'Goud ontstond bij botsing dode sterren' 

Al het goud op aarde is ontstaan uit de botsing van dode sterren. Wetenschappers van Harvard zeggen daar bewijs voor te hebben. Hun bevindingen worden binnenkort gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters.

Met de Swift-telescoop van NASA werd onlangs een vreemde gloed waargenomen in een sterrenstelsel op zo'n 3,9 miljard lichtjaar afstand. Die gloed bleek afkomstig van een uitbarsting van gammastraling die slechts een fractie van een seconde duurde, een gevolg van de botsing van dode sterren, zeggen de wetenschappers. Infraroodlicht in die gloed kan er volgens de onderzoekers op wijzen dat bij de explosie zware elementen als goud de ruimte zijn ingeslingerd.

Astronomen weten al langer dat lichtere elementen, zoals koolstof en zuurstof, binnenin sterren bij kernfusies ontstaan. Maar dat soort reacties kan geen zwaardere elementen als goud voortbrengen.

Goud ontstaat bij de explosie van sterren, supernova's, was de heersende opvatting, die echter geen verklaring bood voor de hoeveelheid goud in het zonnestelsel. Het nieuwe onderzoek wijst nu in de richting van botsingen tussen neutronensterren zo'n 4,5 miljard jaar geleden, lang voordat het zonnestelsel ontstond. Neutronensterren zijn sterren die zich in hun laatste levensfase bevinden.

Een Europees onderzoeksteam suggereerde een decennium geleden na onderzoek met supercomputers al dat goud, platina en andere edelmetalen ontstaan wanneer twee neutronensterren botsen en samensmelten. Met de Swift-telescoop is nu zo'n explosie waargenomen. Hoewel die op miljarden lichtjaren afstand plaatsvond, is er geen reden om vergelijkbare gebeurtenissen in het Melkwegstelsel uit te sluiten, aldus de wetenschappers.

Als de theorie standhoudt, is dat 'werkelijk zeer opwindend nieuws', zei astrofysicus Stephan Rosswog van de Universiteit van Stockholm, die jaren geleden aan het Europese onderzoek meedeed. De samensmelting van neutronensterren lijkt een 'grote kookpot waarin elementen als goud worden gesmeed', zei hij.

Het onderzoek kan licht werpen op de wijze waarop goud is ontstaan, een antwoord op de vraag hoe het komt dat goud verspreid op aarde voorkomt, is het niet. Een mogelijkheid is dat een meteorenzwerm het goud en andere kostbare metalen op aarde heeft verspreid.

Mensen 'lopen rond met een minuscuul stukje universum', zei onderzoeker Edo Berger van het Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica, die aan het nieuwe onderzoek deelnam.