El Salvador's barstende bitcoin-bubbel
Een jaar na de introductie van Bitcoin als betaalmiddel gebruikt bijna niemand in El Salvador de cryptocurrency. In plaats daarvan zijn de problemen van het land verergerd en regeert "startup-president" Bukele onvoorspelbaar.
Mónica Díaz kan zich niet herinneren wanneer een klant voor het laatst met Bitcoin heeft betaald. In haar elektronicawinkel in San Salvador accepteert ze de cryptocurrency - maar niemand is erin geïnteresseerd, zegt ze. Een jaar geleden besteedden klanten het starttegoed van $30 in Bitcoin wat ze van de overheid hadden ontvangen middels het downloaden van de Chivo-app. Deze app wordt gebruikt om bitcoin-zaken te doen in El Salvador - en $ 30 is In El Salvador veel geld. Sindsdien bevindt Bitcoin zich echter in het slop.
Een jaar na de introductie van Bitcoin als betaalmiddel is de balans ontnuchterend. President Nayib Bukele beloofde het land meer investeringen en welvaart. De cryptocurrency moet ongelijkheid helpen bestrijden en jongeren zonder vooruitzichten en bankrekeningen ontmoedigen om zich bij criminele bendes aan te sluiten. Maar bijna niets van dit alles is uitgekomen, bekritiseert econoom Ricardo Castaneda van het Instituto Centroamericano de Estudios Fiscales: "We hebben veel propaganda gehoord maar met weinig resultaten."
"CEO" Bukele heeft niet geleverd
Bukele, die zichzelf omschrijft als "de CEO van El Salvador", bestrijdt de kritiek niet. Hij houdt zijn volgelingen een idealistisch toekomstbeeld voor en droomt van een bitcoin-stad, een soort speciale economische zone waarin investeerders nauwelijks belasting betalen. De Conchagua-vulkaan zou de energie leveren voor het delven van de digitale valuta. De cryptogemeenschap draagt Bukele op handen en is ervan overtuigd dat Bitcoin El Salvador uit de zware problemen kan helpen.
De mensen in het land daarentegen waren vanaf het begin sceptisch. Een deel van de plattelandsbevolking heeft niet eens toegang tot elektriciteit, laat staan een mobiele telefoon of datavolume. Slechts een klein deel kan geld op lange termijn beleggen, en dan nog in een zeer volatiele valuta. Drie miljoen mensen zouden de Chivo-app hebben gedownload, maar vaak alleen om het inschrijfgeld te innen.
Het feit dat de Bitcoinprijs tot onder de 20.000 dollar zakte, wakkerde ook de angst voor de cryptocurrency aan. 70 procent van de mensen werkt in de informele sector, zonder arbeidsovereenkomst en zekerheid. "Als ze 25 cent verliezen, kan dat betekenen dat ze niets te eten kunnen kopen", legt econoom Castaneda uit.
Bitcoin-investering te riskant
Mónica Díaz van de elektronicawinkel had voor de lol 20 dollar in Bitcoin gestopt. Toen de Bitcoin in waarde halveerden, ruilde ze de rest snel om voor harde valuta. Ze vindt het twijfelachtig dat de staat belastinggeld in Bitcoin investeert. Vooral omdat niet transparant is wat dit avontuur van El Salvador kost.
De president, die bij voorkeur communiceert via Twitter, had het bericht verspreid dat het land een goede 225 miljoen dollar had geïnvesteerd. Dat komt overeen met de middelen van de enige openbare universiteit van het land of een kwart van de begroting van het Ministerie van Volksgezondheid - en dat in tijden van pandemie, berekent econoom Castaneda. In theorie heeft het land 60 miljoen dollar verloren door de prijscrashes. Geld dat gebruikt had kunnen worden voor onderwijs of voedsel.
En de belofte van meer investeringen is Bukele ook niet nagekomen. In de eerste helft van het jaar heeft El Salvador de minste buitenlandse investeringen van Midden-Amerika aangetrokken, zegt Castaneda: "Investeerders zien wat er hier in het land gebeurt."
Rechterlijke willekeur
Inderdaad, president Bukele regeert onvoorspelbaar. Aan het begin van zijn ambtstermijn wisselde hij onwelgevallige rechters. Keer op keer intimideert hij kritische journalisten. En in de strijd tegen het bendegeweld heeft Bukele eind maart de noodtoestand afgekondigd, die nu maand na maand wordt verlengd. Sindsdien is het recht van vergaderen beperkt en kunnen politieagenten verdachten zonder rechtvaardiging arresteren. Volgens de autoriteiten zijn in vijf maanden tijd zo'n 50.000 mensen gearresteerd.
Het anti-regerings onlineportaal "El Faro" had gemeld dat veel arrestaties willekeurig waren. Familieleden verzamelen zich buiten de gevangenissen en eisen informatie over hun gedetineerde familieleden. Zoals Francisco Portillo, wiens dochter begin mei werd meegenomen omdat ze lid zou zijn van een bende. "We weten niet hoe het met haar gaat, of er iets mis met haar is," klaagt hij, "zelfs het kantoor van de procureur-generaal weigert ons informatie te geven."
Deel van het probleem in plaats van de oplossing
Past bitcoin in een land als El Salvador? Econoom Castaneda denkt duidelijk "nee": enerzijds omdat de instellingen worden ondermijnd en de corruptie niet doortastend wordt bestreden. Aan de andere kant, vanwege de financiële problemen - blijkt de cryptocurrency geen oplossing te zijn, maar een deel van het probleem.
Wanneer El Salvador een lening nodig heeft, moet het nu aanzienlijk hogere rentetarieven betalen vanwege zijn risicoprofiel, aldus Castaneda. Intussen hebben twee miljoen mensen niet eens genoeg geld om het meest noodzakelijke voedsel te kopen.
Maar wie profiteert van de cryptocurrency en wie verliest? Na een jaar analyseert Castaneda het als volgt: de uitvinders van de Chivo-app en degenen die de Bitcoin-automaten hebben opgezet, hebben goed verdiend. De verliezers daarentegen zijn alle burgers van El Salvador wier belastinggeld voor dit experiment werd gebruikt.
Bitcoin (Foto:Pixabay)
