Interview: Anton Jongstra (eindredacteur WIDM)

Tien weken lang waren veel mensen elke donderdagavond maar met één vraag bezig: Wie is de Mol?. Met een record aan kijkcijfers (eerste en laatste aflevering bereikten ruim 2,1 miljoen mensen) was de twaalfde editie wederom een groot succes. Uiteindelijk bleek actrice Anne-Marie Jung de Mol en won collega Hadewych Minis de prijzenpot van 12.601 euro. Maar wie is eigenlijk de persoon die verantwoordelijk is voor de gehele productie, de opdrachten, de hints en de kandidaten?

Het grote brein achter de serie is eindredacteur Anton Jongstra, vanaf het allereerste seizoen al betrokken bij het programma. Na zijn studie Journalistiek in Utrecht ging hij werken bij Radio 2. Niet lang daarna stapte hij over naar het cabaretprogramma Kopspijkers en maakte hij de opkomst en ondergang van het VARA-programma mee. Sinds 1999 werkt hij voor IDTV aan Wie is de Mol?, eerst als redacteur en vanaf 2005 als eindredacteur. 

FOK! had een uitgebreid interview met Anton en geeft onder andere antwoorden over de leukste opdracht, Evert Santegoeds en een montagefout.


De groepsfoto van het twaalfde seizoen (foto: Falco Hassink)

Ik denk dat ik je wel kan feliciteren met de kijkcijfers. Die zijn weer flink gestegen. Had je verwacht dat ze zo hoog waren?

Anton: "Als je de lijn doortrekt vanuit andere jaren, dan is het wel logisch dat we over die twee miljoen gingen."

Was je niet toch bang dat de piek van het programma geweest is?

Anton: "Nee. Ik heb er nog steeds vertrouwen in. We hebben het nu twaalf keer gemaakt en dat is heel veel. De afgelopen vijf jaar zit er een grote stijgende lijn in qua kijkcijfers. Dus waarom zouden we niet nog een keer daar overheen kunnen?"

Van tevoren lekten de deelnemers al uit via Evert Santegoeds. Wat ging er op dat moment door jullie heen toen jullie dat lazen?

Anton: "Ik werd op zes uur 's ochtends gebeld in IJsland. Ik werd wakker van de telefoon en toen ik het hoorde dacht ik: 'shit'. Toen baalde ik wel heel erg, want ik wist dat we nog niet eens op de helft waren. We moeten nog naar een land waar wel veel Nederlanders zitten (Spanje, red.). Dus dat is niet goed. We moesten nog anderhalve dag draaien in IJsland en toen hebben we alles een beetje afgeschermd. Een opdracht aangepast en de test in de haven, daar hebben we allemaal busjes voor gezet. Het grote voordeel was dat we een nieuwe presentator hadden (Art Rooijakkers, red.), dus die werd niet meteen gekoppeld aan WIDM. Dat was door Santegoeds ook verpest, want iedereen wist het al."

"Het dieptepunt was nog wel de verkleedopdracht op het plein in Sevilla. Dat was de toeristische attractie van de stad. Het was een heel groot plein en er waren heel veel Nederlanders. Ik heb zelfs de zin 'Wie is de Mol?' horen vallen en dat is niet leuk, want je probeert het geheim te houden. Toen Art zijn presentatietekst moest doen, hebben we hem eerst een pet en zonnebril opgezet. Hij heeft snel zijn teksten gedaan en meteen de vermomming weer op gehad. Dat is gewoon niet bevorderlijk voor hoe je daar werkt."

Hoe wordt eigenlijk gezorgd dat dit soort dingen voorkomen worden? Is het een idee om elke kandidaat apart naar IJsland te vliegen?

Anton: "Dat is gewoon erg lastig. Dan moet je bij wijze van spreken tien vluchten per dag hebben. Of ze moeten in een tijdsbestek van vier á vijf dagen aankomen, maar dat is ook geen doen en ook niet te betalen. Ik heb dan veel liever dat Evert Santegoeds zich met zijn eigen zaken bemoeit."

Het schijnt ook dat het Twittergedrag van de kandidaten een maatstaf is om af te kunnen leiden hoever ze kwamen in het spel. Zo kon in principe worden afgeleid dat Frits niet in de finale zat, aangezien hij een weekend naar Amerika had geboekt. Zijn er afspraken over het Twitter- en Facebookgedrag?

Anton: "In principe zijn daar wel afspraken over, maar je hebt niet iedereen in de hand natuurlijk. Frits viel bijvoorbeeld na negen dagen af en vloog de dag na zijn aankomst in Nederland alweer naar New York toe. Hij had meteen iets geregeld en dat kon blijkbaar. En dan heb je zomaar iets op Twitter gezegd en dat heb je gewoon niet in de hand. Dan gaat het de fansites over en wordt er van alles achter gezocht. Vandaar dat ik ook op veel vragen 'nee' zeg, want je wil niet dat teveel bekend is."

"Ik snap wel dat er heel veel mensen zijn die niets liever willen dan het geheim houden, maar er zijn net zoveel mensen op zoek naar Tweets van kandidaten, naar journaaluitzendingen of tv-programma's om dingen bij elkaar te leggen en daar een conclusie uit te trekken of iemand ver komt of niet. Dat wordt dan vervolgens op internet gezet, waardoor het voor iedereen openbaar is. Dan hangt gewoon aan het programma. Opzich is dat jammer dat mensen dat doen, maar het is ook wel weer begrijpelijk."


In aflevering 4 ging de pot van ruim 10.000 euro naar 0

Het leukste aan het programma is misschien wel dat je op zoek bent naar iets wat je eigenlijk helemaal niet wil vinden.

Anton: "Dat hebben we in Thailand wel gezien (seizoen 7, red.) met de gebarenhint van Inge Ipenburg. Toen was het wel eigenlijk 100 procent duidelijk dat zij het was. Dat werd niet echt als leuk ervaren door de kijkers. Maar het bewijst wel dat de Mol wel degelijk gevonden kan worden. Sindsdien moeten we er alles aan doen om te voorkomen dat het nog eens gebeurt."

En het jaar daarop zag iedereen een kandidaat vreemde gebaren maken.

Anton: "Ieder jaar staat er wel iemand in vreemde posities op groepsfoto. Dan denken we: daar hebben we weer een. Alsof we dat nog een keer zouden doen."

Volgend jaar gaat natuurlijk iedereen op het geld letten, aangezien daar dit jaar het gezicht van de Mol op stond. Daar staat uiteraard niets meer op volgend jaar.

Anton: "Daar kun je wel vanuit gaan inderdaad."

"Maar de paradox is dat je op zoek bent naar iets wat je niet wilt vinden. Dus wij maken de hints best moeilijk, dus wij ontknopen daarna dat dit de hints waren. Dan is het altijd zoiets van: 'wat is dit nou voor een hint?'. Of 'wat was nou die hint naar Liesbeth?'. Heel simpel, die was er niet, want ze was de Mol niet. Ik heb een haat/liefde-verhouding met die hints. Er worden zoveel hints verzonnen door de kijkers, maar slechts een procent is waar. En er zijn mensen dus boos, omdat dat dan geen hints zijn. De kandidaten die doen gewoon en de kijkers zien er andere dingen in. Liesbeth heeft ook nooit de Mol uitgehangen."

Door het uitlekken van de informatie door Evert Santegoeds werd ook bekend dat Art Rooijakkers de nieuwe presentator werd. Hoe kwamen jullie eigenlijk bij Art als presentator?

Anton: "Heel simpel, dat doet de Avro. Die zegt dat zij graag willen hebben dat Art het gaat presenteren en daar hebben wij vrij weinig over te zeggen. Ik vond het heel jammer dat Pieter-Jan wegging en daar baalde ik echt van. De Avro wilde Pieter-Jan graag de journalistieke kant op hebben en dat wilde hij zelf ook. WIDM is gewoon amusement. Dus dat heb je maar gewoon te slikken. Maar toen kwam Art en die heeft het echt perfect overgenomen. Ik werk net zo graag met Art als met Pieter-Jan en iedereen heeft zijn charme. Pieter-Jan en Art zijn een beetje vergelijkbaar en ze werken goed mee met de productie."

"Karel (van der Graaf, presenteerde seizoen 6 en 7, red.) was echt een nieuwsman. Hij had geen idee waar hij in terecht was gekomen. De kandidaten waren zelfs bang voor hem. Angela (Groothuizen, presenteerde seizoen 1-5, red.) was meer een met de kandidaten. Als de moeder van de groep. Dat is misschien niet heel handig bij de Mol, want het is wel een keihard spel."

 

Hoe gaat de selectie van kandidaten? Is er een lijst met interessante deelnemers waar jullie uit kiezen?

Anton: "Het is elk jaar opnieuw beginnen. Er hangt geen lijst met kandidaten die we willen hebben. Iedereen denkt dat we de deelnemers voor het oprapen hebben liggen, maar dat is helaas niet zo. Het is wel zo dat heel veel mensen willen, maar heel weinig mensen kunnen. Dat is vaak het probleem. Er zijn ook mensen die denken: 'dat is echt niets voor mij'.

Is er ooit een kandidaat geweest die heeft afgewezen omdat hij het geen leuk programma vond?

Anton: "Ja, heel vaak. Bij de eerste benadering zeggen ze al: 'daar doe ik niet aan mee'."

Heb je een aantal voorbeelden?

Anton: "Nee, die ga ik niet noemen."

Hebben jullie ooit een kandidaat geselecteerd, omdat hij het zelf vroeg?

Anton: "Dat hebben we wel gehad ja. Sommige mensen roepen in de media dat ze graag mee willen doen. Acteur Robert de Hoog twitterde dat hij graag eens mee wou doen met het programma. Dat zien wij wel uiteraard. We kunnen dan denken dat het misschien leuk is om diegene te vragen, want als deelnemer moet je het programma wel een beetje kennen."

Wordt Robert dan ook opgebeld om mee te doen?

Anton: "Dat ligt eraan of wij al klaar zijn met het invullen van de deelnemersgroep."

Welke BN'er zouden jullie graag nog hebben als kandidaat?

Anton: "Dat is heel lastig om te zeggen. Ik zou Barry Atsma eigenlijk wel een keer mee willen, want dat is momenteel echt de nummer 1 acteur. Carice van Houten ook. Ik denk dat zij allebei ook nog wel zouden willen. Maar ze zullen het nooit doen, want ze zeggen in januari 'ja' tegen ons en dan komt in april een film. Dat gaat altijd voor bij acteurs en dat is volkomen te begrijpen. Maar daar hebben wij eigenlijk niks aan."

Hoe gaat het in zijn werk om de Mol te selecteren? Daar worden dus voorgesprekken mee gehouden, maar op welke factoren wordt deze geselecteerd?

Anton: "Dat is echt natte vingerwerk. Het is een gevoel dat je bij iemand hebt. Niemand heeft ooit de Mol gespeeld, dus het is altijd nieuw. Je moet afgaan op het gesprek. Ik kijk een heel klein beetje naar het verleden, maar nooit naar geslacht. Er zit geen lijn in de keuze qua geslacht. Het is niet zo dat na vier keer een vrouwelijke Mol het een mannelijke Mol moet zijn. Uiteindelijk zijn het alleen de mensen die het zelf willen."

Welke kandidaten uit het twaalfde seizoen wilden het niet zijn?

Anton: "Frits, Liesbeth, Dio en Marion niet. Marit wilde wel de Mol zijn en ze had als tactiek in het voorgesprek dat ze zich verkleedde. Maar halverwege kwam ze er toch achter dat ze het liever niet wilde."

Marion Pauw kende het programma nauwelijks en viel daardoor ook als eerste af.

Anton: "Ze kende het niet zo heel erg goed inderdaad. Ze wist niet hoe wij te werk gaan. Het is bij WIDM wel zo, dat wat je ziet echt is. Je slaapt met meerdere mensen op een kamer. Het eten is goed, de omgeving is prachtig en wij zorgen voor alles. Maar het is zeker geen vakantie. Het spel gaat altijd door. Dat had zij volgens mij niet zo in de gaten."

Lees op pagina 2 het vervolg van het interview over onder andere de Belgische Mol, de hoge boete en een montagefout.