Rondje Ruigenhoek - een wandeling door de achtertuin van Utrecht
Hoewel ik het Westerborkpad inmiddels afgerond heb, blijft het bloed kriebelen. Binnenkort ga ik van start met het Waterliniepad, dat vanaf Volendam langs de Hollandse Waterlinie naar Dordrecht loopt. Deze wandeling, door de 'achtertuin van Utrecht' voert langs Fort Ruigenhoek, dat ook deel uitmaakt van de Hollandse Waterline. Tegen de tijd dat ik met het Waterliniepad hier ben aangeland zijn jullie dit bericht allang vergeten en kan ik mooi een deel van de tekst recyclen voor de special 
. Een voorproefje op het Waterliniepad.
Het rondje Ruigenhoek kan zowel linksom als rechtsom worden gelopen. Na het begin en hartelijke welkom (Foto 1 en 2) valt mijn oog al snel op de vertrouwde rood-witte wandelnet stickers, ik miste alleen het prikkeldraadje dat het Westerborkpad markeert. (Foto 3). De Hollandse Waterlinie loopt van de Zuiderzee tot de Biesbosch. De linie bestaat voornamelijk uit gebieden die onder water te zetten zijn. Zoals bij elke waterlinie, was het de bedoeling dat over de gehele lengte een geïnundeerd gebied zou ontstaan van ten minste enkele kilometers breed, dat tot een diepte van 30 tot 60 centimeter onder water zou komen te staan: te diep voor infanterie om nog in snel te te kunnen oprukken, maar te ondiep voor normale vaartuigen.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie is in totaal vier keer als gevolg van oorlogsdreigingen geheel of gedeeltelijk onder water gezet: in 1870 (Frans-Duitse Oorlog), in de periode 1914-1918 (Eerste Wereldoorlog), in 1939-1940 en in 1944-1945 (Tweede Wereldoorlog). Door het gebruik van vliegtuigen in de oorlogsvoering, voor het eerst in Nederland toegepast in 1940, bleken de verdedigingswerken niet meer voldoende te zijn. Desalniettemin hebben de Duitsers de inundatiegebieden ook gebruikt tegen de geallieerde opmars.
Dankzij de kringenwet, een militaire wet die bepaalde dat de schootsvelden rondom vestingwerken, vrij moesten blijven van bebouwing, liggen de forten in schitterende natuurgebieden. (Foto 4, 5 en 6). Deze wet heeft er ook heel lang voor gezorgd dat steden en dorpen langs de linie lange tijd niet konden uitbreiden. In 1951 werd de wet opgeschort en in 1963 definitief ingetrokken.
In dit gebied staan nog verschillende groepsschuilplaatsen van het type P. Deze schuilplaats is een in zwaar gewapend beton uitgevoerd Nederlands militair bouwwerk uit de mobilisatieperiode 1939-1940, bedoeld als schuilplaats voor een groep (10-13 man) infanteristen bij artilleriebeschietingen. In tegenstelling tot een kazemat heeft een groepsschuilplaats geen actieve gevechtsfunctie, er zijn geen opstellingsplaatsen voor wapens als mitrailleurs of kanonnen. De meeste groepsschuilplaatsen zijn dichtgemetseld en ontoegankelijk voor publiek. (Foto 8).
Aangemoedigd door een kudde enthousiast blatende schapen gaat de route verder richting het Gagelbos. (Foto 9 en 10). Eenmaal het bos weer uit, doemen en er in de verte meerdere groepsschuilplaatsen op (Foto 11 en 12). Ongeveer halverwege de route ben ik een stukje van de wandelroute afgeweken omdat ik hoognodig naar het toilet moest. Daar stond naast een groepsschuilplaats type P, ook nog een groepsschuilplaats Type 1918. Deze stamt nog uit de Eerste Wereldoorlog. (Foto 13).
Verder richting Fort Ruigenhoek, dat op een eiland ligt. Op privéterrein staat links nog een kleine ruïne, maar wat het geweest moest zijn heb ik (nog) niet kunnen ontdekken. (Foto 14) Linksom het eiland heen zie je op het eiland door het struikgewas wat overblijfselen van delen van het fort liggen. (Foto's 15, 16 en 17). Eenmaal om het eiland heen ligt Fort Ruigenhoek in alle grootsheid voor je. (Foto 18). Naast de toegangsweg naar het Fort staat nog een groepsschuilplaats Type P, met daarnaast een ondiepe loopgraaf, die wel eens beter onderhouden geweest is. Het is dat collega Cobra4 'virtueel' met me meeliep en vertelde waar ik precies moest zijn, anders had ik hem volledig over het hoofd gezien. (Foto 19). Soldaten die in de groepsschuilplaatsen dekking zochten, vochten vanuit stellingen rondom de schuilplaats. Bij dergelijke ondiepe loopgraven was er ook nog een bovengrondse borstwering van zo'n anderhlave meter hoog, bestaande uit een combinatie aarden wal en zandzakken, aanwezig omdat door de aanwezigheid van grondwater geen diepe loopgraven gegraven konden worden.
Tot slot nog een laatste groepsschuilplaats die ik tegenkwam op de weg terug naar het startpunt. (Foto 20). Tijd om af te sluiten en huiswaarts te keren.
Rondje Ruigenhoek (1) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (2) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (3) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (4) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (5) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (6) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (7) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (8) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (9) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (10) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (11) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (12) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (13) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (14) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (15) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (16) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (17) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (18) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (19) (Foto: FOK!)
Rondje Ruigenhoek (20) (Foto: FOK!)