Op de rol: ‘Het hondje heeft minutenlang geleden’

Elke week struint rechtbankverslaggever Martijn Delaere de zittingszalen van Nederland af in een zoektocht naar bijzondere rechtszaken. Stuk voor stuk laten de verhalen zien dat het werk van de rechter enorme impact kan hebben op het leven van mensen, hoe klein een zaak op het eerste oog ook lijkt.

Rick* (31) belt zijn vader. Paniek. Dama, het hondje van het gezin, trilde en toen was ze dood. Dama is de lieveling van Ricks moeder, maar iedereen in het Westlandse gezin houdt van het hondje dat jaren geleden uit een ver asiel in huis kwam. Maar Rick is op die 31ste maart in 2021 niet eerlijk geweest tegenover zijn ouders, en dat zit hem erg dwars.

Een dag later vertelt hij zijn zus wat er écht in het ouderlijk huis is gebeurd: hij heeft de 11-jarige Dana met zijn blote handen gewurgd. Als hij 2 weken later moed heeft verzameld, vertelt hij zijn ouders geëmotioneerd het ware verhaal van Dama’s dood. Vader doet aangifte; Rick bekent alles bij de politie.

Zenuwachtig
Vandaag zit Rick in zaal A6 van het Haagse gerechtsgebouw. Zijn vader zit op de publieke tribune. ‘Ik zie dat u zenuwachtig bent. U hebt geen strafblad, dus dit zal de eerste keer in de rechtszaal zijn’, zegt politierechter Boers tegen de Westlander. Ja, hij is zenuwachtig, maar hij ‘zit hier niet voor niets’, reageert Rick. ‘Kunt u vertellen wat er is gebeurd?’, vraagt de rechter. ‘Ik heb Dama niet uit woede of expres doodgemaakt. Ik wilde het niet doen’, antwoordt Rick. ‘Maar u deed het toch. Wat was er die dag gebeurd?’, vraagt de politierechter. Rick: ‘Ik heb een drankprobleem. Ik ben finaal de fout ingegaan door weer te gaan drinken. De dag ervoor was het al heftig. Ik had geen besef wat ik deed. Ik was dingen gaan zoeken en toen vond ik een desinfecteermiddel. Je wordt heel creatief.’ De rechter: ‘Zo ver was u dus heen.’ ‘Ja.’

Emotioneel
‘Ik weet niet meer wat ik dacht’, zegt Rick tegen politierechter Boers als zij ter sprake brengt dat Dama trilde en hij niet de dierenambulance belde maar het hondje wurgde. Rick: ‘Ik ben niet agressief of zo. Ik voelde mij ook erg schuldig en durfde het eerst niet te vertellen. Pas later brak ik emotioneel. Ik werk met verstandelijk gehandicapten. Ik help graag mensen, maar ik vind het moeilijk om mijzelf te helpen.’ Rick mag zeggen dat hij niet agressief is, maar als hij onbekwaam van de drank is, dan is dat kennelijk anders. Kort geleden nog had hij in een dronken bui een gewelddadige aanvaring met zijn moeder. ‘Het lijkt dus niet beter te gaan’, besluit de Haagse politierechter.

Schaamte
Rick probeert zijn verslaving wel onder de knie te krijgen. Kort na de dood van hondje Dama neemt hij zijn intrek in een afkickkliniek. ‘Ik nam de schrik en de schaamte mee en vanaf dag 1 heb ik aan alles meegewerkt. Ik heb er 6 weken gezeten. Ook de weken erna heb ik niet gedronken, totdat ik met Halloween een feestje had en weer de fout in ging.’ ‘Het gaat op en neer, niet goed dus’, concludeert de politierechter. Om ervoor te zorgen dat Rick daarom niet weer de fout in gaat, zou hij volgens de reclassering moeten meewerken aan een meldplicht, aan ambulante behandeling en een korte klinische opname, aan begeleid wonen, maatschappelijke opvang en alcoholcontrole. Bovendien zou hij geen dieren mogen houden en zelfs niet alleen met de nieuwe hond van zijn ouders mogen zijn. Die hond heeft hij trouwens na de dood van Dama voor hen gekocht.

Rails
‘Die bijzondere voorwaarden zijn eigenlijk een hulppakket dat de overheid financiert. De samenleving biedt hulp, omdat u het waard bent om in te investeren. Ik gun het u zo dat u het goed op de rails krijgt. U bent een hartstikke lief iemand’, zegt politierechter Boers. ‘Ja, alleen nog wel zoekende’, reageert Rick. Dat ‘hulppakket’ is niet gratis, er staat wel iets tegenover. ‘Als u niet meewerkt, moet u een straf uitzitten of uitvoeren, wat dan ook. U wilt aan al die voorwaarden meewerken?’, vraagt de rechter. Dat wil Rick. ‘Het is jammer, maar ik heb het wel nodig.’

Vijand
Rick heeft dat ‘hulppakket’ nodig, maar we mogen van de officier van justitie niet vergeten dat hij een liefdevolle hond van het leven heeft beroofd door ‘haar keel dicht te knijpen en dicht te houden’. ‘Honden zijn loyale dieren en vertrouwen hun baasje. Juist het gezinslid dat Dama al 11 jaar kende, blijkt opeens de vijand. U hebt haar gewurgd. Ze was niet op slag dood. U hebt haar keel langere tijd dichtgeknepen. Het hondje heeft minutenlang geleden.’ Rick verdient daarvoor een taakstraf van 80 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 1 maand als hij zich niet aan de bijzondere voorwaarden houdt. Dat Rick inziet dat hij veel hulp nodig heeft, vindt officier Van Holsteijn een goed teken. De wensen van de reclassering zijn billijk, behalve de eis dat hij bij zijn ouders niet alleen met de hond mag zijn. ‘Dat is niet te controleren.’

Zetje
Rick wilde hondje Dama niet doden, maar deed dat onder de invloed van alcohol wèl. ‘Hij heeft daarna onmiddellijk hulp gezocht bij een detoxkliniek. Daarna ging het toch weer mis. Hij heeft de wil om van de alcohol af te raken, maar het blijft een verslaving ’, zegt zijn raadsvrouw Kouwenhoven. Rick weet dat de voorwaardelijke voorwaarden consequenties hebben, ‘en die accepteert hij’, aldus de raadsvrouw. ‘Hij gaat nu al naar Impegno voor psychiatrische hulp en slikt medicatie, maar de eisen van de reclassering geven hem hopelijk het goede zetje. Misschien heeft het zo moeten zijn.’ De werkstraf zou wat de raadsvrouw betreft wel geheel voorwaardelijk moeten zijn.

Gewicht
Als een soort van vergelding verdient Rick een straf, maar de rechter vindt dat zijn persoonlijke omstandigheden het grootste gewicht in de schaal leggen. ‘Hulp moet op de voorgrond staan om herhaling te voorkomen.’ Politierechter Boers geeft Rick een taakstraf van 150 uur, waarvan 50 uur voorwaardelijk. Een voorwaardelijke gevangenisstraf ziet de rechter niet zitten, gezien ‘het ontbreken van een strafblad en uw problematiek.’ Ze legt Rick alle bijzondere voorwaarden op die de officier heeft geëist, met een proeftijd van 2 jaar. De rechter verbiedt Rick niet om alleen te zijn met de hond omdat dat niet te controleren is, maar ook omdat ze ervan uitgaat dat vader en moeder die 2 goed in de gaten zullen houden. De bijzondere voorwaarden gaan trouwens direct in. ‘Dus óók als u in beroep gaat, moet u meteen aan de voorwaarden voldoen. Het gevaar bestaat namelijk dat u onder invloed van drank mensen en dieren kwaad doet. U moet zo snel mogelijk hulp krijgen.’

* Dit is niet zijn echte naam.