Final Fantasy XII: The Zodiac Age

Final Fantasy XII krijgt met deze remaster eindelijk een tweede kans. De PS2-klassieker werd in 2006 niet op waarde geschat. Meer dan tien jaar later is het duidelijker dan ooit dat Final Fantasy XII iets heel speciaals te bieden heeft.

Final Fantasy XII is niet altijd populair geweest omdat het in vergelijking met andere Final Fantasy-games het over een andere boeg gooit. Het verhaal focust zich niet op helden of romantiek, maar komt met politieke kwesties die niet in iets als Game of Thrones zouden misstaan. Deze game gaat over koninkrijken die oorlog voeren, verraad binnen families en machtsvertrengelingen tussen koningen.

Het verhaal focust zich op zes personages die om uiteenlopende redenen meehelpen om Dalmasca te redden van de machtige Archadia. Het spel begint heel sterk, maar iets na halverwege begint het allemaal vager te worden en verliest het een deel van de intrige. De motivaties van bijvoorbeeld Vaan en Penelo worden ook ongeloofwaardig. Waarom mogen deze twee tieners überhaupt meereizen? De laatste confrontatie is ook ietwat afgeraffeld. Dit alles is mogelijk te wijten aan het feit dat de ontwikkeling van Final Fantasy XII alles behalve soepel verliep en regisseur Yasumi Matsuno het project moest verlaten.

Final Fantasy XII speelt zich af in de wereld van Ivalice, een wereld waar bijvoorbeeld ook Final Fantasy Tactics gebruik van maakt. De setting is daarmee anders dan de moderne sci-fi die we van veel Final Fantasy-delen zijn gewend. Ivalice ligt meer in lijn met Westerse ideeën over fantasy en het brengt daarmee een wereld met relatief beperkte technologie waarin mensen elitair Engels spreken.

De setting is nog altijd prachtig. Belangrijker nog is dat de vrij grote open gebieden die je verkent vandaag de dag zeker niet uit de toon vallen. De vrijheid die je krijgt bij het verkennen is voor een Final Fantasy-game ook ongekend (MMORPG XIV uitgezonderd). Je kunt al bijna vanaf het begin zomaar in dungeons komen met vijanden die op een veel hoger level zijn. De game geeft verkenners ook telkens de mogelijkheid om allerlei gebieden in te gaan waar je nog lang niet moet zijn. Als je het aandurft zou je zomaar hele sterke wapens kunnen vinden.

Het is duidelijk dat Final Fantasy XII vaak niet de spelregels volgt die de meeste JRPGs hanteren. Een ander element dat het heel anders maakt is het Gambits-systeem. Je kunt in deze game de speelbare personages als het ware programmeren om bepaalde commando's automatisch te doen. Bijvoorbeeld: "Foe: fire-weak" => "Oil", "Foe: status = Oil" => "Fire". Met deze twee Gambits zorgt mijn magiër ervoor dat vijanden die zwak zijn voor vuur eerst de 'Oil' status effect krijgen, om vervolgens de Fire-spreuk op ze af te vuren. Dit verhoogt de schade die vijanden krijgen.

Gambits kunnen ook heel simpel zijn. Bijvoorbeeld "Ally: HP < 30%" => "Cure". Hiermee gebruikt mijn healer automatisch de Cure-spreuk als de HP van iemand onder de 30% komt. Een personage mag twaalf Gambits tegelijk hebben en de combinaties daartussen worden uiteindelijk vrij complex. Je bouwt in principe een AI die steeds beter zelfstandig allerlei scenario's aankan.

Critici zeggen daarom wel eens dat Gambits het spel volledig automatiseren. Dat klopt ook wel als je het tegen zwakkere vijanden opneemt. Ik hoefde vaak op geen enkele knop te drukken. Echter, bazen zijn ontworpen om met grote regelmaat je mooie plannen te ontwrichten waardoor je gedwongen wordt om telkens in te grijpen. Wat mij betreft zijn Gambits fantastisch. Dankzij dit systeem kun je beslissingen op microniveau automatiseren en je meer op het macroniveau van een gevecht focussen. Dit strategische vechtsysteem was in 2006 haast revolutionair en is nu nog steeds vrij bijzonder.

Deze PS4-remaster is niet zomaar een port. The Zodiac Age gebruikt een verbeterde versie die alleen in Japan is uitgekomen als basis, maar voegt daar enkele belangrijke features aan toe. Voor ons zijn alle updates sowieso nieuw. Als we alle verbeteringen bij elkaar optellen blijkt het spel echt aanzienlijk verbeterd te zijn. Persoonlijk vind ik het nieuwe job-systeem de belangrijkste toevoeging. In het origineel konden de zes personages alle skills leren en uiteindelijk dus kopieën van elkaar worden. The Zodiac Age brengt beperkingen toe en forceert daarmee dat je party-leden verschillende rollen dienen. Elke personage mag twee 'jobs' kiezen, Black Mage en Monk bijvoorbeeld. Jobs hebben allemaal hun eigen unieke vaardigheden. Beperkingen zijn in de meeste gevallen negatief, maar hier dwingt het je juist om creatiever te zijn en om echt alle leden van je team te gebruiken.

Een andere belangrijke verbetering is de optionele 'fast forward'-functie. Je kunt met een druk op de knop het spel letterlijk twee of vier keer zo snel laten verlopen. Het effect ziet er een beetje komisch uit, al wordt gelukkig het tempo van de muziek niet ook verhoogd. Deze functie is enorm nuttig voor als je heel snel door oude gebieden vol zwakke vijanden heen wilt en is bijvoorbeeld handig voor grinden. Moderne verbeteringen zoals bliksemsnelle laadtijden en de toegevoegde auto-save zijn natuurlijk ook fijn.

Qua graphics is het spel ook enorm verbeterd. Als je een vergelijkingsvideo bekijkt zijn de veranderingen bijna shokkend. Je kunt nog amper zien dat dit eigenlijk een PS2 game is. Verder is de geweldige soundtrack opnieuw opgenomen in betere kwaliteit en zijn er nieuwe tracks aan het spel toegevoegd. Ten slotte is er een Trial-modus toegevoegd. Je moet daarin een dungeon van honderd verdiepingen beklimmen, waarbij elke vloer steeds moeilijker wordt. De game is mede door dit alles ten opzichte van het origineel volledig opnieuw gebalanceerd. Een negatief puntje hierbij is dat het qua uitdaging ietsjes te makkelijk is geworden.

Voor meer uitdaging moet je vooral bij de 'hunts' zijn, misschien wel mijn favoriete onderdeel van de game. Bij hunts moet je namens een opdrachtgever een gevaarlijk beest traceren en afslachten. Met name de post-game zit vol spannende en moeilijke hunts die mij uren bezig hielden. De game is sowieso vrij lang, als je alles doet ben je daar minstens zo'n tachtig uur zoet mee. Dankzij de fast forward-functie hoef je gelukkig ook niet veel tijd te verspillen aan saaie taken.

Conclusie:
Final Fantasy XII: The Zodiac Age is precies wat een remaster moet zijn. Het brengt niet alleen een fantastische game weer onder de aandacht, maar verbetert het ook aanzienlijk aan de hand van nieuwe features. De open gebieden die je vrij mag verkennen voelen nu nog steeds modern aan en de Gambits maken het vechtsysteem nog altijd uniek. Dat het verhaal tegen het einde een beetje uit elkaar valt is jammer, maar het doet weinig af aan deze klassieker. Dit is simpelweg een van de beste Final Fantasy-games.