Film: The Tree of Life
Zelden werd door filmcritici meer uitgekeken naar een film dan het geval was bij The Tree of Life. De film prijkte zowel voor het jaar 2010 als voor 2011 bovenaan elk previewlijstje, aangezien de film al vele malen werd uitgesteld. Hoewel het plot van de film een lange tijd een mysterie bleef, werd het publiek verrast met de release van een trailer waarin de poëtische filmstijl van regisseur Terrence Malick een prominente rol vervulde. Uiteindelijk ging de film tijdens het Filmfestival van Cannes in première, en hoewel het luide applaus hier en daar werd overstemd door wat boegeroep, won de film toch de Gouden Palm.
In de jaren 50 groeit de elfjarige Jack O'Brien (Hunter McCracken) met zijn twee broers en ouders op in een klein dorpje in het midden van de Verenigde Staten. In zijn jonge jaren ziet Jack de wereld als een veilige omgeving. Met name zijn beschermende moeder (Jessica Chastain) is de verpersoonlijking van liefde en een gelukkig leven. Zijn vader (Brad Pitt) is daarentegen een man met eigen ideeën over de wijze waarop mensen succesvol kunnen worden in het leven. Zijn ideologie probeert hij op een harde wijze bij te brengen aan zijn drie zoons. Wanneer Jack (Sean Penn) volwassen is, heeft hij zichtbaar moeite om de complexe relatie met zijn vader een plaats geven in zijn leven, terwijl de wereld om hem heen constant verandert.
Er is inmiddels al veel geschreven over de persoon Terrence Malick. The Tree of Life is pas zijn vijfde film in een periode van 38 jaar. Badlands (1973), Days of Heaven (1978) en The Thin Red Line (1999) worden allen gezien als meesterwerken, terwijl de meningen over The New World (2005) zeer verdeeld zijn. Daarnaast is het opvallend dat Malick nooit in de publiciteit treedt en dan ook nooit vragen beantwoordt over zijn films. En dat terwijl zijn films doorgaans voldoende vragen bij de kijker oproepen. Dit geldt ook voor The Tree of Life, waarin hij tijdens het eerste deel van de film het ontstaan van de aarde op een verbluffende wijze in beeld brengt. Het zijn hierbij niet alleen de beelden die imponeren, maar vooral de wijze waarop Malick deze sequentie integreert in het verhaal. Want wie vooraf de plotbeschrijving van de film leest, zou nooit kunnen indenken dat er prehistorische dieren voorkomen in de film.
Na deze gewaagde scènes vindt er een overgang plaats naar de familie O'Brien in de jaren 50. Net als voor het eerste deel van de film, is het moeilijk om de verschillende scènes in de film te verklaren, aangezien iedere kijker de beelden op een eigen manier kan interpreteren. Malick wijkt in zijn film duidelijk af van de geijkte verstelstructuren. De wijze hoe de familie in beeld wordt gebracht, kan het best omschreven worden als een stroom van herinneringen en droombeelden. In de film wordt dan ook niet veel gesproken en sommige conversaties worden plotseling afgebroken. Wel vervult de voice-over een prominente rol in het geheel. Met de voice-over wordt duidelijk gemaakt met welke gevoelens de karakters worstelen.
Een centrale rol in de film is weggelegd voor Mr. O'Brien. Hoewel hij zielsveel van zijn gezin houdt, probeert hij zijn zoons op een autoritaire wijze op te voeden. Hij gelooft dat dit de juiste wijze is, terwijl zijn vrouw meermaals heeft aangegeven dat hij te ver gaat. De rol van Mr. O'Brien wordt op een uitstekende wijze gespeeld door Brad Pitt. Hoewel Mr. O'Brien in eerste instantie weet te imponeren met zijn feilloze uitstraling, wordt het steeds duidelijker dat ook hij twijfels kent. De relatief onbekende Jessica Chastain maakt hierbij minstens zoveel indruk in haar rol als de moeder van het gezin. Net als Brad Pitt, is ook Sean Penn een acteur die zijn rollen met zorg uitkiest. In de film moet hij vooral middels zijn lichaamshouding duidelijk maken wat hij voelt. Zijn scènes in het begin van de film vormen het zwakste punt van de film. Dit komt vooral omdat de kijker in deze fase van de film amper begrip heeft voor de situatie waarin hij zich bevindt.
Speciale aandacht gaat uit naar het prachtige camerawerk van Emmanuel Lubezki (Children of Men) in de film. Het gebruik van de kleurenfilters is heel bijzonder en de vrijheid waarmee de camera vanuit het standpunt van de kinderen de situatie observeert is uniek. Met het zien van deze film wordt weer eens duidelijk waarom film ook kan worden gezien als een kunstvorm. Een andere onmisbare schakel in het geheel is de orkestrale soundtrack van Alexandre Despat (Un Prophète). De muziek sluit perfect aan bij de beelden en heeft een versterkende werking op de sfeer in de film.
Vanaf de eerste seconde is het duidelijk dat The Tree of Life geen toegankelijke film is. Het is een ambitieuze film, waarbij het duidelijk is dat regisseur Malick zichzelf geen beperkingen heeft opgelegd. Veel kijkers zullen dan ook snel afhaken. Toch kan deze film met recht tijdloos worden genoemd, aangezien de kern van de film voor iedereen herkenbaar zal zijn. Iedere persoon is namelijk jong geweest en kan zich tijdens het opgroeien momenten herinneren waarbij de vader zijn geduld verliest, of de momenten waarbij de ouders ruzie hebben. In combinatie met de schoonheid van de beelden, zijn het deze kleine momenten die de film zo krachtig en uiteindelijk ook onvergetelijk maken.
