Libië 'klaar' voor proces Gadhafi junior
Het proces tegen Seif al-Islam Gadhafi, de zoon van Libiës vroegere dictator Moammar Gadhafi, en voormalig spionagechef Abdullah al-Senoussi gaat donderdag van start. Niet in Den Haag, bij het Internationaal Strafhof (ICC), maar in Libië zelf. Of de twee, die beiden in verband met de Libische burgeroorlog in 2011 zijn aangeklaagd voor moord, een eerlijk proces wacht, is de vraag.
Al-Senoussi was hoofd van de inlichtingendienst onder Moammar Gadhafi, die in de burgeroorlog van 2011 het leven liet. In die hoedanigheid zou hij betrokken zijn geweest bij tal van gruweldaden, variërend van de marteling van en moord op politieke gedetineerden tot de massa-executie van soms wel honderden mensen in stadions. In 1996 zou hij zelf toezicht hebben gehouden op de massaslachting van 1200 politieke tegenstanders van het bewind in de beruchte Abu Salim-gevangenis.
Gadhafi's tweede zoon Seif al-Islam werd in november 2011 in de kraag gevat door strijders uit de stad Zintan en wordt daar sindsdien vastgehouden. Seif al-Islam, slim en charismatisch, leidde jarenlang een jetsetleven, onder andere in Londen. Hij rekende investeerder Nathaniel Rothschild en prins Albert van Monaco tot zijn vriendenkring. De Britse koninklijke familie ontving hem op Buckingham Palace en Windsor Castle. Na een donatie van anderhalf miljoen pond ontving hij van de London School of Economics een doctoraat.
Gadhafi junior trad op als bemiddelaar van zijn vader. Hij was onder andere betrokken bij de onderhandelingen die resulteerden in de terugkeer naar Libië van Abdelbaset el-Megrahi, de enige persoon die veroordeeld is voor de aanslag op een vliegtuig boven de Schotse plaats Lockerbie in 1988.
Hoewel hij zich aanvankelijk voordeed als hervormer, verdampte dat beeld zodra de burgeroorlog uitbrak en hij voor de camera's uithaalde naar de oppositie en rebellen.
Het ICC wil Seif al-Islam vervolgen voor zijn aandeel in oorlogsmisdaden die zijn gepleegd tijdens de opstand. Het internationale tribunaal heeft er geen fiducie in dat hem in Libië een eerlijk proces wacht.
Daar zijn ook tal van redenen toe. Sinds de val van het regime van Gadhafi is de nieuwe Libische regering er amper in geslaagd haar gezag te doen gelden. Honderden gewapende groeperingen die tegen Gadhafi streden, maken in delen van het land nog steeds de dienst uit. Het is een veeg teken dat Seif al-Islam zelf niet in de rechtszaal aanwezig kan zijn. Hij zit nog altijd vast in Zintan, omdat de regering er niet in geslaagd is de militie die hem gevangen houdt ertoe te bewegen Seif over te dragen.
De nieuwe regering is er verder niet in geslaagd een functionerend rechtssysteem op te bouwen. Hoewel de oppositie in Libië tijdens de burgeroorlog de hulp inriep van de internationale gemeenschap, weigert het nieuwe bewind met het ICC mee te werken. Het proces tegen Seif al-Islam en Al-Senoussi kan er daarom toe leiden dat het ICC naar de VN-Veiligheidsraad stapt om maatregelen te treffen.
