Volle agenda voor Obama na Azië-reis

Na een productieve week met de APEC-top in China, de G20 en bezoeken aan Australië en Myanmar staat de Amerikaanse president Barack Obama in eigen land een reeks confrontaties te wachten met de Republikeinen, die eerder deze maand de Senaat veroverden. Vooral de al lang voortslepende immigratiekwestie en de aanleg van een oliepijpleiding van Canada naar Texas zijn belangrijke twistappels. En sommige Republikeinen hebben al gezinspeeld op een nieuwe 'shutdown' van de federale overheid.

Vlak na de verkiezing spraken beide kampen de hoop uit dat er de komende twee jaar productief zou worden samengewerkt. Die hoopvolle boodschap is enkele weken later ver te zoeken.

Obama heeft eerder aangegeven mensen die momenteel illegaal zijn in de Verenigde Staten een kans te willen geven het staatsburgerschap te krijgen. Voor de Republikeinen is het dichttimmeren van de zuidelijke grens echter de grootste prioriteit. Het woord 'amnestie', of dat nu een terechte omschrijving is of niet, is genoeg om veel Republikeinen en hun conservatieve achterban op de achterste benen te krijgen.

Vanwege de voortdurende patstelling kondigde Obama aan het immigratieprobleem deels met zogenoemde 'executive orders' te lijf te willen gaan: beslissingen die een president eigenhandig kan nemen, zonder samenwerking met of tussenkomst van het Congres. Obama wil stappen nemen waardoor vijf miljoen illegalen voorlopig niet zouden worden uitgezet.

De Republikeinen hebben al aangegeven dat dit voor hen onacceptabel is en dat dergelijke stappen verdere samenwerking wellicht onmogelijk maken. De meest conservatieve leden van de partij willen Obama terugfluiten door wetten waarin geld wordt vrijgemaakt voor de overheid te blokkeren. Dit zou er echter toe leiden dat de overheid weer op slot gaat. De vorige keer dat dit gebeurde -vorig jaar - leidde het bijna tot een staatsbankroet, waarbij de overheid niet meer aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen. De bevolking gaf de Republikeinen de schuld van de crisis en de partij zag haar populariteit kelderen.

De Amerikaanse bevolking wordt steeds minder blank. Sommige Republikeinen hebben de afgelopen jaren gezegd dat ze de minderheden in het land de hand moeten reiken, wil de partij in de toekomst nog een kans maken om nationale verkiezingen te winnen. Tot dusver is een grondige hervorming van het immigratiebeleid echter keer op keer geblokkeerd door de ultraconservatieve Tea Party-vleugel in het Huis van Afgevaardigden.

De Keystone XL-pijpleiding is bedoeld om olie vanuit Canada naar raffinaderijen in Texas te transporteren. Republikeinen zeggen dat de aanleg ervan veel nieuwe banen zal opleveren. Voor sommige Democraten is de pijpleiding een politieke strohalm: Mary Landrieu is senator in het conservatieve Louisiana en haar wacht volgende maand een tweede ronde in de strijd om haar Senaatszetel. Zij hoopt door zich vierkant achter de pijpleiding te scharen zich haar tegenstander Bill Cassidy van het lijf te houden.

Milieubewegingen zijn fel tegen de aanleg van de pijpleiding. De olie in Canada wordt gewonnen uit teerzand en de ontginning is zeer schadelijk voor het milieu. Het Huis van Afgevaardigden stemde vorige week voor de aanleg en de verwachting is dat de Senaat hetzelfde zal doen. Obama wil echter een analyse van het ministerie van buitenlandse zaken afwachten en heeft gezinspeeld op een presidentieel veto.

En dan zijn er nog de buitenlandse kwesties. Eind deze maand loopt de deadline af voor een definitieve overeenkomst met Iran over zijn kernprogramma. Gesprekken vorige week in Oman leverden weinig op. Als er voor 24 november niet alsnog overeenstemming wordt bereikt moet Obama kiezen: de deadline opnieuw verschuiven of het diplomatieke proces opgeven.

Obama heeft het Congres tevens gevraagd opnieuw toestemming te geven voor de luchtmachtcampagne tegen terreurbeweging Islamitische Staat in Irak en Syrië. Niet alleen de Republikeinen, maar ook Obama's eigen minister van defensie Chuck Hagel heeft zijn vraagtekens gezet bij de campagne en in bredere zin het Syrië-beleid van het Witte Huis. Hagel schreef in een memo dat de regering een duidelijkere strategie moet ontwikkelen om de Syrische president Bashar Assad aan te pakken.

Obama heeft zijn bord vol.