[In memoriam] Anton Geesink
Gisteren overleed op 76-jarige leeftijd judolegende Anton Geesink. FOK!sport schreef vorig jaar een special over hem, die je hieronder nogmaals kunt lezen.
Anthonius Johannes Geesink wordt op 6 april 1934 geboren in Utrecht. Als klein kind was hij al een knokker en als hij in de rust van een voetbalwedstrijd in de Oude Galgenwaard een demonstratiepartij van judo ziet, is hij meteen verkocht. Anton blijkt een zeer getalenteerde judoka te zijn waardoor hij zelfs in het bezit is van de tiende dan, de op twee na hoogste judoband.
In 1951 weet hij in zijn eigen Utrecht voor het eerst nationaal kampioen te worden. Met die titel op zak mag hij in dat jaar ook voor het eerst naar het Europees kampioenschap. Daar breekt hij meteen internationaal door: hij weet beslag te leggen op de tweede plaats. Het jaar erop weet hij zelfs zijn eerste Europese titel te winnen. In totaal heeft hij 21 Europese titels in verschillende klassen gewonnen.
Mondiaal gezien domineren in de jaren vijftig en zestig vooral de Japanners de judotop. Des te groter is de verrassing als Anton Geesink in 1961 in Parijs de wereldtitel pakt in de klasse Alle Categorieën. Hij is daarmee de eerste niet uit Azië afkomstige wereldkampioen judo. Dit was de opmaat naar zijn grootste sportieve prestatie van zijn carrière.
Daarvoor gaan we terug naar de Spelen van 1964 van Tokio. De Japanners rekenen stiekem op goud in alle klassen bij het judo. De sport staat voor het eerst op het olympische programma en dat is vooral speciaal in het land waar de judosport is geboren. Voor het publiek was het dus de ultieme droom om al het goud in de wacht te zien slepen. Tot schrik van het thuispubliek stak de reus van Utrecht daar een stokje voor. In de koningsklasse van het judo, Alle Categorieën, staat hij tegenover de gedoodverfde favoriet Akio Kaminaga. In een enerverende finale weet de Nederlander zijn concurrent te verslaan.
Direct na de finale willen de enthousiaste Nederlandse pers en toeschouwers de heilige judomat (tatami) op stormen. Geesink voorkomt dit, en door zijn koele en respectvolle houding tegenover zijn Japanse tegenstander oogst hij veel respect in Japan. Mede hierdoor is hij in Japan nog steeds een graag geziene gast en wordt er met alle eer onthaald.
In totaal haalt Anton Geesink drie judowereldtitels, vele nationale judotitels en zelfs drie nationale titels in het Grieks-Romeins worstelen. Tot vier keer toe wordt hij ook verkozen tot Sportman van het Jaar in Nederland. In 2005 krijgt hij samen met vijf andere voormalige topsporters Fanny Blankers-Koen Trofee, de onderscheiding sporters met buitengewone verdiensten voor de Nederlandse sport.
Na zijn topsportcarrière stort Geesink zich op nieuwe projecten waarmee hij hoopt wat meer geld te verdienen. Na jaren van opofferingen voor de judosport vindt hij dat het tijd is zijn talent te gelde te maken. Zo doet hij mee aan diverse worstelshows en speelt hij zelfs mee in de Spaans-Italiaanse speelfilm ‘I grandi condottieri’. In de Bijbelse film speelt hij de rol van de Samson.
Tot ieders verrassing wordt de voormalig judokampioen in 1987 verkozen tot IOC-lid. Dat is een opmerkelijke gebeurtenis omdat het tot dan toe gebruikelijk is dat die functie alleen vanuit het NOC-bestuur te bereiken was. Echter IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch wil een nieuwe weg inslaan en meer oud-sporters in het bestuur halen. In de jaren die volgen heeft de Utrechtenaar, die geen blad voor de mond neemt, regelmatig aanvaringen met het bestuur van het NOC. Pas als Erica Terpstra de voorzitter wordt van het hoogste Nederlandse sportorgaan, komt er een eind aan de conflicten. Geesink en Terpstra kunnen het goed met elkaar vinden en Anton wordt zelfs adviseur van Terpstra gedurende haar kabinetsperiode. Dat de vernieuwende ideeën van de olympisch kampioen gewaardeerd werden, blijkt bijvoorbeeld uit zijn voorstel tot het invoeren van gekleurde judopakken. Dit om het voor de scheidsrechters makkelijker te maken om de judoka's uit elkaar te houden, en ook voor het publiek werd het makkelijker te volgen. Inmiddels zijn die gekleurde pakken gemeengoed in de judowereld.
Een zwarte bladzijde uit de IOC-loopbaan van Anton Geesink is het omkoopschandaal rond de Winterspelen van Salt Lake City. Hij wordt daarbij beschuldigd van omkoping. Het Amerikaanse organisatiecomité stort 5.000 dollar op de rekening van de stichting Vrienden van Anton Geesink, en dat wordt meegenomen in het onderzoek naar omkopingen rond de toekenning van de spelen aan Salt Lake City. Geesink zelf ontkent betrokkenheid en zegt dat het om een tegemoetkoming voor onkosten gaat. Het uiteindelijke oordeel van het IOC is dat hij niet overtreding was, maar deelt wel een waarschuwing uit naar aanleiding van het voorval.
Ondanks dat voorval wordt Geesink wereldwijd gerespecteerd om zijn sportieve prestaties en is er alom waardering voor zijn werk in de diverse bestuursorganen. En wij mogen in Nederland enorm trots zijn op deze reus. Hij wist als eerste de Japanse judodominantie te doorbreken en dat vanuit een land waar judo nog maar een kleine sport was. Hij maakte de sport groot in ons land en daar profiteren we nog steeds van met diverse wereldtoppers en vijf medailles op de afgelopen Spelen in Beijing. Kortom, Anton Geesink is één van de grote mannen uit de Nederlandse sportgeschiedenis.
