Ongefundeerde lulkoek
Column door andrew.kosterZo af en toe lees je een artikel dat je nieuw inzicht brengt. Een artikel dat een fenomeen van een andere kant belicht en je deze op een nieuwe manier laat zien. Dit overkwam mij vanochtend in de trein en deed mij meteen aan FOK! denken.
Het artikel vind je hier, maar waar het op neerkomt is dat vrije informatie een gevaar is. Het internet biedt veel mogelijkheden om informatie en desinformatie te posten en er is geen enkele controle op de betrouwbaarheid. Een oorlogsjournalist die nauwkeurig de gruwelen in Sudan vastlegt krijgt net zoveel, en misschien wel minder aandacht dan de roddelpers die vertelt wat Paris Hilton gisteren heeft ontbeten.
Dit is jammer, maar waar het echt kwaad kan is als opinie en ideologie een rol speelt. Er zijn inmiddels heel legitiem uitziende websites die verkondigen dat de aarde plat is, 6000 jaar oud en bewoond door aliens. Elk met hun eigen rubriekje over wetenschappelijk bewijs. Of deze desinformatie wordt verspreid uit onwetendheid, religieuze of monetaire redenen, ze zijn net zo makkelijk te vinden en klinken net zo overtuigend als websites die hun uitingen wél met bewijsmiddelen ondersteunen. Je moet derhalve haast een detective of wetenschapper zelf zijn om de waarheid te achterhalen op het internet.
Dit probleem speelt in de traditionele media ook, waar schreeuwerige krantenteksten roepen over de risico’s van de griepprik. Het verschil is echter dat deze wel degelijk gefilterd worden door eerst een professionele journalist, later een redacteur en uiteindelijk een hoofdredacteur, waardoor in elk geval de meeste onzin eruit gefilterd wordt. Dit proces mist op het internet en is heel duidelijk te zien in onze eigen hoek: FOK!
In principe hebben we hier precies de informatievrijheid waar het internet om bekend is geworden. Iedereen kan een nieuwsbericht submitten en vrijwillige nieuwsposters plaatsen deze, of niet. Vervolgens kan iedereen die zich gratis heeft aangemeld reageren. Vrijheid blijheid, zou je zeggen! Helaas schuilt hier dezelfde adder onder het gras. Nieuws wordt klakkeloos overgenomen van de meest dubieuze sites. FOK! doet aan bronvermelding, maar helaas worden deze maar zelden gecontroleerd. Een reden bijvoorbeeld waarom 'climategate' hier, zoals op verscheidene blogs, zo breed werd uitgemeten, terwijl de traditionele media erover zwegen. Omdat de bron hoogst dubieus was en het nieuws bovendien zonder wederhoor gebracht werd. Een klein beetje googlen wees al uit dat de gegeven samenvatting op zijn best misleidend en op zijn ergst ronduit fout waren. Vervolgens wordt zo’n verhaal aangedikt door reacties van mensen die maar al te graag in complottheorieën geloven, alsmede de gebruikelijke trolls, die alleen ophitsende dingen posten om anderen te misleiden.
De beschikbaarheid van deze informatie is niet zozeer het probleem; het is het kwaliteitskeurmerk dat eraan vast zit. Vroeger was dit duidelijk: nieuws vind je in een kwaliteitskrant, luchtige onzin vind je in de roddelbladen en de Telegraaf hangt er een beetje tussenin. Inmiddels is actuele nieuwsvoorziening samengevlochten met roddelpers, 'crackpot'websites met wetenschappelijke berichten en op FOK! een beetje van alles. Je moet heel erg wegwijs zijn in deze brei om te weten wat serieus nieuws is, wat wetenschappelijk onderbouwd en wat ongefundeerde lulkoek is.
Heeft FOK! echte redacteurs nodig? Moet het internet aan banden gelegd worden? Ik dacht altijd van niet, maar zo’n artikel laat me er toch over twijfelen. Misschien is vrije informatievoorziening niet de vrijheid die wij hoopten.
