Wet tegen geweld helpt Afghaanse vrouwen nog niet echt

Vrouwen in Afghanistan worden nog altijd op grote schaal slachtoffer van geweld en misbruik. Een drie jaar oude wet tegen geweld tegen vrouwen heeft daar geen eind aan gemaakt, al wordt er wel vaker opgetreden tegen verkrachting, gedwongen huwelijken en huiselijk geweld. Dat staat in een dinsdag verschenen rapport van de Verenigde Naties.

Maandag nog werd het hoofd van de afdeling vrouwenzaken van de provincie Laghman, Najia Sediqi, op weg naar haar werk doodgeschoten. Haar voorgangster kwam in juli om het leven bij een bomaanslag.

De wet op de uitbanning van geweld tegen vrouwen, die in augustus 2009 van kracht werd, stelt kindhuwelijken, het verkopen en kopen van vrouwen om geschillen op te lossen en een groot aantal geweldsmisdrijven tegen vrouwen strafbaar. De VN onderzochten gedurende twaalf maanden in 22 van de 34 Afghaanse provincies hoe goed de wet wordt gehandhaafd.

'Hoewel officieren van justitie en rechtbanken de wet steeds vaker toepassen, wordt er over het algemeen weinig aanspraak gemaakt op de wet, wat erop duidt dat het nog lang zal duren voor vrouwen en meisjes in Afghanistan volledig wettelijk beschermd zullen worden tegen geweld', zo staat in het rapport. Culturele belemmeringen, sociale normen en religieuze overtuigingen zorgen ervoor dat gevallen van geweld tegen vrouwen in de meeste gevallen niet gemeld worden, aldus de VN.

In het rapport staan tal van gevallen van geweld tegen en misbruik van vrouwen beschreven. Een officier van justitie in de provincie Kunduz vertelde de onderzoekers dat een vrouw genaamd Storay door haar echtgenoot werd gewurgd omdat ze alleen maar dochters baarde. Een 15-jarig meisje uit de provincie Herat zei: "Mijn man en schoonvader sloegen me zonder reden keer op keer. Ik deed uiteindelijk aangifte, maar de aanklager stelde me voor de keus de aangifte in te trekken of naar de gevangenis te moeten."

Wijdverbreide discriminatie en de angst voor stigmatisering of bedreigingen weerhouden veel vrouwen ervan aangifte te doen tegen degene die hen heeft mishandeld of misbruikt.

"We roepen de Afghaanse autoriteiten op om, natuurlijk, veel meer te doen om het mogelijk te maken dat er aangifte wordt gedaan van geweld tegen vrouwen en om daadwerkelijk onderzoek te doen en tot vervolging over te gaan", zei Georgette Cagnon, directeur mensenrechten van de VN in Afghanistan, op een persconferentie in de hoofdstad Kabul.

Er wordt wel steeds vaker aangifte gedaan van geweld tegen vrouwen en rechtbanken spreken steeds meer veroordelingen uit, maar met veruit de meeste gevallen wordt niets gedaan. De Onafhankelijke Mensenrechtencommissie van Afghanistan registreerde tussen 21 maart en 21 oktober van dit jaar meer dan vierduizend gevallen van geweld tegen vrouwen, maar in de twaalf maanden waarin de VN onderzoek deed registreerden politie en de openbaar ministeries in de 22 provincies slechts 470 gevallen. In 163 gevallen kwam het tot vervolging en in ruim zeventig procent van die gevallen volgde ook een veroordeling.

Wel zijn er tekenen dat de ideeën over vrouwenrechten langzaam aan het veranderen zijn, althans in Kabul.

In juli gingen in de hoofdstad tientallen vrouwen - en mannen - de straat op om te demonstreren tegen de openbare moord op een van overspel beschuldigde vrouw in de provincie Parwan. Op videobeelden was te zien hoe de vrouw onder vuur werd genomen, terwijl op kort afstand mensen lachend en juichend toekeken.

De demonstranten in Kabul liepen in optocht van het ministerie van vrouwenzaken naar een rotonde en scandeerden: 'Dood aan degenen die dit hebben gedaan'.