Turkije overspoeld met valse dollars, zo'n 600 miljoen aan valse biljetten in omloop

Sinds de Ottomaanse tijd is de Grand Bazaar - Kapali Carsi - in Istanbul het belangrijkste centrum voor handel en financiële transacties in Turkije. De Kapali Carsi stond oorspronkelijk bekend om de handel in goud en zilver, maar heeft zich ontwikkeld tot het centrum van de valutahandel, waarbij de wisselkoersen die hier worden vastgesteld een belangrijke indicator zijn voor marktverwachtingen en economische trends. Volgens experts wisselt hier elke maand tot wel vier miljard dollar van eigenaar.

Een juwelier die al sinds 1970 in de Grand Bazaar van Istanbul werkt, vertelde het dagblad Hürriyet over zijn ervaring met de valse dollars die nu in omloop zijn: "De vervalsers hebben deze biljetten op origineel dollarpapier gedrukt. De laatste keer dat we dit soort incidenten zagen was ten tijde van Saddam Hoessein."

Geldtelmachines herkennen valse dollars niet
Een ontmoeting met Sait Bakistanli: hij werkt al meer dan 30 jaar in de Grand Bazaar, heeft een wisselkantoor en is een expert op het gebied van de valuta- en juwelenmarkt in de bazaar. Het volume van de dollarhandel is met 20 procent gedaald, zegt de handelaar, met oude 100-dollarbiljetten en nieuwe 50-dollarbiljetten als grootste probleem. De geldtelmachines zouden de valse biljetten niet herkennen en daarom accepteren veel handelaren geen dollars meer of verhogen ze hun commissie met wel tien procent. Bakistanli, een ervaren zakenman, wil het geen paniek noemen, maar de situatie moet nauwlettend in de gaten worden gehouden. "Er heerst een voorzichtige stemming op de geldmarkt," zegt hij. En dit heeft ook invloed op de uiterst belangrijke goudmarkt.

Ook banken opgescheept met valse dollars
De valse biljetten duiken ook op in veel banken. Volgens de nieuwszender CNN Türk zouden de banken hun medewerkers hebben gewaarschuwd om voorzichtig te zijn. Mustafa Ünver, voorzitter van de vereniging van wisselkantoren, vertelde Hürriyet dat valsemunters in het Midden-Oosten, Azië en de Balkan verantwoordelijk zijn voor deze ontwikkeling. Het probleem bestaat al zes weken, zei hij. Maar ze zijn er nu pas achter gekomen. De valutahandel in dollars is nu bijna tot stilstand gekomen.

Dollarcrisis treft exporteurs
Ook exporteurs in Turkije hebben het momenteel moeilijk door de valsemunterij. Naar verluidt weigeren sommige banken hun dollars om te wisselen, zoals Musa Evin, vicevoorzitter van de Vereniging van Ecologische Kledingfabrikanten en lid van de Kamer van Koophandel van Istanbul, uitlegt aan het online portaal Duvar. Evin legt uit dat Turkse exporteurs betalingen voor hun export in vreemde valuta ontvangen. Ze zijn dan verplicht om 30 procent van deze inkomsten in vreemde valuta om te wisselen in Turkse lira, waarbij de bedrijven de resterende vreemde valuta vervolgens omwisselen op basis van de vraag en de ontwikkeling van de wisselkoers. Aangezien de inflatie in Turkije hoog is, is dit vaak een winstgevende zaak. Aan het einde van de maand worden salarissen en cheques betaald uit deze opbrengsten.

Door het massaal op de markt komen van valse dollars zijn banken en wisselkantoren echter niet bereid om vreemde valuta in te wisselen, maar als exporteurs hun vreemde valuta niet kunnen inwisselen, zullen ze geen lonen kunnen uitbetalen, zei Evin. Bovendien zou het ongeldig maken van cheques en andere betalingen hun kredietwaardigheid bij banken en in de handel aantasten.

De exporteur roept de overheid op om maatregelen te nemen tegen vals geld, zodat bedrijven en hun werknemers geen schade ondervinden. In het ergste geval dreigt een faillissement.

Vijf verdachten gearresteerd
Volgens het Openbaar Ministerie zijn er al vijf verdachten gearresteerd. De Turkse centrale bank wil samenwerken met de gerechtelijke autoriteiten om het probleem aan te pakken. De centrale bank werkt waarschijnlijk aan een nieuwe technologische infrastructuur om fraude te herkennen, maar een bron uit de financiële wereld vertelde het persbureau Reuters dat het probleem niet in het financiële systeem zit.