Dekker: integriteitsschendingen voorkomen en aanpakken

In een rechtsstaat mag er geen twijfel zijn over de integriteit van de overheid. Daarom moeten integriteitsschendingen, strafbare feiten en beïnvloeding van het openbaar bestuur door de georganiseerde criminaliteit met kracht worden bestreden. ‘Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat ambtenaren volstrekt integer en betrouwbaar zijn. Dit is van groot belang voor de rechtsstaat’, aldus minister Dekker (voor Rechtsbescherming).

Om integriteitsschendingen te voorkomen en effectiever te kunnen aanpakken, wil het kabinet beter gebruik gaan maken van informatie die bij de politie beschikbaar is. Dit schrijft minister Dekker in een brief die hij naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, samen met het wetsvoorstel VOG-politiegegevens.

'We moeten voorkomen dat dubieuze figuren de kans krijgen om hun positie te misbruiken en het werk van de overheid ondermijnen. We zien dat de overheid onder druk staat van de georganiseerde criminaliteit en het aantal lek- en corruptiezaken is toegenomen,’ aldus de minister in zijn brief. Het jaarbericht 2018 van het openbaar ministerie laat zien dat het aantal lek- en corruptiezaken is gestegen: het aantal corruptiezaken nam toe van 22 naar 33 en het aantal lekzaken van 23 naar 32. Het gaat om zeer ernstige en complexe zaken, waarbij er ook regelmatig contacten met de georganiseerde criminaliteit zijn. Daarom komt Dekker met twee initiatieven.

Het eerste initiatief is een preventieve maatregel en betreft het wetsvoorstel VOG-politiegegevens. Deze regeling maakt mogelijk de afgifte van een Verklaring omtrent gedrag (VOG) te weigeren enkel op grond van informatie uit de politiesystemen.

Straks is het mogelijk om bij de screening voor functies waarin men bijvoorbeeld geweld mag gebruiken of toegang heeft tot gevoelige informatie ook de politiesystemen raadplegen. Nu kan dit alleen als iemand eerder in aanraking is gekomen met justitie.

De VOG-politiegegevens is bedoeld voor functies waarvoor een hoge mate van integriteit essentieel is. Deze worden bij ministeriële regeling aangewezen. Het gaat in ieder geval om functies bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) zoals gevangenisbewaarders, officieren van justitie bij het OM en om bepaalde categorieën buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s). Door de informatie die bij de politie beschikbaar is beter te benutten, verwacht de minister integriteitsschendingen te kunnen voorkomen.

Ook het tweede initiatief, het besluit “themaverwerking ambtelijke omkoping en mensenhandel”, zorgt ervoor dat informatie uit politiesystemen beter kan worden benut. Doel hiervan is de opsporing en vervolging van ambtelijke omkoping en arbeidsuitbuiting als vorm van mensenhandel te versterken. Themaverwerking maakt het namelijk eenvoudiger om gegevens van de politie over deze ernstige en ondermijnende misdrijven te verzamelen en te analyseren. Zo krijgen opsporingsdiensten een betere informatiepositie. Dit is cruciaal om adequaat strafrechtelijk te kunnen optreden. Het besluit treedt op 1 januari 2020 in werking.

Met beide voorstellen wil Dekker op een zorgvuldige en verantwoorde wijze politiegegevens gebruiken om bij te dragen aan het voorkomen en aanpakken van georganiseerde ondermijnende criminaliteit.