Zuid-Afrika piekert over geweld tegen vrouwen

De vriendin van olympiër Oscar Pistorius was bepaald niet de enige Zuid-Afrikaanse die afgelopen Valentijnsdag door haar geliefde werd omgebracht. Volgens statistici, althans. Elke dag sterven in Zuid-Afrika drie vrouwen in de handen van hun partner, zeggen onderzoekers. Dat is hoger dan waar en wanneer ook ter wereld.

Dat fotomodel Reeva Steenkamp, Pistorius' partner, de dag na die noodlottige 14 februari zou deelnemen aan een zogeheten Zwarte Vrijdag maakt haar verhaal nog wranger. Op Zwarte Vrijdagen protesteren Zuid-Afrikanen tegen het vele geweld tegen vrouwen in hun land. Vooral verkrachtingen zijn er aan de orde van de dag.

Zuid-Afrikanen breken zich vrijdag, op Internationale Vrouwendag, het hoofd over het alsmaar groeiende geweld dat vrouwen er hebben te verduren. De afgelopen weken beheerste de uiterst brute groepsverkrachting en verminking van een 17-jarig meisje het nieuws. Voor ze aan haar verwondingen bezweek wist het meisje haar ex-vriend aan te wijzen als een de daders.

Het was maar een van de talloze gruweldaden die de voorbije maand op de voorpagina's voorbijtrokken. Zo was er de rechtszaak tegen een man die zijn vrouw met een kapmes onthoofde en de arrestatie van een 29-jarige man die een doodzieke peuter in een ziekenhuis verkrachtte. De politie jaagt nog op de verkrachters van een 100-jarige betovergrootmoeder en twee deelnemers aan de urenlange groepsverkrachting van een 23-jarige vrouw. Elke vier minuten slaat in Zuid-Afrika een verkrachter toe, stellen statistici.

Krantencommentatoren en radiojournalisten wijzen erop dat vrouwonvriendelijke tradities, soepele vuurwapenwetten en de vele steken die politie en justitie laten vallen het aantal aangiftes en veroordelingen nog drukken. En Zuid-Afrikaanse vrouwen lijken nergens veilig. Het gros van de verkrachtingen gebeurt niet door een onbekende op straat, maar door familieleden, thuis, of door onderwijzers, op school.

Elke dag worden bovendien gemiddeld drie vrouwen door hun partner vermoord, stelde de Zuid-Afrikaanse Medische Onderzoeksraad vast. Dat is tweemaal zoveel als in de Verenigde Staten, toch ook niet het vredigste land ter wereld, en het aantal loopt nog altijd op. De bevinding is opvallend, omdat het totale aantal moorden in Zuid-Afrika het afgelopen decennium juist iets terugliep.

Het terugdringen van het geweld tegen Zuid-Afrikaanse vrouwen lijkt echter een langdurige, moeizame onderneming. Al was het maar omdat zoveel mannen er vuile handen hebben. In de dichtbevolkte provincie Gauteng bekende maar liefst 37 procent van de mannen tegen onderzoekers een verkrachting op zijn kerfstok te hebben.