TV: Zembla
Arm of rijk
Op 18 januari jl. was het programma gewijd aan armoede in Nederland, en dan met name hoe kinderen hiermee omgaan. In de uitzending maken we als kijker kennis met de vierjarige Kyra en met broer en zus Mohammed en Maria, die deel uitmaken van een gezin met vijf kinderen. Beide gezinnen moeten rondkomen van minder dan 100 euro per week. In beide huishoudens is sprake van een vader die door arbeidsongeschiktheid niet in staat is te werken en dus afhankelijk is van een uitkering. Waar normaal vaak de focus ligt op de problemen die de ouders hebben met de armoede, is er in deze uitzending juist aandacht voor wat het met kinderen doet. Hoe confronterend moet het voor een ouder zijn als je kind op een dag thuis komt van school met de vraag ‘Mam, zijn wij arm?’. Dat kinderen onderling hard kunnen zijn blijkt wel weer wanneer Mohammed vertelt dat hij vaak wordt gepest met het feit dat hij geen Nike-schoenen draagt. Als kijker vraag je je wel af of dit gedrag van kinderen onder elkaar niet wordt veroorzaakt door de opvoeding die de kinderen krijgen. Ik ben zelf van een generatie die toch is opgevoed met de boodschap dat er mensen zijn die het beter hebben dan anderen, maar dat deze groep mensen er niet minder om zijn. Merkkleding was ook in mijn jeugd een 'hot item' op school, maar we beseften wel dat de ene ouder dit nu eenmaal beter kon betalen dan de ander en er werd niet echt gepest op dit punt. Hoe anders ligt dat tegenwoordig.
Mohammed en Maria
Wat uit de aflevering ook duidelijk naar voren komt, is dat deze gezinnen door het zeer beperkte budget dat zij ter beschikking hebben zij vaak minder in staat zijn om een goede, gezonde maaltijd op tafel te zetten, wat toch zeker voor opgroeiende kinderen enorm belangrijk is. In die eerste levensfase moeten zij juist goede voeding hebben, en dat is voor de ouders vaak niet mogelijk. Neem als voorbeeld vlees; waar de wat beter bedeelde Nederlander kan kiezen voor rundergehakt (wat minder vet is), moeten de minder gefortuneerden het doen met het vettere half-om gehakt (een stuk goedkoper dan rundergehakt), dat toch net iets minder gezond is. En dit is maar één van de voorbeelden.
Zembla is er met de behandeling van dit onderwerp zeker in geslaagd een goed beeld neer te zetten van de schrijnende gevallen die we in onze samenleving kennen, maar dan wel zonder deze gezinnen als minderwaardig te bestempelen. De invalshoek van de kinderen maakt dat je als kijker meeleeft met de ouders en alleen maar kan hopen dat zij het snel beter krijgen, zeker ook omwille van de kinderen. Onderliggende boodschap zal ongetwijfeld zijn dat we als samenleving moeten streven naar het voorkomen van deze situaties. Dit gebeurt echter op subtiele wijze. Noch de ouders in de uitzending noch de samenleving worden met een beschuldigende vinger aangewezen als ‘schuldige’, maar juist het collectief staat centraal.
Spraakmakend
De afgelopen tijd hebben veel actualiteiten- en documentaireprogramma’s ophef veroorzaakt door zaken aan het licht te brengen die niet in de haak waren (denk aan de babyhandel of aan een eerdere Zembla-aflevering over pedofilie). Deze programma’s lijken hiermee een nieuwe rol in de media te gaan spelen. Ze dienen meer en meer als ’signaleringsborden’ of ‘wegwijzers’ voor de samenleving en de politiek om te wijzen op zaken die aandacht behoeven.
Het is jammer dat deze programma’s over het algemeen een laat tijdsslot krijgen binnen het omroepbestel. Een uitzending als deze verdient een prime-time positie. Gelukkig is er dan altijd nog Uitzending Gemist en kennen de meeste omroepen een eigen website waar de afleveringen later alsnog kunnen worden bekeken.
Wil je de aflevering van Zembla alsnog bekijken, kan dat hier.
Omroep: VARA/NPS Gezien op: 18 januari 2009 Waardering:
