Canon: Willem van Oranje
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: ontstaan uit een opstandZoals onderhand bekend moet zijn was Nederland niet altijd Nederland. Nederland bestond voor lane tijd uit verschillende gebiedjes die nu Nederland en Belgisch Vlaanderen omvatten. Nederland is ook niet altijd een monarchie geweest. Lange tijd geleden stond Nederland bekend als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Dit ontstond eigenlijk uit protest tegen de Bourgondische vorsten die de Nederlanden onder één bestuur wilde hebben. Dan beginnen er roerige tijden van godsdienstoorlogen en de beeldenstorm.
De onderwerpen binnen dit thema zijn; Floris V; Karel V; De Beeldenstorm; Willem van Oranje; De Republiek; Spinoza en De Grachtengordel. Enkele van deze onderwerpen zijn reeds al behandelt. Vandaag behandelen we Willem van Oranje.
Willem van Oranje (1533-1584)
Willem van Oranje moet bij elke Nederlander toch echt wel bekend zijn. Hij wordt natuurlijk niet voor niets de “vader des vaderlands” genoemd. Nu zien we Willem van Oranje als de grondlegger van de Nederlandse staat, maar dat was niet helemaal in de planning.
Willem was een Duitse edelman en werd geboren in 1533 op slot Dillenburg in Duitsland. Hij kreeg op 11-jarige leeftijd een mooie erfenis, het prinsdom Oranje in Frankrijk. Nu was Willem plotseling een prins en waar zijn opvoeding eerst niet veel uitmaakte, eiste Karel V nu toch wel dar de prins niet meer Luthers, maar Katholiek werd opgevoed. Hij verhuisde naar het keizerlijke hof in Brussel en kreeg een Franstalige opvoeding, zoals prinsen en hoge edelen betaamde.
Nog eens 11 jaar later in 1555 was Willem een militair opperbevelhebber, lid van de Raad van State, ridder van het Orde van de Gulden Vlies en stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Niet slecht voor een 22-jarige. Na Karel V volgde zijn zoon, Filips II hem op. Het boterde echter niet tussen Filips II en Willem van Oranje en al snel werd Willem de belangrijkste woordvoerder van de adellijke oppositie, die later de Geuzen werden genoemd.
Na de Beeldenstorm vluchtte van Oranje terug naar zijn geboorte plek. Vanuit daar begon hij militaire aanvallen op de Nederlanden om een eind te maken aan het bewind van de hertog van Alva.
De Geuzen voerden een fikse strijd op en de rebellen hielden in Holland en Zeeland stand. In 1576 werd er vrede gesloten met de andere gewesten, tijdens de Pacificatie van Gent. De Nederlanden leken één te worden.
De verstandshouding tussen Filips II en Willem van Oranje was al ver onder het nulpunt gedaald, Filips zette zelfs een beloning op Willem zijn hoofd. Willem reageerde hierop met een Apologie en de Staten-Generaal van de opstandige gewesten schreven een Plakkaat van verlatinghe. Beiden zeiden hetzelde, het verzet was rechtvaardig omdat de koning een tiran was. 10 juli 1584 was het eind van Willem van Oranje. Balthasar Gerards schoot hem dood. Nu zul je misschien denken, hoe kan Willem van Oranje dan de grondlegger zijn van de nieuwe staat. Dat was hij eigenlijk niet, maar vijfentwintig jaar later ontwikkelde de opstandige provincies zich tot een ware Republiek en ze riepen Willem van Oranje uit tot grondlegger hiervan.