Jessica Jones: de volgende niet-superheld uit de Marvel-stal
Marvel keert met Jessica Jones terug bij Netflix met een psychologisch drama over een getergde ex-superheld en haar kwade plaaggeest. Maak je agenda vrij, want dit pareltje is er weer eentje om te bingen.
Nadat het personage Daredevil dankzij een niet zo geslaagde verfilming in 2003 een ogenschijnlijk permanente imagoschade had opgelopen gebeurde er dit jaar iets interessants: Daredevil kwam terug als tv-serie bij Netflix, en het was verre van de onzin die Ben Affleck twaalf jaar geleden uitkraamde. Deze Daredevil is duister, grof, doortastend en moreel ambigu. Deze tv-serie is góed. En dat beloofde meteen een heleboel voor de collectie aan Marvel/Netflix-series, waar Daredevil de eerste van zou zijn. De tweede is Jessica Jones; niet gebaseerd op een personage dat het grote publiek al eens heeft gezien, maar desalniettemin, of juist daarom, een interessant personage.
Jones is, net als wat we tot nu toe van Daredevil gezien hebben, niet echt een superheld. Ze beschikt over een bovenmenselijke kracht en voorafgaand aan de serie heeft ze ook even geproefd aan het beoefenen van het edele heldenvak, maar die tijd ligt achter haar. Ze werkt nu als privé-detective en verklaart dat het gros van haar tijd gaat zitten in het betrappen van overspelige echtgenoten. Met andere woorden: zo interessant is haar werk niet. En inderdaad: de serie is geen weergave van een P.I. die wekelijks een zaak oplost. In plaats daarvan worden we meegenomen in haar wereld, die voor een groot deel wordt gevuld door een trauma uit haar recente verleden. Wat dat trauma is, wordt langzaam duidelijk wanneer een persoon uit datzelfde verleden langzaam zijn weg terug in haar leven begint te maken.
Jessica Jones presenteert zich als een psychologische thriller, een persoonlijk mysterie rondom de titelfiguur, waarover door de makers geen enkele voorkennis bij de kijker wordt aangenomen. Jones, gespeeld door de onder andere van Breaking Bad bekende Krysten Ritter, wordt geïntroduceerd als een reguliere zelfstandige privé-detective, voor zover zo iemand het label 'regulier' verdient. Ze dealt met lastige klanten, gaat op pad om mensen op te sporen of spendeert avonden op een brandtrap met een fotocamera in de aanslag. Naast haar werk lijkt ze niet echt te beschikken over een eigen leven: Jones wordt getergd door herinneringen en depressies, en gaat daar niet op de meest gezonde wijze mee om (het is vloeibaar en komt in kleine glazen). Lang voordat Jessica Jones zich bezig houdt met de centrale verhaallijn van het seizoen, weet Ritter haar al interessant te maken, door iemand neer te zetten met een duister verleden die worstelt met het verwerken ervan.
Al snel blijkt dat de gebeurtenissen uit dat verleden de brandstof vormen voor de verhaallijn van het eerste seizoen, wanneer elementen uit dat verleden, dat de indruk wekt nog redelijk recent te zijn, langzaam en uit verschillende hoeken tevoorschijn komen. Het brengt haar in contact met onder andere Luke Cage, uitbater van een lokale bar, met wie ze al snel een band opbouwt. Hij is de titelfiguur van de volgende serie in de Marvel/Netflix-collectie, en in de comics uiteindelijk getrouwd met Jessica. Dat zijn twee feiten die het niet verrassend maken dat Cage, gespeeld door Mike Colter, hier al vroeg in Jessica's verhaal een rol speelt. Hij wordt onderdeel van haar toch wat beperkte vriendenkring, die verder bestaat uit talkshowhost Trish Walker (Rachael Taylor, in de comics bekend als Hellcat en hier met voldoende potentie om hetzelfde pad te gaan bewandelen) en advocate Jeryn Hogarth (Carrie-Anne Moss, wiens personage een geleidelijke opbouw krijgt in een eigen verhaallijn).
Een andere oude bekende van Jones is Zebediah Kilgrave, een rol van Doctor Who-ster David Tennant. Hij is sterk verbonden met Jessica's trauma en lang voordat hij daadwerkelijk in beeld verschijnt is zijn aanwezigheid al meer dan voelbaar. Hij heeft haar duidelijk ergens diep mee geraakt, en de gedachte aan hem laat het normaal gesproken zo stoere exterieur van de ex-superheld met weinig moeite ineen zakken. Net als bij Daredevil gebruikt Marvel hier het dertiendelige serieformaat om de ruimte te nemen die ze in hun films niet hebben: het is niet nodig om in een uur of twee zowel de held als de schurk te introduceren en over alle interessante momenten heen te stappen voordat ze het in een grootse finale tegen elkaar opnemen. Kilgraves introductie is mysterieus en geleidelijk opgebouwd; zolang het nog niet nodig is hem te tonen, gebeurt dat simpelweg niet. En hoewel Tennants Kilgrave wat minder gravitas lijkt te hebben dan Vincent D'Onofrio's voortreffelijke vertolking van Wilson Fisk, zorgt zijn positie ten opzichte van Jessica en de bovennatuurlijke kant van zijn personage voor een spanningsopbouw, die als een donkere wolk boven niet alleen Jessica, maar ook de kijker zelf hangt. Tennant zelf lijkt ervoor te hebben gekozen zijn Doctor nog eens uit de kast te halen, maar hem hier een duister, sadistisch randje te geven. Het zorgt voor wie hem kent uit Doctor Who voor een vervreemdende ervaring, om een personage te zien dat zo machtig en gevaarlijk is, toch zo vertrouwd aan te laten voelen. Voor kijkers die Tennant niet eerder hebben gezien blijft er voldoende over om verdieping in te vinden: net als Fisk is Kilgrave misschien de slechterik, maar de wereld van Marvel en Netflix is nou eenmaal niet zwart-wit. Kilgrave is een sadist, een gewetenloze plaaggeest, maar toont zich kwetsbaar en soms respectvol als het om Jessica gaat. Hij heeft een plan voor haar, dat hij met geduld ontvouwt, en waarvan niet duidelijk is of hij er nou daadwerkelijk kwaad mee in de zin heeft, ongeacht zijn methoden om het plan ten uitvoer te brengen.
Kilgraves meest interessante kant is natuurlijk zijn bovennatuurlijke kant; bekend in de comics als de Purple Man (vanwege zijn huidskleur) maar hier hooguit gekleed in een paars pak, kan hij iedereen zijn wil opleggen. Wanneer Kilgrave je iets opdraagt, gehoorzaam je. Het zorgt voor interessante momenten en verhaallijnen in Jessica Jones: iedereen kan dienen als een instrument in zijn plan, en in een grote stad als New York heeft de man feitelijk een heel leger aan doodnormale New Yorkers ter beschikking. Het zorgt voor een bijzondere soort dreiging voor Jones die, wetende dat Kilgrave terug is in haar leven, eigenlijk niemand meer kan vertrouwen. Dit versterkt bovendien zowel haar trauma als de mogelijkheden om dit te verwerken. Gedwongen worden om met Kilgraves dreiging om te gaan, kan immers therapeutisch werken in deze toch wel serieuze psychologische thrillerserie.
Jessica Jones, de tweede in minimaal vijf Marvel/Netflix-series, bewijst in ieder geval dat Daredevil geen lucky shot was. De serie sluit zich bij de voorganger aan maar vertelt een geheel eigen verhaal in een vergelijkbare volwassen toon. Dit levert een interessant, karaktergedreven drama op dat vertelt over nieuwe personages en nieuwe bedreigingen. Bovendien dient het als introductie voor de derde serie, Luke Cage, wat de verwachtingen daarvan alleen maar groter maakt.
Marvel's Jessica Jones, bestaande uit dertien afleveringen, is vanaf vrijdag 20 november in zijn geheel te streamen bij Netflix.
