Koudegolf treft zuiden van Brazilië, opnieuw koude-records

Jippie

In tegenstelling tot India, dat met intense hittegolven wordt geconfronteerd, of Frankrijk, dat met droogte te kampen heeft, heeft Brazilië deze week in zijn zuidelijke deelstaten temperaturen gemeten die tot de koudste ooit behoren. Deskundigen sluiten klimaatverandering niet uit en zeggen dat de buitengewone weersomstandigheden zijn veroorzaakt door de subtropische storm Yakecan.

Terwijl Recife en andere delen van het noordoosten van Brazilië nog steeds temperaturen van rond de 28 graden Celsius kennen, hebben de thermometers in de zuidelijke staten ongekend lage waarden bereikt.

Het Federale District, net ten zuiden van Brasilia, registreerde donderdag met 1,4 graden Celsius zijn koudste temperatuur in de geschiedenis en Sao Paulo brak woensdagochtend een nieuw record met 6,6 graden, temperaturen die sinds 1990 niet meer zijn voorgekomen in de grootste stad van Latijns-Amerika.

Belo Horizonte, de hoofdstad van Minas Gerais, registreerde met 4,4 graden de laagste temperatuur in 43 jaar. En verder naar het zuiden, in Santa Catarina, stroomden toeristen en plaatselijke bewoners naar buiten om de zeldzame sneeuwval uit de eerste hand te aanschouwen nadat het in de deelstaat verscheidene dagen onder 2 graden Celsius had gesneeuwd. In 15 jaar is er in Santa Catarina geen sneeuw gevallen.

De komst van koudefronten in het zuiden is vrij normaal in deze tijd van het jaar, maar het komt zelden voor dat deze temperatuurdalingen met zo'n kracht aankomen en zo ver naar het noorden reiken als nu het geval is.

Volgens meteorologen is de koudegolf het gevolg van de subtropische storm Yakecan, die aanvankelijk een cycloon werd genoemd en die het zuiden van Brazilië en Uruguay heeft getroffen.

"In de herfst is het normaal dat polaire luchtmassa's uit Antarctica dichter bij de evenaar komen en de temperatuur doen dalen", verklaarde de Braziliaanse meteoroloog Josélia Pegorim aan France24. "Maar in combinatie met de storm Yakecan, die door zijn ongewone atmosferische opbouw op dezelfde plek blijft hangen, is er een soort barrière ontstaan waardoor de koude luchtmassa's enigszins opgesloten blijven in het binnenland."

Klimaatverandering en opwarming van de aarde spelen ook een rol bij dit unieke verschijnsel. Net zoals polaire luchtmassa's zuidwaarts richting evenaar bewegen, bewegen warme winden naar de polen. Maar nu de temperatuur wereldwijd stijgt, zijn deze bewegingen niet langer in evenwicht.

"Wat de luchtmassa's laat bewegen is het temperatuurverschil tussen de tropen en de polen," vertelde meteoroloog Giovanni Dolif aan de Braziliaanse tv-zender Globo. "Maar de temperaturen op Antarctica stijgen niet zo sterk als op de tropische gordel, zoals in Brazilië. Dus de beweging van deze massa's intensiveert om te proberen het onevenwicht te compenseren, wat resulteert in sterkere winden, stormen en koudegolven op plaatsen waar ze eerder niet bestonden."

Er is nog een maand te gaan tot de winter officieel begint in het tropische land. Maar voor nu heeft het Nationaal Instituut voor Meteorologie (INMET) een koudegolfwaarschuwing afgegeven voor de hele zuidelijke helft van Brazilië, om mensen te waarschuwen voor mogelijke gezondheidsrisico's die de temperatuurdaling kan veroorzaken.

De waarschuwingen van het INMET zijn niet ongegrond. Woensdag overleed in Sao Paolo een 66-jarige dakloze man nadat hij ziek was geworden in een rij voor voedselverstrekking. Volgens de lokale media had hij de nacht op straat doorgebracht.

Om verdere tragedies te voorkomen, heeft het stadhuis van Sao Paolo aangekondigd dat het 2.000 extra opvangbedden zal organiseren om de totale capaciteit op 17.000 te brengen. Maar in de straten van deze megastad wonen ongeveer 32.000 dakloze mensen, een aantal dat door de coronapandemie fors is gestegen.

Het INMET heeft ook gewaarschuwd voor "mogelijke gevolgen" van de koudegolf voor de landbouw in een van 's werelds grootste voedselproducenten. Zo zijn de prijzen van arabicakoffie vorig jaar juni enorm gestegen, toen het land te maken kreeg met vergelijkbare koudegolven die de koffieoogsten hebben vernietigd. Brazilië is de grootste producent van koffie ter wereld.