Borgman
Het was het hoogtepunt van de Nederlandse film dit jaar: de nominatie van Borgman voor de Gouden Palm tijdens het filmfestival van Cannes. Het was maar liefst 38 jaar geleden dat een Nederlandse regisseur in de race zat voor de prestigieuze filmprijs. Een nominatie voor een van Neerlands meest bijzondere filmmakers, Alex van Warmerdam. Schilder, dichter, theatermaker en vooral bekend als regisseur: een alleskunner dus.
Die alleskunner zette met Abel, Ober en meer recent De laatste dagen van Emma Blank een nieuw genre op de kaart: de Van Warmerdam-film. Een zwartgeestige dramakomedie met een combinatie van absurdheid en vervreemding van de hedendaagse maatschappij. Met zijn nieuwe telg, Borgman, is dat weer niet anders. In een opvallend lange Van Warmerdam wordt er bij Marina (Hadewych Minis) en Richard (Jeroen Perceval) op de deur geklopt. Een bebaarde dakloze staat aan de deur en vraagt of hij even een bad mag nemen. Logischerwijs wordt dat verzoek meteen geweigerd, maar als er een opstootje ontstaat tussen de vreemde man en Richard besluit Marina hem te verzorgen. Niet wetende wie (of wat) zij daarmee in huis heeft gehaald.
Films van Van Warmerdam moet je kunnen waarderen. Het heeft een bepaalde slag humor en een toon die niet bij iedereen in de smaak zal vallen. Het knappe van Borgman is dat hij aan het begin sympathieke personages neerzet waarbij je nog niet eens durft te twijfelen aan hun goedheid. Gedurende het verhaal laat Van Warmerdam - met onder andere enkele zeer indrukwekkende horrorelementen - de hoofdpersonen een aantal situaties ondergaan die niet bepaald doorsnee zijn, maar juist interessant zijn om zo te kunnen zien hoe ze reageren. Je begrijpt de reacties van hen, maar tegelijkertijd besluipt je het gevoel dat echt niemand in de film te vertrouwen is.
Dat komt voornamelijk door het indrukwekkende acteerspel van Hadewych Minis, maar vooral van de Vlaamse Jan Bijvoet als Camiel Borgman. Met een tikkeltje droge humor en een stalen gezicht is hij onberekenbaar en juist dat is de grootste kracht van het personage. Net als de hoofdpersonen weet je als kijker niet wat zijn volgende stap is en dat wordt perfect uitgevoerd door Bijvoet. Wederom goed gecast door Annet Malherbe, die ook een rol in de film heeft.
Ook kenmerkend voor films van Van Warmerdam zijn de eigengebouwde locaties. Geen studio, geen green screen, maar speciaal gebouwd voor de film. In de buurt van Bloemendaal werd een villa gemaakt voor Marina en Richard. Een bijzonder mooie locatie die perfect bij Borgman past. Op het eerste gezicht een mooi decor dat de nare dingen uit het leven verbloemt, maar uiteindelijk toch niet daartegen bestand is en voor een mooi contrast zorgt.
Er zijn van die films die je na het bekijken niet snel weer wil zien, zo ook Borgman. Niet omdat hij slecht is, integendeel, maar omdat je je zo depressief voelt dat een tweede keer bekijken niet aangeraden wordt door een psychiater. Er valt uiteraard wat te lachen, maar overall is het toch wel een heel zwaar drama met een heftige climax. Alex van Warmerdam laat je in verbijstering achter en heeft waarschijnlijk de beste Nederlandse film gemaakt die je dit jaar gaat zien. Liefhebbers van zijn werk zijn weer (meer dan) tevreden en mensen die hem nog niet kenden gaan gegarandeerd op zoek naar zijn eerdere films.
