Boek: Het Ware Enneagram - David Daniels & Virginia Price
Maximaliseer je eigen kracht. Dat staat achterop het boek Het Ware Enneagram te lezen. Het enneagram is een ‘eeuwenoud’ psychologisch systeem, dat je inzicht geeft in je eigen functioneren en dat van anderen. Het boek belooft een gids te zijn op weg naar zelfinzicht en zelfontplooiing. Het beweert zelfs als eerste een enneagramtest te bieden die wetenschappelijk is ontwikkeld. Dat schept verwachtingen...
Het enneagram is een geometrisch figuur in de vorm van een cirkel. In de cirkel zijn lijnen getrokken tussen negen punten op de cirkelomtrek. De punten bevinden zich op gelijke afstand van elkaar. Het enneagram schijnt al honderden jaren gebruikt te worden om negen persoonlijkheidstypen te beschrijven. Voorbeelden van persoonlijkheidstypen zijn de Perfectionist, de Gever, de Levensgenieter of de Bemiddelaar. Het enneagram laat ook zien welke typen overeenkomen en welke juist niet.
Bij de persoonlijkheidstypen horen verschillende patronen. Volgens het boek is elk van de negen patronen gebaseerd op een ‘specifiek waarnemingsfilter’ en daarmee verbonden ‘stuwende emotionele energie’. Met andere woorden: de patronen bepalen waar individuen van de verschillende persoonlijkheidstypen aandacht aan besteden en hoe zij hun energie en gedrag sturen. Aan elk van de negen patronen ligt een overtuiging ten grondslag; een plan dat mensen volgen om een leuk en zinvol leven te hebben. Uiteindelijk kun je met een enneagram de drijfveren van jezelf en van anderen snel leren herkennen, waardoor je bijvoorbeeld minder snel in conflictsituaties terecht komt.
Het boek is geschreven door twee wetenschappers en pretendeert wetenschappelijk verantwoord te zijn. Daar is tijdens het lezen op zich niet zo veel van te merken. Wel is het boek vrij overzichtelijk en toegankelijk. Het eerste deel van het boek staat in het teken van het ontdekken van je type. Het boek begint met een test: aan de hand van negen korte omschrijvingen kun je je eigen persoonlijkheidstype bepalen.
De test stelt niet zo veel voor – wie kent jou nu beter dan jezelf? - en al vrij snel heb je je persoonlijkheidstype bepaald. Het boek laat je een top drie van persoonlijkheidstypen vaststellen, waaruit je na wat verder leeswerk het type kiest dat het meest bij je past. Het testje ontstijgt het niveau van vergelijkbare testjes in de Flair, Viva of Psychologie Magazine niet. Schrijf je daarom nu als duurbetaalde wetenschapper zo’n boek? Maar na verder lezen kom ik erachter dat de test ook niet het sterkste onderdeel van het boek is...
Het tweede en leukste deel van het boek gaat de diepte in en biedt verschillende oefeningen. Een aantal algemene ademhalings- en concentratieoefeningen is geschikt voor iedereen, maar het boek biedt ook voor elk persoonlijkheidstype een paar specifieke oefeningen aan. Een voorbeeld: het type Baas beschikt bijvoorbeeld over veel energie. Mensen die dat persoonlijkheidstype hebben, zijn zich vaak niet bewust van de uitwerking daarvan op anderen. Een oefening om je energie te remmen kan daarom voor dat type erg nuttig zijn. Een ander voorbeeld: het type Perfectionist onderdrukt vaak persoonlijke behoeftes, omdat de innerlijke criticus vaak overheerst. Een oefening om dagelijks stil te staan bij de vraag of je als Perfectionist eigenlijk wel aan jezelf hebt gedacht, lijkt mij in ieder geval erg zinvol.
Het Ware Enneagram is een grappig boek voor mensen die van psychologische testjes houden. Ik kan me niet voorstellen dat de uitslag van de test in het begin veel mensen zal verrassen, maar het is best aardig om te lezen hoe je persoonlijke karaktertype zich verhoudt tot anderen. Het tweede deel van het boek is het leukst: de oefeningen voor elk persoonlijkheidstype. Als je openstaat voor de concentratieoefeningen en de individuele oefeningen die daarop volgen, dan kan ik me goed voorstellen dat het boek een zinnige aanvulling op je boekenplank is.