Wilders doet aangifte, Veldkamp woedend: MiBu zo lek als een vergiet
Het ministerie van Buitenlandse Zaken blijkt de laatste tijd zo lek als een vergiet, wat heeft geleid tot een uitbarsting van woede bij minister Caspar Veldkamp. Tijdens een debat in de Tweede Kamer werd bekend dat de reisplannen van de minister naar Israël waren uitgelekt, evenals andere vertrouwelijke stukken die zijn ministerie in verlegenheid brachten. Veldkamp reageerde furieus, stelde zijn reis uit en sprak van een breuk in het vertrouwen in zijn eigen ambtenaren. Dit incident is beslist niet het eerste voorbeeld van lekken uit het ministerie en de gevolgen zijn zowel nationaal als internationaal voelbaar.
Het lekken begon eerder deze week, toen RTL Nieuws stukken publiceerde waarin ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken harde taal gebruikten over de humanitaire situatie in Gaza. Termen zoals ‘ongekend, qua menselijk leed’ en ‘uithongering door Israël’ leidden tot opschudding in de Kamer. Daarnaast onthulde de publicatie details over EU-onderhandelingen over mogelijke sancties tegen twee Israëlische ministers, wat volgens Veldkamp het vertrouwen in Nederland als diplomatieke partner schaadt. “Als Nederland de vertrouwelijkheid niet kan waarborgen, gaan de deuren in Brussel dicht,” waarschuwde hij tijdens het Kamerdebat. Hij noemde de situatie ‘buitengewoon ernstig’ en benadrukte dat dit de slagkracht van de Nederlandse diplomatie direct aantast.
Tijdens hetzelfde debat kwam het lekken van Veldkamps eigen reisplannen aan het licht. Kamerlid Kati Piri van GroenLinks-PvdA vroeg naar de implicaties van het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof (ICC) tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Daarbij verwees zij naar een aanstaande reis van Veldkamp naar Israël en de Palestijnse gebieden. De minister reageerde geschokt en vroeg herhaaldelijk hoe zij aan die informatie was gekomen. Hij benadrukte dat zijn reis om veiligheidsredenen strikt geheim had moeten blijven. “Ik kan op deze manier niet functioneren als minister,” verklaarde hij zichtbaar geëmotioneerd. Andere Kamerleden, waaronder Eric van der Burg (VVD), reageerden kritisch op Veldkamps harde woorden richting Piri. Zij benadrukten dat de minister zijn woede moest richten op zijn eigen ministerie en niet op de Kamer.
De onthulling van Veldkamps reisplannen was niet het enige voorbeeld van lekken. Ook het geplande bezoek van PVV-leider Geert Wilders aan Israël kwam voortijdig in de openbaarheid. NRC meldde eerder dat Wilders van plan was illegale nederzettingen op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever te bezoeken. Wilders reageerde woedend en kondigde aan aangifte te doen wegens het lekken van deze informatie. Volgens hem brengt dit niet alleen zijn eigen veiligheid, maar ook die van zijn beveiligers in gevaar. Wilders liet weten dat het lek vermoedelijk is ontstaan kort nadat de Nederlandse ambassade in Israël op de hoogte was gesteld van zijn plannen. Op X noemde hij het lekken ‘totaal onacceptabel’. Hij kondigde aan aangifte te gaan doen bij de Rijksrecherche.
Het kabinet uitte ondertussen kritiek op de plannen van Wilders. Veldkamp verklaarde dat Wilders’ voorgenomen reis ‘haaks staat op het kabinetsbeleid’ en dat dergelijke reizen moeten worden besproken in de ministerraad. Tegelijkertijd erkende de minister dat het kabinet geen formele bevoegdheid heeft om Kamerleden te verbieden dergelijke bezoeken af te leggen. PVV-Kamerlid Raymond de Roon bevestigde de reisplannen van Wilders en verklaarde dat deze bedoeld zijn om zich te oriënteren op de situatie in het gebied.
Ondertussen blijft het ministerie van Buitenlandse Zaken kampen met toenemende interne spanningen. Veldkamp liet tijdens het Kamerdebat duidelijk merken dat hij zijn vertrouwen in zijn ambtenaren inmiddels kwijt is, wat zijn werk vrijwel onmogelijk zou maken. Het is niet de eerste keer dat gevoelige informatie uit het ministerie naar buiten komt. De onthullingen over de situatie in Gaza en de EU-onderhandelingen hebben niet alleen nationaal voor opschudding gezorgd, maar ook de internationale geloofwaardigheid van Nederland als diplomatieke speler onder druk gezet. Veldkamp kondigde aan dat er een onderzoek komt naar de herkomst van de lekken en dat hij aanvullende maatregelen overweegt om de vertrouwelijkheid van gevoelige informatie te waarborgen.
In de Tweede Kamer is de kwestie voorlopig nog wel even onderwerp van discussie. Oppositiepartijen benadrukken dat het ministerie orde op zaken moet stellen en wijzen op het patroon van lekken dat de laatste tijd steeds vaker zichtbaar wordt. Coalitiepartijen steunen Veldkamp in zijn oproep om strengere interne controles in te voeren, maar waarschuwen ook dat de minister de balans moet bewaren tussen het beschermen van vertrouwelijkheid en het respecteren van parlementaire democratie.
Het ministerie heeft inmiddels bevestigd dat de reis van Veldkamp naar Israël is uitgesteld in overleg met zijn Israëlische ambtgenoot. Een nieuwe datum voor de reis is nog niet vastgesteld. Wilders heeft zich nog niet uitgelaten over zijn eigen reisplannen. Intussen blijft de vraag hangen hoe het ministerie het vertrouwen kan herstellen en verdere schade aan de Nederlandse diplomatieke positie kan voorkomen. Het lekken van gevoelige informatie raakt niet alleen de minister persoonlijk, maar werpt ook een schaduw over de effectiviteit en integriteit van het ministerie als geheel.
