Het Waterliniepad - De Stelling van Amsterdam
8. Etappe 7: Uithoorn - Abcoude
Het voordeel van heel vroeg opstaan is dat je de wereld ziet ontwaken en als Remi over straat loopt (Foto 1). Deze etappe start in Uithoorn en gaat via Nessersluis en het Fort bij Botshol naar het Fort bij Abcoude. Als eerste passeer je een kerkje met een vervallen kerkhof. (Foto 2 en 3). Sinds ik het Westerborkpad heb gelopen blijf ik altijd even stilstaan bij monumenten en begraafplaatsen, dankbaar dat ik leef en in de gelegenheid ben om de geschiedenis door te mogen geven.
Langs de rivier gaat het verder richting Fort Waver Amstel. (Foto 4) . Onderweg kom je langs de uitstroomgoot gemaal Noorderlegmeer. Aangelegd in 1884 en tegenwoordig een rijksmonument. (Foto 5). Als je veel wandelt en op kleine dingen let kom je af en toe zaken tegen zoals op Foto 6, waarbij ik me afvroeg of er lilliputters in dit huis woonden.
Fort Waver-Amstel
Dit model B fort, ook wel bekend als Fort de Nes of Fort Nessersluis, werd gebouwd tussen 1886 en 1911. Het fort bleef gedurende 40 jaar militair relevant en op 28 oktober 1951 werd het als vestingwerk opgeheven. Het fort is in een redelijke staat en in 2015 deels gerestaureerd. Binnen zijn nog veel authentieke details behouden waaronder het sanitair. Beide hefkoepelgebouwen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog vernield door de Duitse bezetter die het staal nodig had voor de eigen oorlogsindustrie. Fort Waver-Amstel is nu in handen van de Vereniging Natuurmonumenten en er is een wijnopslag gevestigd. (Foto 7).
Fort in de Botshol
Dit fort is het enige fort in de Stelling waarvan het verdedigbare aardwerk uit 1895 behouden is gebleven. De slappe veengrond maakte het noodzakelijk de bodem met grote hoeveelheden zand te verstevigen. Het zandlichaam werd omgevormd tot verdedigbaar aardwerk met geschutsopstellingen. De brede onderwaterzetting maakte hier een goede verdediging mogelijk, waardoor de aanleg van betonnen gebouwen werd uitgesteld en uiteindelijk achterwege bleef. Uniek was ook de brug, waarvan het middenstuk in tijden van gevaar kon worden verwijderd. In de jaren tachtig is deze door de slechte staat vervangen door een eenvoudige houten brug. (Foto 8).
Deze etappe kent een alternatieve route voor tijdens het broedseizoen, en hoewel ik buiten het broedseizoen liep, koos ik toch voor de alternatieve route, want ik had geen zin om natte voeten te halen. Wie waterlinie zegt, zegt water en daarmee dus ook bruggen en sluizen. (Foto 9).
Fort aan de Winkel
Met het werk aan dit fort werd in 1893 een start gemaakt. De slappe veengrond maakte het noodzakelijk de bodem met grote hoeveelheden zand te verstevigen. Het zandlichaam werd in 1895 omgevormd tot verdedigbaar aardwerk met geschutsopstellingen. Het voorliggende terrein was zeer slecht geschikt voor aanvallen, waardoor de bouw van dit fort de laagste prioriteit had. De aanleg van betonnen gebouwen werd uitgesteld en bleef uiteindelijk achterwege.(Foto 10).
Fort bij Abcoude
Na Fort aan de Winkel komen we aan in Abcoude (Foto 11). Het terrein van Fort bij Abcoude was als eerste in de serie vrij toegankeljk. Op een afstand zien de forten er al indrukwekkend uit, maar als je er zo dichtbij staat voel je je echt heel klein, althans ik wel. Het Fort bij Abcoude was het eerste fort dat in het kader van de Stelling van Amsterdam werd gebouwd. Het ligt aan de spoorlijn van Amsterdam naar Utrecht, een belangrijk acces tussen de geïnundeerde terreinen.
Het eerder aangelegde Fort Bijlmer langs het acces was mislukt waardoor de toegangsweg naar Amsterdam vanuit het zuiden nog wijd open lag. Aanvankelijk was de Stelling dichter bij Amsterdam gepland, maar na de bouw van Fort Bijlmer in 1868 was de draagwijdte van de artillerie zodanig verbeterd dat de Stelling verder van Amsterdam moest worden gebouwd. Het Fort bij Abcoude kwam circa 15 kilometer van de stad te liggen.
Tijdens de Koude Oorlog is het fort in gebruik genomen als opslagplaats voor met name verbandmiddelen. Omstreeks 1970-1980 is een recente, grotere doorgang van beton aan de westzijde van het hoofdgebouw gemaakt, die het transport met grote vrachtwagens mogelijk maakte. (Foto's 12 tot en met 18). Eindpunt van deze etappe was vandaag station Abcoude (Foto 19).
Lengte van deze etappe: 17,1 kilometer
Waterliniepad - Etappe 7 (1) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (2) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (3) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (4) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (5) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (6) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (7) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (8) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (9) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (10) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (11) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (12) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (13) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (14) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (15) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (16) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (17) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (18) (Foto: FOK!)
Waterliniepad - Etappe 7 (19) (Foto: FOK!)
