'Ook zonder kabinet is Prinsjesdag zinvol'
Dat de Troonrede dit jaar 'beleidsarm' zal zijn, staat vrijwel vast. Met een demissionair kabinet aan het roer hoeven we op 19 september geen wervelende plannen te verwachten. Toch is dat geen enkele reden om Prinsjesdag dit jaar als minder zinvol te beschouwen, zegt directeur Carla van Baalen van het aan de Radboud Universiteit verbonden Centrum voor Parlementaire Geschiedenis (CPG). "Dit is de enige feestdag van de Nederlandse parlementaire democratie. Die moeten we koesteren, ook in een situatie als deze."
Volgens Van Baalen is Prinsjesdag alleen al zinvol omdat het moet. "Het staat in de Grondwet, met het oog op een goede voortgang moet er een begroting komen. Zodra er straks een nieuw kabinet is, zullen er wijzigingen komen. Maar het land gaat door en voor de koning valt er in de Troonrede altijd iets te zeggen over de toestand in de wereld. Vergeet niet dat dit bovendien een symbolische dag is. Prinsjesdag is het enige moment dat iedereen die er politiek en bestuurlijk toe doet, bij elkaar komt in de Ridderzaal. Het is een moment van eenheid, zelfs de koning komt naar het parlement. De volgende dag kunnen politici elkaar weer voor rotte vis uitmaken, maar Prinsjesdag is een feestje."
In de Grondwet is bepaald dat dit altijd op de derde dinsdag van september gebeurt. Dat is niet altijd zo geweest. Eerder was Prinsjesdag in oktober en op een maandag. Van Baalen: "De maandag werd veranderd, omdat protestantse Kamerleden op zondag moesten reizen om op tijd te kunnen komen. Oktober was eigenlijk te laat. De begroting moet in het nieuwe kalenderjaar van kracht zijn, dat betekent dat ze vóór de kerst door de Eerste Kamer moet zijn. In de jaren zeventig dienden enkele Kamerleden een motie in om Prinsjesdag nog verder naar voren te halen. Er is ook al eens geopperd voor het voorjaar, zodat we de Nederlandse begroting parallel kunnen trekken aan de Europese. Maar we doen het in Nederland al twee eeuwen lang in september of oktober. En als je de begroting in het nieuwe jaar wilt laten ingaan, wil je die zo laat mogelijk kunnen presenteren. Dan is de meest actuele informatie voorhanden."
Dat er nu al zo'n lange periode een demissionair kabinet aan het roer is, maakt de komende Prinsjesdag wel tot een bijzondere, vindt Van Baalen. "In 1977 duurde de kabinetsvorming ook zeven maanden, maar toen waren de verkiezingen pas eind mei. De periode tot Prinsjesdag was veel korter. Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat dit voor impact heeft op de inhoud. Maar de Troonrede zal heus ergens over gaan. Het is niet alleen ceremonieel wat we te zien en horen krijgen."
De Koning zal overigens net als vorig jaar in de Glazen Koets bij de Ridderzaal arriveren en niet in de Gouden Koets. Die laatste is namelijk voor vier jaar in onderhoud, waarbij er waarschijnlijk ook nog wat koloniale kunst van de zijkant wordt gepoetst.
'Ook zonder kabinet is Prinsjesdag zinvol' (Foto: ANP)
