Analyse: Jeb Bush blijft de Republikeinse favoriet
Zijn campagne werd deze zomer pas officieel afgetrapt, maar achter de schermen geldt Jeb Bush al jarenlang als de favoriet voor de Republikeinse nominatie in 2016. Geen andere kandidaat kan in de buurt komen van de middelen die de oud-Gouverneur van Florida tot zijn beschikking zal hebben. Toch lijkt hij als kandidaat minder dominant dan van tevoren werd ingeschat. Kan hij toch de derde Bush worden die het tot president schopt?
Zolang het Republikeinse electoraat bereid is hem te beoordelen op zijn periode als gouverneur is dat zeker mogelijk. In deze periode (1999-2007) was hij binnen de partij erg populair vanwege zijn conservatieve record in een belangrijke swing state. De belastingen werden verlaagd, de bureaucratie werd verkleind en de uitgaven namen af. Zijn gevecht tegen de euthanasie van Terri Schiavo leverde hem daarnaast veel populariteit op bij het christelijke deel van de partij. Geen van zijn Republikeinse concurrenten heeft zo’n imposant trackrecord als gouverneur Bush, en inhoudelijk lijkt niemand hem te kunnen kloppen.
Een CNN-poll van afgelopen woensdag laat echter een ander beeld zien. Volgens de poll is maar vijf procent van de Republikeinen uit Iowa van plan om over vier maanden op Jeb te stemmen als de eerste voorverkiezing wordt gehouden. Waar ligt dat aan?
Allereerst vertrouwen veel conservatieven hem niet. Zijn positie op immigratiehervorming wordt door veel Republikeinen afgewezen omdat het te gunstig zou zijn voor illegale immigranten. Zijn steun voor de uniforme onderwijsstandaard Common Core wordt verafschuwd omdat het te veel macht aan de federale overheid zou geven. Zijn reactie op de legalisering van het homohuwelijk was gematigd vergeleken met zijn concurrenten. Dit zijn stuk voor stuk paradepaardjes van de rechterflank die door Jeb echter niet worden opgepakt.
Littekens
Zijn grootste probleem is evenwel dat hij er niet in is geslaagd om een duidelijk onderscheid te maken tussen zichzelf en zijn broer. Waar zijn vader, oud-president George Bush senior, bij veel Republikeinen nog wel een goede reputatie geniet geldt dat voor George Bush junior totaal niet. Het is dan ook lastig voor Jeb om trouw aan zijn broer te blijven terwijl zijn Irakoorlog veel littekens achtergelaten heeft.
De afgelopen weken probeert Jeb de opmars van IS aan president Obama en Hillary Clinton te wijten, maar het is voor hem lastig om daarbij zijn eigen broer niet ook voor het hoofd te stoten. Volgens Jeb zou Obama niet uit Irak terug moeten zijn getrokken zonder een stabiele machtsbasis achter te laten. Het was echter George jr. die het SOFA-akkoord met de Iraakse regering afsloot waarbij de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Irak werd vastgesteld. Dat Irak geen stabiele machtsbasis had was daarnaast voor een groot deel het gevolg van het ontbinden van het Iraakse leger; ook een ideetje van zijn broer. Leiders van datzelfde ontbonden leger spelen inmiddels een belangrijke rol bij IS.
Er zijn meer punten waar Jeb moeite heeft om uit de schaduw te stappen van zijn broer. Hij weigerde deze week bijvoorbeeld uit te sluiten dat zijn regering gebruik zou maken van enhanced interrogation techniques - marteling. In februari maakte hij daarnaast een lijst bekend met zijn belangrijkste adviseurs op buitenlands gebied. Onder de 21 personen op het lijstje bevonden zich er zeventien (!) die ook betrokken waren bij de regering van zijn broer. De bekendste hiervan is Paul Wolfowitz, voormalig onderminister van Defensie en een van de architecten van het hele Irakfiasco.
Het is dus niet zo verwonderlijk dat Bush het lastig heeft in de peilingen, want deze bagage zou iedere kandidaat veel stemmen kosten. Peilingen voor de Republikeinse voorverkiezingen zijn evenwel nog veel minder belangrijk dan je zou denken. Ten eerste kan er nog ontzettend veel gebeuren voor de verkiezingen beginnen, en ten tweede vertellen ze zelden het hele verhaal.
Infrastructuur
Wat is immers de waarde van een nationale poll als het land verspreid over een periode van vijf maanden naar de stembus gaat? Een dergelijke momentopname geeft vrijwel geen informatie over wie er op koers ligt om de meeste delegates te verzamelen. Wat is de waarde van een poll uit Iowa als in deze staat maar 1 op de 5 geregistreerde Republikeinen in de voorverkiezingen ook daadwerkelijk naar de stembus gaat? De Iowa caucuses zijn overigens niet eens verkiezingen, het zijn bijeenkomsten waarbij mensen in discussie gaan over hun stemvoorkeur. Delegates worden op basis van een archaïsch en ondoorzichtig systeem uitgedeeld. Rick Santorum won in 2012 de Iowa Caucuses en kreeg van de staat uiteindelijk nul (!) delegates. Hoewel de regels inmiddels aangescherpt zijn blijft het proces allesbehalve transparant.
Als je écht wilt weten wie de grootste kans maakt op de overwinning kun je het best kijken naar de infrastructuur die de kandidaten hebben opgebouwd. Je tegenstanders kunnen populairder zijn, maar als jij er het best in slaagt om je supporters ook daadwerkelijk naar de stembus te krijgen kun je alsnog winnen. Dit is ook het probleem waar Donald Trump tegenaan zal lopen. Als je supporters je steunen uit protest tegen het politieke proces is de kans klein dat ze zelf aan dat proces deel gaan nemen. Deelname aan de Iowa caucuses kan daarnaast zomaar een paar uur duren, wat veel van zijn supporters kan afschrikken.
Het is niet zo dat peilingen op dit moment onbelangrijk zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld aangeven welke boodschappen het beste aanslaan. Het kan daarnaast helpen om te bepalen wat er leeft onder de kiezer. Je gaat er alleen geen verkiezingen mee winnen. Om dat in te schatten moet je jezelf andere vragen stellen. Wie heeft de meeste campagnemedewerkers in het veld? Wie kan zijn achterban het beste mobiliseren? Wie heeft de regionale partijmachines achter zich staan? Wie heeft de meest gewilde politieke adviseurs op de loonlijst staan? En bovenal: wie heeft het beste donornetwerk?
Dit is waar Jeb de voordelen van zijn achternaam kan ondervinden. Het fundraising-netwerk van de Bushes is ongeëvenaard, waardoor zijn Super PAC al 108 miljoen dollar heeft kunnen binnenhalen. Een belangrijk verschil met zijn concurrenten is dat Bush daarbij niet afhankelijk is van een paar grote donoren, maar juist een brede basis heeft opgebouwd. Dit grote verschil in financiële armslag geeft Jeb een niet te onderschatten voorsprong op zijn concurrenten.
Karaktermoord
Wanneer Jeb naast de bombastische Donald Trump op het debatpodium staat, lijkt Jeb zowaar een timide en sympathieke intellectueel. Het roept de vraag op of hij wel hard genoeg is om de talloze aanvallen van zijn meer conservatieve concurrenten te overleven. Jeb kan hierbij echter terugvallen op de door de wol geverfde politieke machine van zijn broer. Veel van de political operatives die aan hem zijn verbonden hebben tijdens de verkiezingen van 2000 en 2004 naam gemaakt met keiharde en onderhandse campagnetactieken.
Zo was George W. Bush in 2000 tijdens de Republikeinse voorverkiezingen in een harde strijd verwikkeld met senator John McCain. Wat volgde was niets minder dan karaktermoord. De New York Times omschreef het als volgt:
A smear campaign during the primary in February 2000 here had many in South Carolina falsely believing that Mr. McCain’s wife, Cindy, was a drug addict and that the couple’s adopted daughter, Bridget, was the product of an illicit union. Mr. McCain’s patriotism, mental well-being and sexuality were also viciously called into question.
In 2004 werd Democraat John Kerry tijdens de presidentsverkiezingen het slachtoffer van een dergelijke lastercampagne toen zijn oorlogsverleden werd beschimpt. Deze keiharde persoonlijke aanvallen waren zowel voor McCain als voor Kerry eigenlijk niet te verdedigen. Reken er maar op dat ook deze cyclus de messen weer worden geslepen in het kamp-Bush.
Samenvattend heeft Jeb Bush dus nog altijd de beste papieren om de Republikeinse nominatie voor zich op te eisen. Hij zal een manier moeten vinden om conservatieven voor zich te winnen en de bagage van zijn broer van zich af te schudden, maar zijn uitpuilende oorlogskas zal hem daar zeker bij kunnen helpen. Gisteren maakte zijn Super PAC al bekend volgende maand een grote advertentiecampagne te beginnen in Iowa en New Hampshire, ongetwijfeld pas het begin. Anti-establishment-kandidaten doen het traditioneel goed in vroege peilingen en soms zelfs in de eerste staten, maar de partijfavoriet trekt altijd aan het langste eind. Het is een marathon, geen sprint.
