Boek Gamegeschiedenis + Interview + Wedstrijd

Dit jaar verscheen het boek “Gamegeschiedenis van Nederland: 1978-2018” van schrijver en gameverzamelaar Tom Lenting. Een bijzondere uitgave, zonder meer. De titel alleen al riep genoeg vragen op, maar gelukkig wilde Lenting een toelichting geven. Klik hier om kans te maken het boek te winnen!

Wat heeft je geïnspireerd om dit boek te schrijven?
In oktober 2018 bracht het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid de Nederlandse gamescanon uit. Bij de samenstelling van deze canon mocht ik als adviseur, samen met een groep andere game-experts, aanwezig zijn. Dat gesprek leverde heel veel mooie verhalen op en ik bedacht me dat er nog geen compleet overzicht van de Nederlandse gamegeschiedenis in boekvorm was, alleen maar veel gefragmenteerde informatie. Daarentegen zijn er al wel veel internationale overzichten van de gamegeschiedenis, maar daarin is vrijwel geen aandacht voor de Nederlandse game-industrie. Dus besloot ik zelf maar een boek te schrijven om deze lacune op te vullen en de fragmenten samen te stellen tot één chronologisch verhaal. Verder hoop ik dat het boek een eerste stap is richting een professionele geschiedschrijving van de Nederlandse game-industrie én een verdere erkenning van games als cultureel erfgoed.

Hoe kwam het Instituut voor Beeld en Geluid bij jou uit?
Dat kwam door enkele losse artikelen van mij op internet, die ook de basis vormden voor het boek. Via deze artikelen (en mijn YouTube-kanaal) kwam ik in contact met Beeld en Geluid.

Maak jij zelf ook games?
Nee, ik ben een gamer en ik lees en schrijf graag over games, ik ben geen gamedeveloper. In een ver verleden heb ik ooit wat spelletjes voor ZZT [game-editor uit 1991; red.] gemaakt, maar verder ben ik nooit gekomen, haha.

Wie is de doelgroep voor jouw boek?
Enerzijds iedereen die is opgegroeid met computerspellen en van games houdt. Veel lezers zijn enthousiast en herkennen veel van vroeger in het boek. Anderzijds is het boek ook bedoeld als een standaardwerk voor toekomstige gamehistorici, van waaruit zij verder kunnen werken en de Nederlandse gamegeschiedenis verder kunnen ontsluiten. Naar aanleiding van het boek heb ik al veel aanvullende verhalen te horen gekregen, die ik zeker ga toevoegen bij een volgende druk!

Fragment uit het boek

Gaat het voornamelijk over Nederland of de wereldwijde geschiedenis?
Het boek focust specifiek op games die zijn ontwikkeld in Nederland. Uiteraard is de gamegeschiedenis internationaal, dus af en toe worden er ook bekende invloeden of ontwikkelingen uit het buitenland genoemd. Maar de kern ligt bij het verhaal van de geschiedenis van games uit Nederland.

Heeft Nederland iets bijgedragen aan de mondiale ontwikkeling van games? Zo ja, wat dan?
Philips was in het verleden een pionier op elektronicagebied. De Videopac was één van de eerste breed verkrijgbare gameconsoles en de Philips CD-i was één van de eerste standalone CD-consoles en tevens één van de eerste consoles waarmee toegang tot internet mogelijk was. Het was bepaald niet allemaal even succesvol, maar andere fabrikanten hebben veel kunnen leren van Philips, en streefden Philips qua consoletechnologie en marketing dan ook snel voorbij. Internationaal zijn we natuurlijk vooral bekend om Guerilla Games, die dankzij de toptitels in de Killzone-serie hebben bijgedragen aan het succes van de PlayStation. Tot slot is Nederland momenteel één van de grootste spelers op de Europese markt op het gebied van serious games in de gezondheidszorg. Leerzaam is dat de overheid daarbij een belangrijke stimulerende rol speelt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld België.

Serious game: Tovertafel van Active Cues

Davilex was een populaire gameontwikelaar in de jaren 90. Waarom verdwenen ze?
Davilex Games verdween omdat het uiteindelijk te veel shovelware uitbracht, goedkope software van een bedenkelijke kwaliteit. Bekende series, zoals A2 Racer, werden te veel uitgemolken met eindeloze vervolgen, waardoor spelers er ook op uit gekeken raakten. Daarnaast hadden ze in Nederland vooral succes met games met een typisch nationale inslag en dat was in het buitenland niet altijd even goed te kopiëren. Toen ze met de spellen geen succes wisten te boeken op de PlayStation 1 en 2 was de gamedivisie ook niet meer rendabel en moesten de deuren dus wel sluiten.

Wat kunnen (toekomstige) indieontwikkelaars uit jouw boek halen?
Dat het verstandig is naast games ook een slimme zakelijke toepassing te verzinnen als je er echt je brood mee wil verdienen. En als je op zoek bent naar een uitgever, dat je die meestal in het buitenland – veelal Duitsland of Engeland – moet vinden, dus een goed netwerk is handig.

Wordt de toekomst van Nederland ook bekeken?
Nee, ik ga niet specifiek in op de toekomst. Ik bekijk hoe alle ontwikkelingen uit het verleden hebben geleid tot de huidige staat van de Nederlandse game-industrie.

Ridiculous Fishing (mobile game) van Vlambeer

Wat is gamen? Is gamen op een smartphone ook gamen?
Gamen is je helemaal kunnen inleven in een fictieve wereld als bevrijding uit de alledaagse werkelijkheid – precies hetzelfde als films of literatuur, maar het verschil is dat je als speler invloed op de gebeurtenissen hebt, wat de immersie nog verder kan vergroten. Gamen op een smartphone vind ik zeker gamen: de omzet van smartphone-games is enorm en daarnaast ontstaan vaak op mobiele platformen originele ideeën van onafhankelijke developers. Probleem is alleen de oververzadiging van de mobiele gamemarkt, waar de gemiddelde speler geen zicht meer heeft op wat een kwalitatieve titel is of wat niet. Daarmee zijn we in feite weer terug naar de tijd van de Atari 2600, toen spelers ook geen idee hadden over de kwaliteit van het spel dat ze kochten.

Wat is het opmerkelijkste feit dat je hebt ontdekt in jouw onderzoek?
Dat educatieve games onlosmakelijk zijn verbonden met de Nederlandse game-industrie. Ten eerste doordat Nederland een relatief kleine markt is, zodat ontwikkelaars altijd risico hebben moeten spreiden: dus naast games ook educatieve en/of administratieve software. Ten tweede doordat Philips bij al zijn producten altijd heeft ingezet op educatie en nooit puur op gaming, omdat het zichzelf nooit als gamebedrijf heeft gezien. De educatieve software en Philips’ bedrijfsfilosofie hebben daardoor grotendeels de weg geplaveid voor het huidige succes van serious games uit Nederland.

Nederland doet grote stappen op het moment op het gebied van virtual reality. Zie jij daarin een mogelijke bijdrage voor de game-toekomst of is Nederland daar te klein voor?
Ik geloof sowieso niet in een toekomst voor virtual reality in gaming, niet in Nederland, maar ook niet internationaal. Je bent te veel onthand door de VR-bril, wat te veel beperkingen voor de gamer oplevert. Virtual reality zal in mijn optiek vooral groot worden als zakelijke toepassing en in dat opzicht zijn de VR-ontwikkelingen die zich nu bij kleine (game)developers voordoen interessant voor de toekomst. De gamemarkt werkt zo wel vaker als de periferie, waar wordt onderzocht en geëxperimenteerd wordt, voor de zakelijke markt. 

YouTube-kanaal van Tom Lenting

Hangt de toekomst van de Nederlandse game industrie af van grote spelers als Guerrila Games of kleine studio’s als Twirlbound (Pine) en KeoKen (Deliver us the Moon)?
Dat is natuurlijk een combinatie. Grote spelers, zoals Guerilla Games voor Nederland of Larian Studios voor België, zijn belangrijk voor internationaal aanzien en internationale connecties op de gamemarkt – zaken die uiteindelijk van belang zijn voor de gehele nationale game-industrie. Kleine studio’s zijn, net als de demogroepen van vroeger, echter onmisbaar als broedplaatsen van nieuw talent en nieuwe en originele gameconcepten.

Speel jij zelf ook games?
Ja, ik ben opgegroeid met Sega-spelcomputers en heb altijd veel gegamed. Ik blijf het gamenieuws altijd volgen, maar qua spellen houd ik me tegenwoordig vooral bezig met retrogaming.

Wat is je favoriete game aller tijden?
Ik kan niet kiezen, dus ik zal je een top drie geven: BioShock (deel 1), Shovel Knight en Sonic the Hedgehog 3. Favoriete game uit Nederland is het eerste deel van Jazz Jackrabbit.

Ik heb Jazz Jackrabbit volop gespeeld, maar wist niet dat het Nederlands was! Welke game speel jij nu?
Momenteel speel ik veel op de Sega Mega Drive Mini- en NES mini-retroconsoles. Golden Axe, Streets of Rage 2 en Super Mario Bros. zijn nog altijd geweldige games.

Naar welke (Nederlandse) game kijk jij uit?
Ik kijk vooral uit naar King of Cards, de derde en laatste uitbreiding van platformspel Shovel Knight, die eind dit jaar moet verschijnen. Wat betreft Nederlandse indiegames vind ik avonturenspel Privacy van Codalyn uit Nijmegen er veelbelovend uitzien. Daarnaast ben ik benieuwd hoe het nieuwe strategiespel Godhood van Abbey Games uit Utrecht het gaat doen.

Is er ook een ebook versie?
Nee. Een fysiek exemplaar van het boek is hier te bestellen.