Balkenende: nieuw arbeidsethos is nodig
"Werk hoort bij het leven. Het geeft gevoel van eigenwaarde", zei de premier. "Werk is geen noodzakelijk kwaad. Geen bijverschijnsel. Werk helpt ons om te worden wie we zijn. Ons karakter groeit op de werkvloer."
Balkenende wees erop dat de beroepsbevolking krimpt, terwijl het aantal arbeidsplaatsen groeit. "Voor het eerst in de geschiedenis zullen er structureel minder mensen beschikbaar zijn om te werken dan er banen zijn." Over zeven jaar komt Nederland al 375.000 werknemers tekort.
Dat betekent volgens Balkenende "dat we alles uit de kast moeten halen om de arbeidsreserves die er zijn te benutten". Op dit moment staan er nog 900.000 personen onvrijwillig aan de kant, aldus de premier. Zij missen de opleiding, motivatie of kansen om aan de slag te komen. Ook stoppen veel ouderen voor hun 65e met werken en hebben 2,7 miljoen vrouwen een deeltijdbaan.
Naast een nieuw arbeidsethos is er ook een inspanning van werkgevers nodig om meer mensen aan de slag te krijgen, zei Balkenende. Het moet afgelopen zijn met de leeftijdsdiscriminatie bij bedrijven. Hij citeerde uit onderzoek waaruit blijkt dat die leeftijdsdiscriminatie al begint bij mensen vanaf 36 jaar.
Ook de overheid moet volgens Balkenende iets doen om de arbeidsdeelname te verhogen. Samen met vakbonden en werkgeversorganisaties moet ze het mogelijk maken dat werknemers die werkloos dreigen te raken makkelijker naar een andere baan overstappen. Het kabinet kondigde eerder aan dat het hierover met de sociale partners gaat praten aan de hand van het advies van een commissie onder leiding van TNT-topman Peter Bakker. Ook is het kabinet met werkgevers en werknemers in overleg om te voorkomen dat de lonen te veel stijgen.
