breder publiek worden bereikt dan bij verkoop via de huidige, traditionele methode van zaalveiling. Veilen via internet leidt bovendien tot meer transparantie, omdat iedereen kennis kan nemen van het verkoopproces. Dit kan bijdragen aan een hogere opbrengst tegen lagere kosten. De veiling van huizen (onroerende goederen) gebeurt al via internet.
Het in beslag nemen van motorrijtuigen en aanhangwagens gaat straks ook anders. Nu moeten deurwaarders nog op pad om het voertuig op te sporen. Dit kost tijd en geld, terwijl de kenmerken van de auto eenvoudig zijn vast te stellen door inzage in het kentekenregister van de RDW. Dit wetsvoorstel zorgt er daarom voor dat de deurwaarder auto’s, motoren en brommers niet meer hoeven te zien om beslag te kunnen leggen, maar gebruik kunnen maken van het kentekenregister. De maatregel maakt het werk van deurwaarders eenvoudiger.
Verder wil minister Dekker dat er geen beslag wordt gelegd, als redelijkerwijs voorzienbaar is dat de kosten de baten overtreffen. Gedwongen verkoop levert in zo’n geval niets op. Sterker nog, het leidt alleen maar tot een hogere schuld, omdat allerlei bijkomende kosten voor rekening van de schuldenaar zijn. Het beslag wordt dan een pressiemiddel. De schuldenaar zal onder druk misschien betalen, ook als hij daar eigenlijk geen mogelijkheden voor heeft. Hij lost dit dan bijvoorbeeld op door de rekening van een andere schuldeiser niet te betalen.
In het regeerakkoord staat dat bestaande juridische procedures ingewikkeld zijn en niet altijd voldoen voor het oplossen van alledaagse problemen van burgers. In dat kader is het programma “verbetering van het burgerlijk procesrecht” aangekondigd. Dit heeft tot doel te zorgen voor meer eenvoud, snelheid, flexibiliteit en effectiviteit bij zowel de gerechtelijke geschiloplossing als het beslag- en executierecht. Het wetsvoorstel maakt deel uit van het programma.
