Livni wil snel beginnen met formatie

De Israëlische minister van buitenlandse zaken, Tzipi Livni, heeft de verkiezingen om het leiderschap van haar partij, Kadima, gewonnen. De overwinning betekent dat Livni waarschijnlijk de nieuwe premier van Israël wordt.

Livni won de woensdag gehouden verkiezingen met een veel kleinere voorsprong op haar tegenstander, minister van transport Shaul Mofaz, dan was voorspeld. Ze kreeg slechts 431 stemmen meer dan Mofaz (43,1 tegen 42 procent). De verkiezingen werden gehouden onder de leden van Kadima.

De 50-jarige Livni volgt Ehud Olmert op als partijleider en waarschijnlijk ook als premier. Ze heeft 42 dagen om een nieuwe regering te vormen. Als dat haar lukt wordt ze de eerste vrouwelijke premier van Israël sinds Golda Meir, die premier was van 1969 tot 1974.

In de Israëlische pers werd donderdag gemeld dat Mofaz Livni heeft gefeliciteerd met haar overwinning. Hij zou het advies om de uitslag aan te vechten hebben afgewezen.

Olmert stapte op als partijleider omdat hij wordt verdacht van corruptie. Zijn aftreden als premier wordt op korte termijn verwacht. Volgens zijn woordvoerder Mark Regev treedt Olmert na het kabinetsberaad van komende zondag af. Daarna moet president Shimon Perez Livni vragen een nieuwe regering te vormen. Livni wil de huidige coalitie intact houden, maar om daarin te slagen zal er stevig onderhandeld moeten worden over de verdeling van het begrotingsgeld en kabinetsposten. Livni wil vrijdag al informele formatiebesprekingen beginnen. Als het haar niet lukt een regering te vormen zullen er begin volgend jaar verkiezingen worden gehouden, anderhalf jaar te vroeg. Tot er een nieuwe regering is blijft Olmert aan als demissionair premier.

Aangezien de rechtse Likudpartij van Benjamin Netanyahu het in de peilingen goed doet voelt geen van de regeringspartijen voor vervroegde verkiezingen. Toch zal het Livni de nodige moeite kosten om een overeenkomst te bereiken met de ultraorthodoxe partij Shas, die alleen wil blijven regeren als een aantal van haar eisen wordt ingewilligd. Zo wil Shas niet dat Oost-Jeruzalem aan de Palestijnen wordt toegewezen, maar voor Livni is in het vredesoverleg met de Palestijnen alles bespreekbaar. De toekomst van Jeruzalem is een van de belangrijkste kwesties die geregeld moeten worden in de onderhandelingen, die namens Israël worden aangevoerd door Livni.

"Als blijkt dat Jeruzalem op de onderhandelingstafel ligt, dan zullen wij geen deel uitmaken van de coalitie", zei Roi Lachmanovitch van Shas donderdag.

Volgens de peilingen zouden verkiezingen uitlopen op een nek-aan-nekrace tussen Livni en Netanyahu. In feite zouden verkiezingen nu een referendum zijn over de vraag of er een vredesakkoord -met de daarbij behorende concessies- gesloten moet worden met de Palestijnen.

De Palestijnse minister van informatie Riad Malki reageerde verheugd op de overwinning van Livni, die volgens hem de kans op een akkoord vergroot. Oud-minister van defensie Mofaz is veel minder dan de gematigde Livni bereid om compromissen te sluiten met de Palestijnen.

Het was de eerste keer sinds toenmalig premier Ariel Sharon in 2005 uit Likud stapte en Kadima oprichtte dat de partij een nieuwe leider koos. Sharon werd begin 2006 getroffen door een beroerte en ligt sindsdien in coma. Olmert is zijn vervanger.