Een harde kern van Marokkaanse raddraaiers

In veel steden is overlast van groepjes Marokkaanse jongeren. Waarom zorgt juist die groep voor problemen? En wat vinden ze er zelf van?

Op een muurtje in Amsterdam-Oost zit Nabil, Marokkaans en 'bijna zestien'. Het haar aan de zijkant van zijn hoofd is weggeschoren, de achterkant lang. Zijn stem klinkt verlegen. 'Ik trek het slecht als politici zo over Marokkanen praten.'

Nabil doelt op de recente discussie in media en politiek over Marokkaanse jongeren die voor overlast op straat zorgen. In veel steden zijn moeilijkheden, en inmiddels is het niet meer alleen Geert Wilders die Marokkaanse jongeren hardop bestempelt als probleem. Ook ministers Ter Horst en Hirsch Ballin noemden in het debat naar aanleiding van busproblemen in Gouda vorige week de groep bij de naam. 'Marokkaanse jongeren in de leeftijd van 18 tot 25 jaar leveren een grote bijdrage aan de criminaliteit in Nederland', zo stelde Ter Horst.

Taboe
De vraag of Marokkaanse jongens nu buitenproportioneel veel overlast veroorzaken, speelt al jaren. Maar het expliciet aanwijzen van Marokkanen als probleemgroep was tot voor kort taboe. Is het alleen een poging om de harde anti-islamtaal van Geert Wilders de wind uit de zeilen te nemen, of is er ook echt wat aan de hand?

'Uit cijfers blijkt dat Marokkanen inderdaad bovenproportioneel crimineel gedrag vertonen', zegt antropoloog-criminoloog Hans Werdmölder. Hij doet al tientallen jaren onderzoek naar Marokkaanse jongeren en is als universitair hoofddocent verbonden aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Utrecht. Daarnaast schreef hij het boek Marokkaanse lieverdjes, over crimineel en hinderlijk gedrag onder Marokkaanse jongeren. 'Het aantal incidenten neemt misschien niet toe, maar de gevallen zijn wel steeds heftiger. De grenzen worden verder verlegd. Daardoor besteden de media er veel aandacht aan.'

Misdaad en etniciteit
In het meest recente onderzoek naar misdaad en etniciteit staan Marokkanen op de tweede plek - alleen Antillianen komen gemiddeld vaker met de politie in aanraking. Maar in de leeftijdscategorie 12-25 staan Marokkanen bovenaan. In de brief die Ter Horst vorige week naar de Kamer stuurde, stelt zij zelfs dat één op de vijf jonge Marokkanen op het slechte pad terecht komt.

'Het debat gaat vooral over een kleine, harde kern raddraaiers', zegt Huug van Ooijen, cultureel antropoloog en specialist op het gebied van Marokkaanse jongeren. 'Maar het probleem is nog veel groter.' Van Ooijen schat zelfs dat 33% van alle Marokkaanse jongeren een risicogroep vormt. 'Veel Marokkanen hebben een bepaalde bagage meegenomen vanuit het Rif-gebergte. Er is een cultuur van wantrouwen naar de buitenwereld, en die wordt in de opvoeding aan de kinderen doorgegeven. In Nederland heeft de groep door gebrekkige communicatie jarenlang in een isolement gezeten, en is dat wantrouwen alleen maar verder ontwikkeld. Zeker ook na 11 september 2001.'

Harde aanpak
De politiek heeft het veel over een harde aanpak. Ook willekeurige Marokkanen op straat zeggen desgevraagd dat er gewoon strenger opgetreden moet worden. 'Het zijn vooral die jonge gastjes', zegt Achmed ben Issa (21) uit Diemen die met een vriend door Amsterdam-Oost wandelt. 'Politieagenten moeten hen een goede schop geven, anders luisteren ze niet naar die gasten.' Ook zware celstraffen, staatverboden of ouders aanspreken op het gedrag van hun kinderen zou helpen, denkt Ben Issa.

Werdmölder: 'Jongeren die zich intolerant gedragen moeten sneller gestraft worden. Je kunt ze meestal niet zomaar opsluiten op grond van één incident, maar wel meteen straffen door het opleggen van boetes. Nu zie je vaak dat ze ermee wegkomen of pas twee jaar later voor de rechter moeten verschijnen.'

Van Ooijen is het hiermee eens. 'Denk verder dan celstraf. Tref mensen in de portemonnee, laat ouders en zelfs kinderen betalen voor de schade die is aangericht.'

Preventief handelen
Naast repressieve maatregelen moet volgens de twee kenners ook preventief gehandeld worden. Werdmölder: 'Kijk achter de voordeuren.' Van Ooijen vult aan: 'Weet wat er speelt in Marokkaanse gezinnen en op school'

Juist op dat laatste punt lijkt nog veel winst te behalen, denkt ook El Houcine Ait Bahouali (28) die op de Amsterdamse Dappermarkt staat te kletsen met een stel vrienden. 'Het verschil tussen Nederlandse en Marokkaanse ouders? Nederlandse ouders letten echt op, weten alles van de school en klas van hun kind. Marokkaanse ouders zijn daar minder van. Ze gaan er vanuit dat alles wel goed gaat.'

Mocht een hardere aanpak uiteindelijk niks uithalen, dan heeft Ait Bahaouli ook nog wel een andere oplossing. 'Stuur die gasten maar een tijdje terug naar Marokko. Dan beseffen ze hoe goed ze het hier eigenlijk hebben.'

Antillianen
In Nederland is van alle bevolkingsgroepen onder Antillianen het criminaliteitscijfer het hoogst, zo blijkt uit een vorig jaar verschenen rapport van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum. Marokkanen komen op de tweede plek. De cijfers zijn gebaseerd op politieregisters. Er zouden jaarlijks zo'n 4,8 miljoen delicten worden gepleegd, maar daarvan zijn er maar 1,7 miljoen bekend zijn bij de politie.

De cijfers waar tijdens het onderzoek gebruik van is gemaakt, komen uit 2003. Maar volgens de onderzoekers heeft deze trend zich afgelopen jaren voortgezet.

Per duizend Antillianen werden indertijd 116 delicten gepleegd. Voor Marokkanen ligt dit aantal op 91. Surinamers volgen met 70 misdrijven en Turken met 46. Overigens nemen autochtone Nederlanders met 68 procent van het totaal aantal misdrijven nog altijd de meeste criminaliteit voor hun rekening. Per duizend autochtone Nederlanders komt dat neer op 15 delicten. Oost-Aziaten zijn het minst crimineel met 11 delicten per duizend inwoners.

Een harde kern raddraaiers (foto: DAG)

Zie ook de video rechtsboven van dit bericht.